Z wudaća: štwórtk, 20 apryla 2017

Erbil (dpa/K/SN). Druhi dźeń swojeho wopyta Iraka je němski wonkowny minister Sigmar Gabriel (SPD) w kurdiskej stolicy Erbilu z tamnymi politikarjemi rěčał a so tež z prezidentom Kurdow Masudom Barsanijom zetkał. Při tej składnosći přepoda wón pomocne twory za kónčiny, kotrež buchu mjeztym wot IS wuswobodźene. Naslědnje stwori sej Gabriel w Erbilu přehlad, kak přisłušnicy Zwjazkoweje wobory bojownikow kurdiskeje peshmergaskeje armeje wukubłuja. Jeje jednotki wobdźěleja so na ofensiwje, kotruž wójsko knježerstwa wot lońšeho oktobra nawjeduje k wróćozdobyću teritorijow, kotrež bě IS wobsadźił. Při tym wužiwaja tež němske brónje.

Pobrachowacych doktorowych a druhich titulow dla dyrbja w Münsteru ně­hdźe 9 000 wólbnych zdźělenkow znowa rozesłać. Při programěrowanju čišćakow je so misnjenje stało. Tak njeběchu akademiske abo zemjanske titule widźeć. Potrjecheni dóstanu nowu zdźělenku za wólby krajneho sejma 14. meje. Přiwšěm na to skedźbnjeja, zo smě kóždy jenož jónu­ wolić hić, byrnjež dwaj lisćikaj měł.

Z fantomowym wobrazom pyta policija w Heidelbergu za rubježnikom nohajcow. Dotal njeznaty bě minjeny tydźeń kolesowarku z nožom w ruce nuzował, jemu nohajcu přepodać. Njeznaty na to ćekny. Do toho bě wón dalšu kolesowarku wohrožował a sej nohajcu žadał. Ta pak móžeše ćeknyć. Motiwy muža njejsu znate. Policija wšak nima wěc za žortnu. Skućićel je pječa 25 lět stary.

Berlin (dpa/SN). W prawicarskopopulistiskej AfD je zwada wo dalšim wusměrjenju strony wudyriła, po tym zo bě předsydka Frauke Petry swoju wodźacu kandidaturu k wólbam zwjazkoweho sejma wčera cofnyła. Petry bě připowědźiła, zo chcyła na kónctydźenskim zjězdźe w Kölnje so schadźowaceje strony wo to prosyć, zo so AfD jasnje jako koaliciska strona dale wuwije a so ryzy fundamentalneje opozicije wotrjeknje. Podpěru dóstawa Petry za to wot Berlinskeho krajneho předsydy Georga Pazderskeho. Berlinski krajny zwjazk bě hižo před tydźenjemi rozsudźił, zo dyrbjała strona prjedy abo pozdźišo tež knježerstwowu zamołwitosć přewzać, Pazderski powěsćerni dpa rjekny. Prawicarske křidło strony namjet Petry porno tomu wotpokazuje.

Washington (dpa/K/SN). Ameriski wonkowny minister Rex Tillerson je atomowe zrěčenje zapada z Iranom raznje kritizował. Zaměr, znjemóžnić Iranej přistup k nuklearnym brónjam, wone njespjelnja. „Zrěčenje podoba so kontraktej, kotryž bě naposledk dowjedł k wohroženju přez Sewjernu Koreju“, wón wčera rjekny. Mnohe dalše strachi, kotrež z Irana wuchadźeja, tele zrěčenje njewobkedźbuje, Tillerson přispomni. Zdobom wumjetowaše Iranej, zo mnohe konflikty naškaruje a zajimy USA podrywuje. Dźeń do toho bě ameriski wonkowny minister Iranej wobkrućił, zo zrěčenje dotal spjelnja. Prezident Donald Trump je přikazał, pruwować, hač njemóhli sankcije přećiwo Iranej zaso zběhnyć.

Připowědźenje čěskeho nutřkowneho ministra Milana Chovaneca, přichodnje scyła­ žanych ćěkancow wjace do kraja njepušćić, wšak woprawdźe njepřekwapja. Ćěska je wot wšeho spočatka krizy ćěkancow­ dla tónle politiku pěstowała a dotal runje dwanaće ćěkancow při­wzała. Při tym móže so na podpěru Pólskeje, Słowakskeje a Madźarskeje zepěrać. W tymle prašenju su sej přezjedni. A zo čěscy politikarjo při tym na wólby parlamenta lětsa nazymu mysla, tež njezadźiwa. Wćipni směmy być, kak jara budźe diskusija wo nowych ćěkancach wólbny bój w Němskej wobwliwować, wšako wolimy w septembru nowy zwjazkowy sejm. Po mojim wobkedźbowanju je so tale tema w dalokej měrje ze zjawneje debaty zminyła. Hesło „Wostańće božedla tam, hdźež sće“ so skerje mjez němskimi politiskimi stronami rozšěrja. To drje hač do septembra tež tak wostanje. Marko Wjeńka

Hans-Jörg Schmidt rozprawja z Prahi za Serbske Nowiny

Praha. Přez jutry je zaso šwarna ličba ćěkancow ze Sewjerneje Afriki přez Srjedźne morjo do Europy přijěła. Samsny čas je so Čěska rozsudźiła, přichodnje scyła žanych ćěkancow wjace do kraja njedać.

Poprawom měješe kraj po woli Europskeje unije 1 600 ćěkancow hospodować, kotrež hižo dlěši čas w italskich abo grjekskich lěhwach na to čakaja, zo jich w druhich krajach EU zaměstnja. Dotal je runje dwanaće wosobow oficialnje přišło. Lěhwa ćěkancow su prózdne. Češa rěča wšak tak a tak wo „lěhwa za wotsunjenje“. Tam ćěkancow kaserněruja, kotřiž běchu do kraja přišli a kotrychž běchu něhdźe w kraju lepili. Po čěskim zrozumjenju jedna so wo ilegalnych, dokelž su po puću do Němskeje bjez dowolnosće do kraja přišli. Tole płaći tam jako chłostajomny njeskutk. Češa maja tuž wulki zajim, jich spěšnje wotbyć.

Caracas (dpa/K/SN) Krawny bój wo móc je wudyrił w kraju, kotryž wobsedźi na swěće najwjetše składy zemskeho wolija. Při demonstracijach přećiwo hrožacej diktaturje we Venezueli staj znowa dwaj čłowjekaj zahinyłoj. W stolicy Caracasu trjechi 17lětneho studenta kulka do hłowy, na čož w chorowni zemrě. W měsće San Cristóbal 24lětna žona tohorunja přez kulku do hłowy wudycha. Po wudyrjenju protestow je mjeztym wosom ludźi zemrěło. Zranjenych je wjele dźesatkow. Opozicija ma milicy socialistow zamołwite za nadpady, kiž na motorskich demonstrantow zatrašeja. Čwěla za ludnosć bywa tež inflacija, kotraž je ze 700 procentami najwyša na swěće.

Praha (ČŽ/K). Nanojo maja nětko tež w Čěskej po porodźe dźěsća narok na płaćeny dowol. Tydźeń móžeja sej wólno wzać a dóstanu za tón čas 70 procentow zakładnych dochodow. Tole zeskutkownja nowela zawěsćenskeho zakonja, kotruž je senat wčera schwalił. Z přitomnych 77 senatorow je 58 za to hłosowało, jedyn bě přećiwo tomu a 18 so hłosa wzda. Nowela spomnjeneho zakonja tohorunja postaja, zo dóstanu dobrowólni wohnjowi wobornicy kaž tež přisłušnicy wuchowanskich słužbow přichodnje wyši­ chorobny pjenjez.

Senatorojo su „nanowski dowol“, kotryž je mysleny k skrućenju poćahow mjez staršimaj a potomnikom, zwjetša podpěrali. „Z kóždej naprawu tajkeho razu­ signalizujemy towaršnosći, kajke hódnoty sej wažimy“, zwurazni předsyda hornjeje komory parlamenta Milan Štěch (ČSSD): Jeho naměstnica Miluše Horská (KDU-ČSL) praji: „Kročel, z kotrejž spěchujemy zhromadnosć swójby, je přewšo trěbna“. Porno tomu dalši městopředsyda senata, Jaroslav Kubera z ODS, nanowski dowol woznamjeni jako „populistisku wěcku“.

Po dlěšodobnych rešeršach su so organizatorojo­ 2. fachoweho dnja 2plus rozsudźili, zo přewza prof. dr. Oliver Meyer z Mainza hłowny přednošk na lětušim­ zarjadowanju, kotrež wotměje­ so dnja 21. oktobra 2017 w Chrósćicach.

Kak móhł prof. Meyer w swojim referaće na temu rěčnosensibelneje wučby prof. Josefa Leisena z minjeneho lěta nawjazać? Wo tym staj nawodnica Rěčneho centruma WITAJ dr. Beata Brězanowa a Bosćij Handrik z Budyskeje wotnožki Sakskeje kubłanskeje agentury z wědomostnikom njedawno w Mainzu roz­myslowałoj a so na postupowanje dojednałoj.