Baskišćina w srjedźisću

štwórtk, 15. junija 2023 spisane wot:

Donostia/San Sebastián (SN/MG). Čłonki a čłonojo redakcijow z cyłkownje 27 europskich krajow zetkaja so wot dźensnišeho hač do njedźele na lětnej hłownej zhromadźiznje europskeho zjednoćenstwa dźenikow w mjeńšinowych a regionalnych rěčach MIDAS. Zetkanje organizuje baskiska mjeńšina w Španiskej, kotraž je naročny program za wobdźělnicy a wobdźělnikow nastajiła. Tež čłon redakcije Serbskich Nowin, wolonter Maximilian Gruber, wobdźěli so na schadźowanju. Centralna je lětsa baskowska rěč, kajki je jeje tuchwilny staw a kak móhłi rěč dale wuwiwać. Přełožowanske programy steja tohorunja na dnjowym porjedźe. Wjeršk zetkanja mjeńšinowych nowinarjow je přepodaće Myta MIDAS, kaž tež Myta Otta von Habsburga.

Hosćićelske město lětušeho schadźowanja MIDAS je Donostia/San Sebastián. Blisko francoskej hranicy při Atlantiku leži wone město, kotrež je stolica prowincy Guipúzcoa. Tam je zdobom sydło baskiskeje nowiny „berria“. Tuta je hłowna hosćićelka a organizatorka zetkanja žurnalistow, kotrež wotměje so kóžde lěto w hinašim kraju.

Němska znowa wotstopnjowana

srjeda, 03. meje 2023 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Němsku su w posudźowanju nowinarskeje swobody třeće lěto za sobu wotstopnjowali. Pozadk su nadpady na zastupnikow medijow, kotrychž bě loni telko kaž hišće nihdy do toho. ­Organizacija za zachowanje čłowjeskich prawow „Reporterojo bjez mjezow“ zastopnjuje Němsku na 21. městnje, za krajemi kaž Słowakskej a Samoa.

W Němskej su loni 103 fyziskich nadpadow na žurnalistow dokumentowali, organizacija zdźěla. To je najwyši staw po zahajenju zapisowanja 2015.

Potłóčowanje njelubeho rozprawnistwa po wšěm swěće přiběra, organizacija zwěsća. „Krizy, wójny a dale trajace rozšěrjenje awtoritarizma su k tomu wjedli, zo je nowinarska swoboda tak wohrožena kaž dołho nic wjace.

Naša swobodna nowina

srjeda, 03. meje 2023 spisane wot:

„Objektiwnu kritisku distancu“ – to sej nimale kóždy wot njewotwisneho nowinarstwa přeje, kotremuž je datum 3. meje jako mjezynarodny dźeń wěnowany. Naš wječornik dawno hižo „organ“ někajkeje organizacije njeje – kaž za čas Marka Smolerja je naša jenička „tendenca“, narodne zajimy serbskeho ludu zastupować. Što pak tomu najbóle tyje, njeje za wěčnosć postajene, ale kaž před sto lětami wuslědk zjawneje diskusije w Serbach. Po cyłym serbskim kraju a nic jenož w někotrych Budyskich serbskich institucijach.

Nowinarska swoboda w Němskej njeje wot zakazow wohrožena, ale druhdy wot sebjecensury wobmjezowana – hdyž so agresiwnych kritikarjow boja. Wostańmy w Serbach přećelni we wuměnje wšelakich nahladow. Do nutřkowneje nowinarskeje swobody redakcije na přikład słuša, zo njetrjeba so kóždy přilopk kóždemu redaktorej jenak spodobać. To je kaž z přispomnjenjom na rańšim piwku. Hewak by wostudłe było! Marcel Brauman

Nowe młode wobličo w redakciji

wutora, 04. apryla 2023 spisane wot:

Maximilian Gruber (19) je hižo w młodźinskej redakciji Serbskich Nowin sobu skutkował. Ale tež za Katolski Posoł běše so wospjet pjera jimał. Něhdyši předsyda šulerskeje rady Serbskeho gymnazija a amtěrowacy rěčnik młodźiny biskopstwa Drježdźany-Mišno njeje jenož wjacore lěta na jewišću serbskeho młodźinskeho dźiwadła publikum we wšelakich rólach zwjeselał, ale hižo prěnje kročele na politiskim parkeće kročił: z mandatom Domowiny jako zastupjer serbskeje młodźiny w poradźowacym wuběrku za prašenja serbskeho ludu při zwjazkowym ministerstwje nutřkowneho.

Loni swoju maturu złožiwši rozsudźi so za swobodne socialne lěto we wobłuku biskopstwa za dekanatnu młodźinu we Worklecach a na farje w Chrósćicach. Hladajo na wosebite aktualne wužadanja serbskeho nowinarstwa je Maximilian Gruber rady zwólniwy był, spočatk jutrownika do redakcije Serbskich Nowin zastupić a dwulětny wolontariat započeć.

Stagnacija je za nju „smjerć“

pjatk, 17. měrca 2023 spisane wot:

Na mjezynarodnym dnju maćeršćiny njebě hornjoserbšćina jenož w sćelaku MDR słyšeć, ale tež w moderaciji powěsćow w Sewjeroněmskim rozhłosu NDR – a to dźa­kowano serbskej moderatorce Bibianje­ Bartowej.

36lětna wotrosće w Budyšinje, hdźež chodźeše na serbski gymnazij. Po přebytku šulskeho lěta w Južnej Africe maturowaše na Biskopičanskim gymnaziju. Swětej wotewrjena dźowka dźiwadłoweje pedagogowki Heide-Simone Bartoweje a dźiwadźelnika Křesćana Barta poda so na to na praktikum do čěskeho Brna, na tamniše „Městské divadlo“. Na to studowaše „Europske medijowe wědomosće“ w Podstupimje. Připódla dźěłaše we hłownym studiju sćelaka ARD w Berlinje. Po swojim studiju skutkowaše Bartowa při sćelaku MDR za wšelakore formaty. Serbskim přihladowarjam je zawěsće tež znata jako žurnalistka-moderatorka wusyłanja „Wuhladko“. Po dalšim studiju na hospodarskej wyšej šuli a mjezystaciji bě Bartowej jasne, zo „słuša“ do žurnalizma.

Socialne medije wobwliwuja kulturu diskutowanja, poćah mjez knježacymi a wobydlerjemi kaž tež klasiski žurnalizm

„Internet je komunikaciske procesy bjezdwěla změnił. Najpozdźišo ‚web 2.0‘, zmóžnjacy tak mjenowanu many-to-many-komunikaciju, je tomu polěkował, towaršnosće přetworić, a to tež na dobre wašnje.“ Z tymle słowami zahaji Daniel Lehmann, žurnalist a docent za medijowu kompetencu, medijowu etiku a medijowe stawizny mjez druhim na Ber­linskej Humboldtowej uniwersiće, swój impulsowy přednošk „Social media w konteksće protestowych hibanjow“ předwčerawšim w Budyskim młodźinskim klubje Kurti. Jako „pozitiwne přikłady“ předstaji wón „MeToo-kampanju, rewolucionarne ‚Arabske nalěćo‘ kaž tež hibani­ ‚Fridays for future‘ a ‚Black lives matter‘. Bjez socialnych medijow njebychu tele protesty – tež na globalnej runinje – dawno telko kedźbnosće zbudźili a towaršnosć bytostnje wobwliwowali.“ Druhi bok medalje w tym zwisku po słowach Lehmanna je, zo „hodźa so z pomocu socialnych medijow aktiwistki a aktiwisća nańć, jich profile a aktiwity sćěhować a naposledk online difamować“.

Bytostne bjez přełožka

srjeda, 01. měrca 2023 spisane wot:
Soblex drje „přilopk“ znaje, ale bjez němskeho wotpowědnika. Rubrika z tutym mjenom drje je so prěni raz w lěće 1849 w serbskim nowinarstwje jewiła, pozdźišo zaso po přewróće. Nětk njech je přilopk z prěnjej parličku w rjećazku změnow strukturow Serbskich Nowin a posoł „filozofije“, kotraž za tym tči: być medij awtentiskeje serbskeje komunikacije. Tute mysteriozne słowo ani dodnić njetrjebamy, wšako je w ludźe zakótwjene. Je wuraz serbskeho wašnja zjawneje diskusije. Njetrjebamy so načasnemu njepočinkej masowych medijow připodobnjeć a kóždu temu najprjedy polarizować, zo bychmy potom dramu „pačeneje towaršnosće“ inscenowali. Rozžohnujemy so dźensa z „Mojim widom“, kotryž tak a tak dawno jako přilopk praktikujemy, přispomnjenje k rozmyslowanju wo prašenjach našeho byća a traća. W najlěpšim padźe jako nastork, wjac nic, wšako njeje redakcija mudriša hač čitarstwo. Štóž wšědnje nowiny čita, móže sam myslić. Marcel Brauman

150 přinoškow lětsa dóšło

pjatk, 10. februara 2023 spisane wot:

Waršawa/Zielona Góra (SN). Wo požadane Němsko-Pólske žurnalistiske myto Tadeusza Masowieckeho prócuja so lětsa w medijach skutkowacy wobeju krajow z cyłkownje 150 přinoškami. 76 z nich je z Němskeje, 74 z Pólskeje.

Binarodna jury, kotrejž přisłuša za kategoriju telewiziju tež nawodnica Budyskeho studija MDR Bogna Korjeńkowa, rozsudźi wo mytach w pjeć kategorijach. Lawreatow mytuja we wobłuku Němsko-Pólskich medijowych dnjow 15. a 16. junija w Zielonej Górje.

Zapodate přinoški su tematisce šěroko zapołožene. Zastupjene su artikle a wusyłanja, kotrež so z ćežkimi zhromadnymi němsko-pólskimi stawiznami roze­stajeja, runje tak sylnje kaž přinoški, kotrež so na aktualne połoženje wěstotnu, energijowu a klimowu politiku nastupajo w Europje poćahuja, běrow žurnalistiskeho myta wčera zdźěli.

Dóšli su 65 printowe přinoški, 17 rozhłosowe, 20 telewizijne, 27 přinoški w kategoriji „Nowe žurnalistiske formaty“ a 21 nastupajo „Lokalny žurnalizm w pomjeznym regionje“.

Loni bu 183 přinoškow zapodatych.

Znaty žurnalist knihu předstajił

wutora, 31. januara 2023 spisane wot:
Znaty žurnalist a powěsćowy rěčnik sćelaka MDR Robert Burdy (nalěwo) je minjeny štwórtk w Budyskim Dźiwadle na hrodźe swoju knihu „Wir informieren uns zu ­Tode“ předstajił. W njej wón dźensnišu towaršnosć analyzuje, kotraž so nad měru wjele z powěsćemi zaběra. Tak poda wón pokiwy, kak móhli wosobinsce z nimi wobchadźeć. Dale pak wotmołwi Robert Burdy tež prašenja připosłucharjow a knihi na městnje signowaše. Foto: Carmen Schumann

Jasne žadanja z politiki na rozhłós

póndźela, 23. januara 2023 spisane wot:

Po dwěmaj dnjomaj wuradźowanja chce krajowa rozhłosowa komisija „radu přichoda“ etablěrować. Nastać ma nowa platforma a chcedźa wjace regionalnych poskitkow wusyłać.

Deidesheim (SN/bš). Zo bychu raz zwonka debatoweje rutiny wuradźowali, wotměchu čłonojo rozhłosoweje komisije minjeny štwórtk a pjatk klawsurne posedźenje. „Zjawnoprawniski rozhłós ma wažny nadawk za demokratiju a towaršnosć.“, rozłoži koordinatorka rozhłosoweje komisije a statna sekretarka za medije Porynsko-Westfalskeje Heike Raab (SPD). Zo bychu so tučasnym wužadanjam – wšěch wobydlerjow docpěć, na změnjene wužiwanje medijow reagować a přez krizu RBB mylenu dowěru wróćo zdobyć – stajili, wobzamkny komisija reformowe ćežišća.

Serbska debata

nowostki LND