Dom w Brüsselu „Sophie Scholl“

štwórtk, 11. apryla 2024 spisane wot:
Brüssel (dpa/SN). Europski parlament w Brüsselu počesći němsku wojowarku přećiwo nacionalsocializmej Sophie Scholl a pomjenuje jedyn ze swojich twarjenjow po njej. „Je to małe připóznaće toho, štož tutej europskej rjekowce dołžimy“, rjekny prezidentka Europskeho parlamenta Roberta Metsola wčera w Brüsselu. „Dom Sophieje Scholl je městno, hdźež ideje wuwiwaja a demokratiju pěstuja.“ Po njej pomjenowane twarjenje Europskeho parlamenta steji w Rue Wiertz 50 w Brüsselu. Přemjenowanje nima jenož bój młodeje žony přećiwo nacionalsocializmej wopominać, ale inspiracija přichodnym generacijam być. Počesćenje namjetował bě Manfred Weber (CSU), předsyda Europskeje ludoweje strony EVP.

To a tamne (11.04.24)

štwórtk, 11. apryla 2024 spisane wot:

Wulke rozhorjenje zbudźa reklamowy widejo za běrnjacy chip tuchwilu w Italskej. W filmje podawa duchowny rjadniskej sotře město woblatka tajki chip. 30 sekundow trajacy spot skónči so z wuprajenjom „Wšědnje něšto bójskeho“. K tomu zaklinči typiske knaknjenje při rozkusnjenju chipa w hubje. Kontrolny organ wabjenskeje industrije poruči, wabjenski film cofnyć, dokelž wón nabožne začuća milionow Italčanow rani.

60 dnjow kruće we łožu ležeć ma skupina dobrowólnych w nadawku Němskeho centruma za lětarstwo a swětnišćo w Kölnje. Po tutym puću chcedźa wuslědźić, kak čłowjeske ćěło na dołho trajacu bjezćežitosć w swětnišću reaguje a što móhli přećiwo negatiwnym sćěham činić. Astronawća skorža, zo bědźa so we swětnišću z hłowywjerćenjom a špatnej koordinaciju w rumnosćach.

Sankcije EU zběhnjene

srjeda, 10. apryla 2024 spisane wot:

Luxemburg (dpa/SN). Europske sudnistwo je sankcije EU přećiwo ruskimaj oligarchomaj Michailej Fridmanej a Pjotrej Awenej zběhnyło. Rada EU njeje za swoje rozsudy w času wot februara 2022 hač do měrca 2023 žane dosahace dopokazy předpołožiła, sudnicy dźensa w Luxemburgu zdźělichu. Rada EU bě sankcije přećiwo nimaj jako reakciju na nadpad Ruskeje na Ukrainu wukazała. Rozsud sudnistwa njeje hišće doskónčny.

USA sćelu sćazane brónje

Washington (dpa/SN). Knježerstwo USA je wot Ruskeje nadpadnjenej Ukrainje sćazane mašinske třělby z Irana přewostajiło. Brónje běchu mjez 2021 a 2023 na štyrjoch łódźach w Arabskim morju sćazali, justicne ministerstwo USA zdźěla. Iran chcyše třělby zběžkarjam Huthi w Jemenje pósłać, štož pak rezoluciju UNO ranješe. Sćazali su 5 000 lochkich mašinskich třělbow runje tak kaž ćežke mašinske třělby a 500 000 patronow.

Iran Israelej dale hrozy

Swjatočnje su muslimojo po wšěm swěće dźensa skónčenje póstneho měsaca ramadana woswjećili, kaž tule w pakistanskim Karachiju. Za čas ramadana, kiž bě so lětsa spočatk měrca započał, wzdadźa so muslimojo mjez schadźenjom słónca a jeho ­chowanjom jědźow a napojow. Na swěće je něhdźe 1,9 miliardow muslimow. Foto: pa/AP/Fareed Khan

Nowy program za sad a zeleninu

srjeda, 10. apryla 2024 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Pěstowarnje kaž tež zakładne a spěchowanske šule móža so zaso za europski šulski program z dwěmaj porcijomaj čerstweho sadu, zeleniny a mloka wob tydźeń přizjewić. Internetny program přizjewjenja za přichodne šulske lěto je wot dźensnišeho aktiwny, ratarske ministerstwo w Drježdźanach zdźěli. Nimo přidatnych witaminow su programy ze zajimawymi ­pedagogiskimi poskitkami zwjazane, na přikład z wopytom ratarskich zawodow, zdźěla sakski minister za ratarstwo ­Wolfram Günther (Zeleni). Dźěći pospytaja sad, zeleninu a čerstwe mloko a runočasnje zhonja, što k strowemu zežiwjenju słuša a kak žiwidła scyła nastanu.

Doba přizjewjenja traje hišće hač do 16. apryla. Zawody, kotrež su za wopyt dźěći wuzwolene, chcedźa spočatk meje wozjewić. Programowy dźěl „Sad a zelenina“ móža jenož zakładne a spěchowanske šule wužiwać. Programowy dźěl „mloko“ měri so nimo toho na pěstowarnje a žłobiki. Z wobdźělenjom na šulskim programje EU chcedźa strowemu zežiwjenju dźěći polěkować. Swobodny stat přinošuje 600 000 eurow.

Faeser za reformu azyla w EU

srjeda, 10. apryla 2024 spisane wot:

Brüssel (dpa/SN). Zwjazkowa ministerka za nutřkowne naležnosće Nancy Faeser je Europski parlament doraznje namołwjała, azylowej reformje, wo kotruž běchu so lěta wadźili, dźensa přihłosować. Předewzaće je zakład rjadowaneje migracije a trajaceje pomocy na dobro komunow, rjekny politikarka SPD nowinarjam. „Europa dyrbi dopokazać, zo je jednanja kmana. Nichtó njesměł tutu temu prawicarskim populistam přewostajić, kotřiž nuzu ludźi za swoju propagandu znje­wužiwaja.“

Faeser warnuje, zo je reforma azyloweho prawa rozsudna za dalewobstaće EU. Wotewrjene mjezy mjez krajemi jenož funguja, su-li wonkowne mjezy zawěsćene, wona rjekny. Po nowym systemje měli kóždeho migranta na wonkownej mjezy EU kontrolować a registrować, ­wona rjekny. Štóž nima prawo trajneho přebywanja w EU, dyrbi so zaso do swojeje domizny nawróćić, sej wona žada.

Parlament EU chcyše dźensa reformu azyla schwalić. Z njej chcedźa migrantow přichodnje do stražowanych lěhwow tyknyć, jich prawo na azyl pruwować a wotpokazanych spěšnje wotsunyć.

Po slepych hasach

srjeda, 10. apryla 2024 spisane wot:
„Populistam temy njepřewostajeć“ njeje runjewon najšpatniša myslička. Wěcywustojne, transparentne a wěcownje spo­srědkowane politiske postupowanje je drje najkmańši puć. Nastupajo reformu azyloweho prawa by to rěkało, „argumenty“ škarakow ignorować a wobydlerjam sprawnje rozłožić, zo njeje „migracija mać wšitkich problemow“, ale potencielny motor towaršnostneho wuwića – jeli so wotpowědne naprawy zwoprawdźeja. Tak hodźeli so na přikład pjenjezy, z kotrymiž agentura Frontex w nadawku EU wonkowne mjezy „robustnje“, potajkim z namocu, škita, zawěsće lěpje za programy integracije nałožować. Ludźi w někajkich lěhwach, často pod nječłowjeskimi wuměnjenjemi (Moria! Vučjak!) interněrować płaći wjace, hač jim spěšnje a njehladajo na „status přebywanja“ dowolić, w Europje dźěłać. Sej žadać, „konsekwentnje wotsuwać“, je w tym zwisku slepa hasa. Sej tezy populistow přiswojeć mjenujcy tyje předewšěm: populistam. Bosćan Nawka

Pomoc přilubjena

srjeda, 10. apryla 2024 spisane wot:
Žitawa (dpa/SN). Hišće do lětnjeje přestawki chcedźa rozrisanje namakać, kak móhli wokrjesam a komunam w Sakskej pomhać, kotrež so z dale přiběracymi wudawkami stajnje nowych wužadanjow dla bědźa. Tole je sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) wčera po posedźenju krajneho knježerstwa w Žitawje připowědźił. Komuny a wokrjesy trjebaja solidny zakład, zo móhli swoje etaty zdźěłać, wón rjekny. Tohodla chcedźa wuradźować, w kotrym wobjimje móhł swobodny stat komunalnu runinu dale skrućić, Kretschmer rjekny.

Móžnosće přichoda wobjednali

srjeda, 10. apryla 2024 spisane wot:
Wo šansach a strachach změny strukturow we Łužicy – tež hladajo na serbske žiwjenje – su předwčerawšim, póndźelu, w Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle w Budy­šinje wuradźowali. Nimale sto zajimcow bě na zarjadowanje přichwatało, kotrež ­wuhotowachu zapósłanc CDU w Sakskim krajnym sejmje Marko Šiman, moderator Julian Roschk a prof. dr. Günther Hasinger (wotprawa) wot Astrocentruma Łužica. Spektrum temow sahaše wot demografiskeho wuwića, přez šansy modernych ­technologijow hač k móžnemu wohroženju serbskeho rěčneho ruma přez zasydlenje nowych dźěławych we Łužicy. Foto: Werner Lindner

To a tamne (10.04.24)

srjeda, 10. apryla 2024 spisane wot:

Swětowe mišterstwo slědźacych psow su wčera w mecklenburgsko-předpomorskim Linstowje zahajili. Cyłkownje 48 psow z 22 krajow so na wubědźowanju wobdźěli. Spřihotowali su wjacore stopy na wulkich zahonach, kotrež maja psy slědować. Při tym njesmědźa so wot wopačnych slědow zamylić dać. Wjacore ratarske zawody su swoje pola z něhdźe tysac hektarami za to přewostajili.

Na wšě 570 litrow diesela pokradnyli su njeznaći na twarnišću w vogtlandskim Auerbachu. Paduši běchu prawdźepo­dobnje w nocy na wutoru wěko bagro­weho tanka wotłamali a diesel wotklumpali. Kradnjene ćěriwo płaći tysac eurow. Policija pyta za swědkami.

nowostki LND