Z wudaća: štwórtk, 13 julija 2017

Wočakowanja na noweho župana rozjimowali

Choćebuz (SN/JaW). Delnjoserbja su hordźi na to, zo maja we wjednistwje Domowiny z Wylemom Janhoeferom angažowaneho serbskeho młodostneho, kiž jich zajimy zastupuje. Zdobom maja staw, zo je Janhoefer městopředsyda Domowiny a zdobom župan župy Delnja Łužica, za wuběrnu šansu, serbskosć w Delnjej Łužicy sylnišo šěrić a budźić zajim za skutkowanje w třěšnym zwjazku, předewšěm mjez młodostnymi. To je facit wčerawšeho 66. serbskeho blida w Choćebuzu, kotrež steješe pod hesłom „Młode wjednistwo Domowiny! Što wočakuja čłonojo, towarstwa a zjawnosć wot noweho žu­pana?“.

Něhdźe 20 ludźi bě na zarjadowanje Choćebuskeho Serbskeho muzeja přišło, zo bychu jurista Janhoefera, kiž tuchwi­lu swój referendariat jako prawiznik w Drježdźanach wukonja, bliže zeznali, wo jeho zaměrach w Domowinskim dźěle zhonili a z nim diskutowali.

Spočatk lětnich prózdnin 24. junija je w Małowjelkowskej sotrowni druhi raz wosebity program „Kulturne lěćo“ zaběžał. Hač do 10. septembra poskićeja tam přeco kónc tydźenja hudźbu, filmy a dźiwadło. Cordula Ratajczakowa je so z organizatorom Mikeom Salomonom rozmołwjała.

Tři kulturne kóncy tydźenja hižo běchu – kajki je dotalny wothłós?

M. Salomon: Prěni kónc tydźenja bě nam Mjezynarodny folkorny festiwal „Łužica“ potencielnych wopytowarjow rubił. Wot toho časa pak derje běži, ludźo přichadźeja. Wothłós wězo tež wot wjedra wotwisuje.

Loni sće rjad startowali, w kotrej měrje je so sotrownja jako kulturne zarjadnišćo w regionje etablěrowała?

M. Salomon: Hišće wšitkich z poskitkom překwapjam. Činju z mało srědkow jara wjele. Tule mnozy přeco hišće čakaja, zo so něšto stanje – dyrbiš pak prosće započeć něšto na nohi stajić. Zo to tež funguje, za to stej zdobom profesionalnosć a dramaturgija trěbnej.

Kajki wupada koncept?

Budyski Rěčny centrum WITAJ poskića dale rěčne kursy za dorosćenych a dźěći. Ličba přizjewjenjow, wosebje na­stupajo poskitk za předšulske dźěći, je dźeń­ a wjetša.

Pančicy-Kukow/Budyšin (SN/MiR). W Pan­čicach-Kukowje kaž tež w Budyšinje zahaji Rěčny centrum WITAJ 21. awgusta dalšej kursaj serbšćiny. Zo wotmějetej so poskitkaj samsny dźeń, a to stajnje póndźelu, je připad. Wšako sej nawodźa dźeń wuzwola, na kotrymž chcedźa wuwučować. W Budyšinje wotměje so poskitk w Serbskim šulskim a zetkawanskim centrumje, w Pančicach-Kukowje w Šuli Ćišinskeho.

Sprjejcy (JoS/SN). Twarske dźěła na na­sypje podłu Sprjewicy w Sprjejcach tež tele dny zaměrnje postupuja. Samo na nuzowy pad bě krajne zarjadnistwo rěčnych zawěrow přihotowane. Při mosće přez Sprjewicu su brjóh podłu twarnišća z pěskowymi měchami skrućili. Byrnjež k nuzowemu padej kaž kónc junija z powodźenjom njedóšło, běchu wěstotne naprawy trěbne. „To bě situacija, na kotruž dyrbimy stajnje přihotowani być“, praji zamołwita za projekt Cathleen Steinert.

Haćenja při měrjenišću pegela su hižo dospołnje hotowe, nětkole koncentruja so dźěłaćerjo na wotrězk hornjeho dźěla rěki hač k mostej we wsy. Twarske dźěła su w dalokej měrje zakónčene, jeničce zwjeršna woršta pjeršće a trawa hišće pobrachujetej. Za to wužiwaja pjeršć, kotruž­ běchu do zahajenja twarskich naprawow­ zrumowali. Z bagrom ju na prawe městno dowjezu, zrunaja a płoninu hnydom z trawu zasyja. Meter po metru dźe doprědka. „Na wjeršku připrawimy potom hišće šćežku za škit nasypa­“, Cathleen Steinert wuswětla. „Tón je tež w zmysle wobydlerjow a zmóž­nja w nuzowym padźe zasa­dźenskim jězdźidłam najkrótši přijězd.“

Moskwa (dpa/SN). Mordar ruskeho opoziciskeho politikarja Borisa Njemcowa dyrbi 20 lět do chłostanskeho lěhwa. To je sudnistwo w Moskwje dźensa roz­sudźiło. Štyrjoch komplicow zasudźichu k jastwu mjez jědnaće a 19 lětami, kaž powěsćernja Tass rozprawja. Nimo toho ma kóždy skućićel pokutu 1 500 eurow płaćić. Statne rěčnistwo bě sej za třělca jastwo na čas žiwjenja žadało. Njemcowa běchu 2015 blisko Krjemla zatřělili.

Trump w Francoskej

Paris (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump je na wopyt do francoskeje stolicy Parisa dolećał. Jeho mašina přizemi dźensa rano na lětanišću Orly. Bjezposrědnje po tym poda so prezident ze swojej žonu Melaniju do wulkopósłanstwa USA, hdźež chcyše so ze zastupnikami wójska zetkać. Prezident Emmauel Macron witaše Trumpa­ popołdnju z wojerskej ceremiju. Wjeršk wopyta budźe jutře tradicionalna wojerska parada składnostnje francoskeho narodneho swjatka, na kotrymž je ameriski pre­zident USA čestny hósć.

Daimler do afery splećeny

Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier je dźensa ze swojej mandźelskej Elke Büdenbender němskich wojakow w Afgha­nistanje wopytał. Na wojerskim zepěranišću Masar-i-Sharif dźakowaše so jim za słužbu. Zdobom žadaše sej wot afghaniskeho knježerstwa wjace swójskeje prócy, polěpšić wěstotne połoženje. W Afghanistanje je tuchwilu tysac němskich wojakow. W běhu dnja chcyše so Steinmeier z wodźacymi politikarjemi kraja zetkać. Foto: dpa/Bernd von Jutrczenka

Něhdy bě profi-kopar, nětko je duchowny. Bywšeho koparja Philipa Mulryneja su w irskim Dublinje na katolskeho měšnika wuswjećili. Tole rozprawja rjad dominikanow na swojej internetnej stronje. W Belfasće rodźeny, dźensa 39lětny Mulryne bě kónc 90tych lět zhromadnje z Davidom Beckhamom w mustwje Manchester United za bulom honił. Pozdźišo hraješe wón pola druheho ko­parskeho ligista Norwich City. Po kóncu karjery studowaše teologiju a filozofiju.

Zadwělowanej powołanskej šulerce je policija w Allgäuju k wuspěšnemu kónčnemu pruwowanju dopomhała. 18lětna bě ze swojim mopedom po puću k po­wołanskej šuli defekta dla stejo wostała. Jeje mobilny telefon pak ležeše doma. Připadnje jědźeše policajske awto nimo, zasta­ a dowjeze ju do šule w Kemptenje. Wuslědk: 18lětna je pruwowanje wob­stała.

Berlin (dpa/K/SN). Němski minister za wonkowne naležnosće Sigmar Gabriel (SPD) je so dźensa w Berlinje znowa ze swojim ruskim kolegu Sergejom Lawrowom zetkał. Mjez druhim pojednaštaj wonaj palace konflikty w Syriskej a na Ukrainje, ale tež problemy němsko-ruskich poćahow. Šefdiplomat Ruskeje bě do němskeje stolicy přijěł, zo by so wobdźělił na zakónčacym zarjadowanju lěta młodźinskeje wuměny mjez krajomaj, kotrež wotměchu so na wulkej swjedźenskej žurli wonkowneho ministerstwa. Nawječor wuprajištaj so wobaj ministraj na nowinarskej konferency.

Paris (dpa/K/SN). W Parisu schadźujetej so dźensa ministerskej radźe Francoskeje a Němskeje. Nimo kanclerki Angele Merkel­ (CDU) wobdźělataj so na tym mjez dalšimi ministerka za zakitowanje Ursula von der Leyen a financny mi­nister Wolfgang Schäuble (wobaj CDU). Na zeńdźenju dźe wo wušu wojersku kooperaciju mjez krajomaj kaž scyła w Europskej uniji, wo hospodarske prašenja a naležnosće kubłanja. Woběmaj knježerstwomaj zaleži na tym, zesylnić němsko-francoske poćahi a EU dale wuwić. Francoski prezident Emmanuel Macron ma za to, zo hospodarska sylnosć Němskeje zwisuje „zdźěla z njeporjadkom w europasmje a ze słabosću druhich ludowych hospodarstwow“.

Kijew (dpa/K/SN). W Kijewje wuradźujetej Europska unija a Ukraina wo wušim zhromadnym dźěle. Jednanja wjedu ukrainski prezident Petro Porošenko, prezident Rady EU Donald Tusk a prezident komisije EU Jean-Claude Juncker. EU a Ukraina wobzamknyštej njedawno dwě přibliženskej naprawje – zrěčenje wo hospodarskim zhromadnym dźěle a bjezwizumowosć za Ukrainjanow w krajach EU. Brüssel reformy na Ukrainje podpěruje, kritizuje pak, zo to přepomałku dźe. Dalša tema jednanjow je konfliktne połoženje na wuchodźe Urkrainy. Wutoru­ bě wšitkich 28 statow EU asociěrowanske dojednanje EU-Ukraina ratifikowało, z čimž wone wot 1. septembra płaći. Liberalna letiska nowina Diena pohódnoća­ Kijewski podawk takle: „Wjeršk EU-Ukraina symbolizuje kónc mjezykročele po puću integracije kraja do Europy, započacym so z powalenjom proruskeho prezidenta Wiktora Janu­kowiča w februaru 2014.“