Němcy přećiwo Serbam, Češa přećiwo Němcam, Serbja wohroženi
Zašłe tydźenje čitachmy a słyšachmy zaso wjele wo němskich nadpadach na serbsku młodźinu. Za wukrajnikow, štož wočiwidnje tež ja sym, bě to zaso jónu dohlad do serbskeje wšědnosće, kiž zwonka Łužicy snano njeje zrozumliwy. Wězo běch jara rozbudźeny kaž kóždy normalny čłowjek: ličimy běrtlk 21. lětstotka a přeco hišće je w srjedźnej Europje němsko-słowjanski konflikt přitomny, přeco hišće ta hranica eksistuje.
Gratulacije nowemu prezidentej
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Po wólbach prezidenta kónc tydźenja w Słowakskej gratulowachu čěscy politikarjo Peterej Pellegrinijej k dobyću. Tuchwilu maja wodźacy politikarjo wobeju statow rozdźělny wid na wonkownu a wěstotnu politiku, kotryž wuskutkuje so negatiwnje. Premierminister Petr Fiala je přeswědčeny, zo budu so zwiski mjez Čěskej a Słowakskej dale wuwiwać a pohłubšeć. Jan Lipavský, minister za wonkowne naležnosće, přeje sej, zo budźe 48lětny Pellegrini tež w přichodźe zhromadne dźěło podpěrować a zakótwjenje Słowakskeje w europskich a transatlantiskich strukturach zaručeć.
Pellegrini wólby prezidenta dobył
PiS w komunalnych wólbach prědku
Waršawa (dpa/SN). Narodno-konserwatiwna opoziciska strona PiS je po prěnich prognozach z komunalnych wólbow w Pólskej ze snadnym předskokom jako najsylniša strona wušła. Při wólbach w 16 regionalnych zarjadnišćach dósta PiS 33,7 procentow hłosow, wjacore telewizijne sćelaki rozprawjeja.
Liberalno-konserwatiwna wobydlerska koalicija ministerskeho prezidenta Donalda Tuska přińdźe z 31,9 procentami na druhe městno. Jej zešlachći so wulki wuspěch w stolicy Waršawje. Amtěrowaceho měšćanostu Rafała Trzaskowskeho su ludźo w prěnim wólbnym přeběhu ze 59,9 procentami w zastojnstwje wobkrućili. 52lětny Trzaskowski bě při wólbach prezidenta 2020 tuchwilnemu prezidentej Andrzejej Dudźe snadnje podležał a chce klětu znowa nastupić.
PiS, kotraž je w Pólskej wot lěta 2015 hač do 2023 knježiła, ma předewšěm na wuchodźe a juhu kraja swojich přiwisnikow. Wuslědk strony je jemu pohon do dalšeho dźěła, rjekny předsyda PiS Jarosław Kaczyński nowinarjam.
Zmylk abo zaměrny nadpad?
Pólska debatuje po smjerći swojeho krajana w Gazaskim pasmje
Waršawa. Jara wobšěrnje wěnuja so pólske medije tragiskemu podawkej w Gazaskim pasmje, při kotrymž bě minjenu póndźelu młody Polak Damian Soból přez raketu israelskeho wójska žiwjenje přisadźił. Zhromadnje z nim bě šěsć dalšich mjezynarodnych sobudźěłaćerjow pomocneje organizacije World Central Kitchen zahinyło. Nowiny kaž Fakt abo Gazeta Wyborcza pólskeho pomocnika předstaja. Polacy nětko wědźa, zo je so 36lětny Soból w Przemyślu njedaloko ukrainskeje mjezy narodźił a zo je minjene lěta hižo w Ukrainje, ale tež po katastrofach zemjerženja w Turkowskej abo Marokku w kuchnjach organizacije dźěłał, kotraž potrěbnych z jědźu zastaruje. Wón bě tuž dosć nazhonity pomocnik.
Pólska hněwna na reakciju Israela
Waršawa (dpa/SN). Po smjerći pólskeho sobudźěłaćerja pomocneje organizacije World Central Kitchen při israelskich nalětach w Gazaskim pasmje je wonkowne ministerstwo we Waršawje israelskeho wulkopósłanca na rozmołwu přeprosyło. W rozmołwje chcychu „nowe połoženje w pólsko-israelskich poćahach a moralisku a pjenježnu zamołwitosć“ w zwisku z podawkom wobjednawać, zdźěli zastupowacy wonkowny minister Andrzej Szejna we Waršawje. Do toho běštaj ministerski prezident Benjamin Netanjahu a israelski wulkopósłanc Jakov Livne ze swojimi wuprajenjemi we Waršawje njezrozumjenje zbudźiłoj.
Předwčerawšim, wutoru, bě pólski pomocnik Damian Sobol w Gazaskim pasmje žiwjenje přisadźił, jako israelska raketa do awta pomocneje organizacije zrazy. Netanjahu bě na to rjekł, zo so „tajke něšto we wójnje stanje“. Wulkopósłanc Livni bě na internetny zapis prawicarskeho radikalneho politikarja opozicije, kotryž mjenowaše zadźerženje Israela w Gazaskim pasmje „wójnske złóstnistwo“, z wumjetowanjemi nastupajo antisemitizm reagował.
Za přiměr w Gazaskim pasmje
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Čěscy wuměłcy namołwjachu minjenu sobotu wodźacych politikarjow kaž premierministra Petra Fialu a prezidenta Petra Pavela, so za přiměr w Gazaskim pasmje zasadźić. Ze zjawnym listom přizamkny so 339 podpisarjow, mjez nimi spěwar Tomáš Klus a spěwarka Bára Basiková ameriskej iniciatiwje Artists4Ceasefire.
Z ćežkim busowym njezbožom, kotrež bě so minjenu srjedu na awtodróze A 9 blisko Lipska stało, zaběraja so nětko prawnicy. Nowinarska agentura ČTK zdźěli zašły štwórtk, zo wumjetuje Lipšćanske statne rěčnistwo čěskemu wodźerjej busa morjenje njekedźbliwosće dla. 54 pasažěrow bě we wozydle předewzaća Flixbus po puću do Züricha, hdyž dóńdźe k tragediji. Štyrjo z nich žiwjenje přisadźichu.
Po cyłym kraju swěcu hasnyli
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Minjenu sobotu měješe kóždolětne wobswětowe zarjadowanje Čěskeho přirodoškitneho zwjazka (ČSOP) „Ukliďme svět“ (Wurjedźmy swět) swój zazběh. W přichodnych tydźenjach budu tysacy dobrowólnych w přirodźe, w městach a wsach po puću, zo bychu je wot wotpadkow „wuswobodźili“. Minjene lěto wobdźěli so wjace hač 22 000 čestnohamtskich pomocnikow, kotřiž nazběrachu na 170 tonow smjećow, na mjeztym hižo tradicionalnym nalětnim rjedźenju. Swětowa akcija za škit klimy „Earth hour“ (hodźina zemje), kotraž wotmě so zašłu sobotu, ma tež w Čěskej swojich přiwisnikow. Tak hasnychu wječor napoł dźewjećich we wjele bydlenjach po cyłym kraju swěcu a tež historiske twarjenja wostachu hodźinu njewobswětlene. Wuznamny podźěl za přirodoškit přinošuje tež Praska coologiska zahroda, hdźež zahaji zašłu sobotu čěski prezident Petr Pavel zhromadnje z mongolskim ministrom za wobswět Bat-Ulzii Bat-Erdene nowy areal „Gobi“ za dźiwje konje Przewalskeho.
Kaczyński „pomjatk zhubił“
Pólski ministerski prezident Donald Tusk swoje přilubjenja zwoprawdźa
Waršawa. Runje sto dnjow je nowy pólski ministerski prezident Donald Tusk dźensa w zastojnstwje. Dnja 13. decembra 2023 běchu jeho po wólbach parlamenta za premiera wuzwolili. Medijam je tole składnosć, hesło Tuska pruwować, kotrež bě wón we wólbnym boju stajnje zaso wospjetował: „Sto předewzaćow na sto dnjow.“ Tónle program je wón hnydom po nastupje zwoprawdźeć započał. Mjeztym wšak je jasne, zo běchu přilubjenja chětro naročne. Spokojom pak ludźo su, zo je Tusk jako nowy premier hnydom do Brüssela jěł a so tam wo blokowane pjenjezy Europskeje unije za Pólsku starał. Srědki běchu za čas knježerstwa narodnokonserwatiwneho knježerstwa PiS „zamjerznjene“. Medije rozprawjeja wo 600 miliardach złotych. Tusk rěči wo „wulkim ciwilizaciskim skoku za Pólsku“. Najebać wšě problemy sej 61 procentow Polakow waži, zo je ministerski prezident srědki wobstarał, kotrež dyrbi kraj po směrnicach EU nětko w běhu dweju lět wudać.
Čěska ma Rusku za najwjetši strach
Praha (dpa/SN). Čěski parlament ma Rusku za najwjetši strach hladajo na wěstotu swojeho kraja, kiž je z čłonom EU a NATO. We wčera wječor wobzamknjenej deklaraciji rěka, zo spyta – kaž po słowje rěka – „teroristiski režim w Ruskej“, swój wliw na Ukrainu a dalše kraje Europy rozšěrić. Tole stanje so tež z wójnskimi złóstnistwami. Tuž je w rozsudnym zajimje Čěskeje, Ukrainu při wotwobaranju ruskeje agresije podpěrować.
„Kónc dodawanja wojerskeho materiala by porno tomu k tomu wjedło, zo ruski teroristiski režim Ukrainu zdobudźe a zapusći“. Čěska bě minjeny čas Kijewej mjez druhim bojowe tanki, wojerske helikoptery a mjetaki raketow přepodała.
Za deklaraciju hłosowaše 84 zapósłancow liberalneje konserwatiwneje koalicije ministerskeho prezidenta Petra Fiale. 17 zapósłancow hłosowaše přećiwo tomu, 42 so hłosa wzda.
Praha bě naposledk iniciatiwu nastorčiła, 800 000 artilerijowych granatow w krajach zwonka EU za Ukrainu wobstarać. Němska chce tole sobu financować.
