Z wudaća: pjatk, 23 septembera 2016

Jako su so před šěsć lětami w Ralbicach, Koćinje, delnich Sulšecach a Rakecach nimale w samsnym času dwójniki narodźili, bě to w Serbach mała sensacija. Dwójce je sej Předźenak dwójniki, sydom hólcow a holčku, a jich staršich na kofej přeprosył. Zašły króć bě to w meji 2013, jako dwójniki w Ralbicach, Sulšecach a Worklecach do pěstowarnje chodźachu.

Dokelž pak su Christian a Frederic z Koćiny, Lena a Luis ze Sulšec, Cosimo a Caspar z Rakec kaž tež Ludwig a Richard z Ralbic mjeztym do šule zastupili, smy sej jich, ale tež jich staršich Carolu a Enrica Langec, Birgit a Jurja Suchec, Wiktoriju Brězanec a Chrystofa Bjarša, Marjanu a Stefana Dietrichec znowa do Pančic-Kukowa na bjesadu přeprosyli. Dźěći so na zetkanje wjeselachu, a wědźachu sej minjenu njedźelu popołdnju wjele powědać. Koćinske, Sulšečanske a Ralbičanske dwójniki wšak w Ralbicach hromadźe do šule chodźa. Rakečanskaj hólcaj drje we Worklecach wuknjetaj, staj pak k nim jara spěšnje zwisk namakałoj.

Dr. Irena Šěrakowa je druha lawreatka Myta Zejlerja za serbsku rěč

Ze zrudobu wón na to mysli, rjekny farar Kamjenskeje ewangelsko-lutherskeje wosady Michael Gärtner na swjatočnym spožčenju Myta Zejlerja za serbsku rěč dźens tydźenja w Kamjenskim sakralnym muzeju, zo je lětstotki trajaca doba nimo, hdyž běchu ewangelscy Serbja na tutym městnje, w klóšterskej cyrkwi swj. Hany, w swojej rěči Bože słužby swjećili, so modlili a kěrluše spěwali. „Žiwjenje w Kamjencu je wot toho časa chudše“, wón praješe. Zaćišć tehdyšeje čiłosće dóstachu hosćo, kotřiž běchu so na česć lawreatki Zejlerjoweho myta 2016 dr. Ireny Šěrakoweje w bywšej serbskej cyrkwi zešli, jako mužojo skupiny Přezpólni mócnje spěwachu, serbsku dušu wjesele wuprudźejo. Zo njeje serbska rěč ani swjata ani muzealna, ale zo wona dźensa hišće lóštnemu, druhdy tež tróšku zrudnemu žiwjenju ludźi tyje, bě widźomne a słyšomne. A zo sakska minis­terka za wědomosć a wuměłstwo dr.

Dlěši čas bě dowolowa oaza wo­srjedź hornjołužiskeje hole a hatow blisko Komorowa­ wopušćena, doniž njejstaj ju před třomi lětami Simankec mandźelskaj­ z Brěmjenja přewzałoj.

Bywša dowolowa oaza při puću mjez Komorowom a Kupoju je kaž mały paradiz wosrjedź přirody. Idealna městnosć to so wočerstwić. Tónle potencial staj tež Steffen a Sabine Simank spóznałoj. Rozsudźištaj so tuž, areal přewzać a wožiwić. Tež nowe mjeno měješe dóstać a rěka nětko prózdninski dwór.

W prědnim dźělu dwora steji hosćenc ze stanom, hdźež hodźa so najwšelakoriše zarjadowanja přewjesć. Tule su Simankecy tež hrajkanišćo za­rjadowali. Bjezposrědnje pódla je wobhrodźeny areal za wowcy, kozy a nukle. „Komorowska Domowinska skupina je namaj pomhała tule zaso wšitko spo­rjad­kować“, praji Sabine Simank. Tež star­ši jeju podpěrachu, starachu so wo zwěrjata a picowachu je.

W zadnim dźělu dwora steji w połkruhu dźewjeć drjewjanych dowolowych domčkow, hdźež móže stajnje pjeć wosobow přenocować Rady­ přebywaja tu mjeńše abo wjetše skupiny.

Domowinska skupina Rowno zhladuje na 70 lět wobstaća

Hnydom po Druhej swětowej wójnje bě so překupc Pawoł Lejnik jako jedyn z prěnich aktiwnje wo to prócował, na wsach Slepjanskeje wosady Domowinske dźěło nastorčić. Dokument Serbskeho kulturneho archiwa wobswědča, zo bě ratar Hanzo Końcan w Rownom wot 21. nowembra 1945 wjesny dowěrnik Domowiny. Krótko po tym zličichu tam 60 Domowinjanow. Prěni skupinski předsyda bě tuž mjenowany Hanzo Końcan, městopředsyda Pawoł Stübner. Hanzo Nowak zastupowaše skupinu w Domowinskej župje Běła Woda.

Na čole cyłka, kotryž słuša k najaktiwnišim w swojej župje, njeběchu nimo spočatka 1960tych lět w minjenych sydom lětdźesatkach žane wulke personalne změny. To swědči wo wobstajnym skutkowanju. Wjacore lěta předsydowachu skupinje Maks Lejnik, wjesnjanosta Heinrich Pawlik, Wylem Wěrik a wučer Erich Nowak. Po jeho smjerći 1977 nawjedowaše jeho mandźelska, wučerka a do toho hižo nazhonita čłonka skupinskeho předsydstwa Lenka Nowakowa skupinu, doniž njeje lěta 1988 dźensniši předsyda Manfred Hermaš zastojnstwo nastupił.

Šěsć lětdźesatkow mjeztym přisłuša 75lětna Erika Petrikowa rodźena Jajnšec Domowinskej skupinje Rowno. Stephanie Bierholdtec je so z Rownjanku rozmołwjała.

Hdy sće do Domowiny zastupiła?

E. Petrikowa: Činjach to 1956 jako 15lětna. W Rownom je tehdy Domowinska skupina z mnohimi aktiwnymi sobustawami hižo wobstała. Pawoł Stübner jej předsydowaše. Z jeho dźowku Annelies běch spřećelena. Potajkim bě logiske, zo tam sobu činju. Wšako so to prosće słušeše. Sy-li tu wotrostł(a), da k tomu słušeš. Hač do dźensnišeho njejsym swój rozsud wobžarowała.

Ze 60 lětami sće najdlěši čas aktiwna Domowinjanka w Rownom. Što Was ze serbskosću zwjazuje?

Běłe njeje jenož běłe, brune njeje jenož brune a čorne njeje jenož čorne. Hač do 23 wšelakich barbow móža alpaki měć. „Chcemy předewšěm šěru barbu w jeje drobnosći a hustosći plahować. To saha wot slěbrošěreho hač do róžojtošěreho. Plahowanje je zasadnje jara naročne“, měnitaj Angela Pötschick a Mario Wiesner­. Wot lěta 2007 wonaj w Běłym Chołmcu alpaki plahujetaj. Za to staj sej samo wosebite mjeno wumysliłoj. Swoje­ zwěrjata mjenujetaj luboznje jězorinowe­ alpaki.

Ze superkokotom jutře, sobotu, w 14 hodź w Běłej Górje (Byhleguhre) zakónča w Delnjej Łužicy lětuše łapanje kokota. Po tym zo su jednotliwe wsy woblubowany ludowy nałožk pěstowali, wubědźuja so jich kralojo hišće wo najlěpšeho. W Popojcach, naše foto­, łapachu kokota w awgusće, prěni kral bu 34lětny wozydłowy mechanikar Michael Gergs. Foto: Michael Helbig

Hladamy-li z woknom, wobkuzłuje nas wokomiknje najkrasniše babylěćo. Byrnjež hižo před někotrymi tydźenjemi kónc lěća připowědźili, pokazuje so přiroda přeco hišće z najrjeńšeje strony. Njeje to wulkotne? Snano ma tón abo tamny hišće dowol. To ma zawěsće chwile za čitanje. Hač měrny róžk na słóncu, na zahrodźe abo na přibrjohu morja ze šumjenjom žołmow před sobu, w dowolu skića so nam za to najwšelakoriše přiležnosće. Druzy wšak dyrbja w tym času pilnje dźěłać. Tak tež Tomaš Lukaš, kuchar a wudawaćel našeje warjenskeje knihi „Warimy z Tomašom“, kotraž nětko nazymu w Ludowym nakładnistwje Domowina wuńdźe. Skoro lěto na njej dźěłamy. Wupytali smy recepty, zdźěla w Płomjenju wozjewjene, zdźěla cyle nowe z pjera kucharja.

Njedźelu, hornjoserbsce

11:00 Łužica tutón tydźeń

11:20 Jakne abo friwolne?

11:45 80. róčnica předstajenja „Paliwaki“ na Kopšinjanskim hrodźišću

12:00 Nabožne wusyłanje

 (Hans Friedrich Fischer) 

po tym zbožopřeća

delnjoserbsce

12:30 Aktualny magacin, mjez druhim wo wuznamjenjenych młodych Serbach

13:00 Koncert po hudźbnych přećach připosłucharjow

13:30 Nabožne wusyłanje

 (Adelheid Dawmowa)

po tym zbožopřeća

Požohnuja zapřahi

Chrósćicy. Sekcija wěda a skutk Towarstwa Cyrila a Metoda přeproša lětsa znowa na wosebity nyšpor domchowanki z požohnowanjom konjacych zapřahow. Wón budźe njedźelu, 25. septembra, w 14 hodź. w Chrósćicach na łuce při Hatkach. Wšitcy su wutrobnje witani.

K Dinarjecom pohladnyć

Nowoslicy. Po wobšěrnych twarskich dźěłach na Dinarjec ležownosći w Nowoslicach změja tam zajutřišim, njedźelu, wot 14 hodź. dźeń wotewrjenych duri. Wopytowarjo budu sej cateringowy wobłuk runje tak wobhladać móc kaž pensiju a swjedźensku bróžnju. Wot 14 hodź. poskića tam kofej a tykanc, w 15 hodź. přizamknje so domyswjećenje. Dr. Taste popołdnjo hudźbnje wobrubi. Za dźěći změja skakanski hród natwarjeny.

Koncertuja w cyrkwi