Třeća koalicija

wutora, 09. měrca 2021 spisane wot:
Praha (ČŽ/K/SN). Trikolora, Strana soukromníků (priwatnikow) a Strana svobodnych občanů póńdu zhromadnje do wól­bow noweho sejma, kiž wotměja so spočatk oktobra. Po Piratach/STAN a ODS/KDU-ČSL/TOP 09 wutworja tele tři zwonkaparlamentne politiske skupiny w Čěskej třeću koaliciju. Z njej ma so wolerjam „poskićić alternatiwa k nětčišemu socialistiskemu a ludej njetyjacemu wusměrjenju čěskeje politiki“. W zhromadnym nowinskim zdźělenju rěka, zo chcedźa wobdźělene strony „čěsku krónu, swobodu a kapitalizm hajić“. Předsyda Trikolory Václav Klaus młódši rjekny, „Mje wjeseli, zo su so tři njesocialistiske strony zwjazali, kotrymž na tym zaleži, rozrisać problemy w starej dobrej demokratiji, w kapitalizmje, w narodnym staće“. K tomu wón přispomni, zo je koalicija dalšim skupinam wotewrjena. Šef Swobodnych Libor Vondráček hódnoći, zo hłosy wolerjow dotal njesejmowych prawicowych stron w zhromadnosći wahu dóstanu.

Hlas by dobył

štwórtk, 04. měrca 2021 spisane wot:
Bratislava (SŽ/K/SN). Ani poł lěta jej hišće njeje, a z wólbow parlamenta by wona hižo jako dobyćerka wušła. Nowa, wot ekspremiera Petera Pellegrinija hakle loni w decembru załožena strona Hlas-sociálna demokracia (Hlas-SD), by 23 procentow na­žnjała, bychu-li nětkle Narodnu radu wolili. To wuchadźa z naprašowanja agentury Focus. Knježace hibanje jednorych ludźi a njewotwisnych wosobinow (OLaNO) by Hlas-SDdaloko za sobu wostajił – wone by jeno hišće 12,9 procentow dóstało. Z tutym wuslědkom hibanje ministerskeho prezidenta Igora Matoviča samo jeno na třeće městno přińdźe – lěta 2020 bě hibanje OLaNO wólby z 25 procentami dobyło. Třeće městno wobsadźi Sloboda a Solidarita (SaS), kotraž by 12,5 procentow docpěła. Do Narodneje rady zaćahnyli bychu hišće Smer-sociálna demokracia (Smer-SD) z 9,29 procentami, Progresiwne Slovensko ze 6,7 proc., Ľudová strana Naše Slovensko (ĽSNS) ze 6,6 proc. kaž tež stronje Za l’udi a Sme rodina (swójba), wobě z 5,2 procentomaj. Přispomnjenjahódne je, zo tyje Hlasej-SD woblubowanosć Pellegrinija, zo ekstremnje prawicarska L’SNS zlě wuwołaneho Mariana Kotleby dale přiwisk pozhubja.

Naprawy krućiše hač loni

srjeda, 03. měrca 2021 spisane wot:

Marek Krawc rozprawja za Serbske Nowiny z čěskeje stolicy

Praha. Ličba natyknjenych z koronawirusom w Čěskej přiběra najebać hižo dlěje hač měsacaj trajacu statnu karantenu a zakaz nócneho wuchoda. Minjenu sobo­tu zwěsćichu strowotniske zarjady 7 798 dalšich padow, to bě najwjetša ličba wot 9. wulkeho róžka a 1 000 nowo­infekcijow wjace hač sobotu do toho. Tuchwilu registruja 150 000 koronainficě­rowanych, 1 500 z nich lěkuja na intensiwnych stacijach chorownjow. Tam wostawa połoženje napjate, medicinarjo dźěłaja dale na hranicy poćeženja.

Kósć, měnjaca stawizny Słowjanow

srjeda, 03. měrca 2021 spisane wot:

Praha. „Za 300 milionow ludźi, dorozumjacych so w někajkej słowjanskej rěči, je to wězo zajimawe“. K tomule njewšědnemu spomnjenju je nawodu Instituta archeologije a muzeologije Brnjanskeje Masarykoweje uniwersity Jiřija Macháčeka pohnuje unikatna namakanka, kotraž wobsahuje runjewon sensacionelnu powěsć: „Před hlaholicu znajachu Słowjenjo germanske runy.“ Pismo hlaholicu, hłownje na zakładźe grjekskeho alfabeta stworjene, běštaj w 9. lětstotku bratraj Cyril a Metod na Morawu přinjesłoj.

Zo su Słowjenjo hižo wjele prjedy wo runach Germanow zdaća měli, sćěhuja wědomostnicy-specialisća z wurjadnje žadneje namakanki w podobje zwěrja­ceho hrjebła. Kósć běchu archeologojo hromadźe ze wšelkej keramiku Praskeho typa lěta 2017 pola južnomorawskeho sydlišća Lány wuryli. Po dokładnym wučisćenju kosće studentka Alena Slamová zwěsći, zo bywaja na njej spodźiwne znamjenja. Tute zidentifikowachu eksperća njenadźicy jako germanske runy. Namakanka ma tuž tajki fundamentalny wu­znam, zo pišu nowiny wo trěbnosći přepisanja stawiznow Słowjanow.

Zeman: Pandemija hač do septembra

wutora, 02. měrca 2021 spisane wot:

Praha (dpa/SN). Čěski prezident Miloš Zeman do toho wěri, zo budźe koronapandemija w kraju najpozdźišo w septembru přetrata. Wšitcy, kotřiž chcedźa přećiwo koronawirusej šćěpjeni być, budu hač do toho šćěpjeni“, rjekny Zeman telewizijnemu sćelakej CNN Prima News, kaž powěsćernja ČTK rozprawja. Nimo toho Zeman wěri, zo „trochu wobłudnjena skupina“, kotraž nochce so šćěpić dać, hač do toho swoje nastajenje změni.

Čěska bědźi so tuchwilu z dale přibě­racej ličbu natyknjenjow. Wot wčera­wšeho płaća tam po cyłym kraju razne wobmjezowanja. Tak smědźa ludźo swój bydlenski wobwod jenož hišće we wu­wzaćnych padach wopušćić. Čěske wobwody wotpowěduja w swojej wulkosći němskim wokrjesam. Tež přechodźowanje a sportowe aktiwity su na swójske město abo gmejnu wobmjezowane. Naprawy płaća tři tydźenje. 26 000 policistow a 5 000 wojakow chce dodźerženje wukazow přepruwować.

Skóržba zapodata

wutora, 02. měrca 2021 spisane wot:
Praha (ČŽ/K/SN). W naležnosći Turówskeje brunicoweje jamy Čěska nětko na Europskim sudnistwje přećiwo Pólskej skorži. „Za škit našich wobydlerjow je skóržba njezbytna, dokelž njeje Pólska donětka na žadanja reagowała, kotrež Čěska na dobro swojich ludźi kaž tež wobswěta staja“, wopodstatnja minister za wobswět Richard Brabec juristisku kročel. Zdobom wón informuje, zo Čěska Europske sudnistwo prosy, jeje skóržbu před druhimi procesami wob­jednać a postajić, zo so z Turówskeje jamy tak dołho žana brunica wudobywać njesmě, doniž we wěcy njeje rozsudźene. „Di­rektna skóržba přećiwo druhemu statej EU je woprawdźe ekstremne rozrisanje“, Brabec přiznawa. Intensiwne diplomatiske jednanja z Pólskej njejsu pak ničo wunjesli, a komisija EU je čěske skóržbne přičiny připóznała, wón wobkruća. Pólske ministerstwo za wobswět reaguje na čěsku kročel ze zadźiwanjom. „Składnostnje njedawneho wopyta delegacije čěskeho knježerstwa we Waršawje smědźeše so za to měć,, zo je šansy na měrniwe rozrisanje konflikta“, praji jeho rěčnik Aleksander Brzózka.

W Brüsselu z pólskimi zapósłancami wo wotehnaću dźěći debatowali

Waršawa. Přiwótřeny pólski zakoń wo wotehnaću dźěći mjeztym Europsku uniju zaběra. Noworjadowanje, po kotrymž dyrbja žony dźěćo tež potom porodźić, hdyž je w maćernym žiwoće ­zbrašene, wotnětka płaći, po tym zo su je oficialnje wozjewili. Najwyše sudnistwo bě při­wó­třenje loni w oktobrje na iniciatiwu wjacorych zapósłancow knježaceje narodnokonserwatiwneje strony PiS schwa­liło. Wótrych protestow po cyłym kraju dla je knježerstwo na to dlěje hač tři měsacy wahało zakoń zeskutkownić.

Babiš za razniše naprawy

štwórtk, 25. februara 2021 spisane wot:

Praha (dpa/SN). Čěski ministerski prezident Andrej Babiš je jasne přiwótřenje naprawow přećiwo koronawirusej připowědźił. „Je wažne dospołnej katastrofje w chorownjach“ zadźěwać, rjekny 66lětny wčera w Praze. Nadrobnosće chcyše wón dźensa ze zastupnikami opozicije, dźěłodawarjow a dźěłarnistwow rozjimać. Konkretne naprawy Babiš žane njemjenowaše, rjekny pak: „Hdźež njeje žadyn kontakt, njemóže so wirus dale dawać.“ Załožer populistiskeje strony ANO warnowaše: „Tónle wirus je woprawdźe killer, tež młodźi ludźo wuměraja.“

Nimo britiskeje warianty koronawirusa su w Čěskej nětko tež pad južnoafriskeje mutacije zwěsćili.

Doma wjace dźěła

štwórtk, 25. februara 2021 spisane wot:
Praha (ČŽ/K/SN). Češa dźěłaja tuchwilu wšědnje wosom hodźin a 22 mjeńšin, tuž dlěje hač do wudyrjenja koronawirusoweje pandemije. To je wuskutk toho, zo mnozy sobudźěłaćerjo zarjadow a tež firmow doma dźěłaja. Do tak mjenowaneho homeoffice je něhdźe třećina wšěch dźěławych pósłana. Něhdźe połojca z nich wšak ma za to, zo wěnuje doma dźěłowym aktiwitam wjace časa hač na dźěłowym městnje. Tole wuchadźa z wotpowědneho přepytowanja towaršnosće Time. Nimo toho ma kóždy štwórty Čech začuće, zo jemu zarjady abo firmy domoj wjetše mnóstwo dźěła dawaja, hač by na dźěłowym městnje měł. Přibližnje 42 procentow ludźi dźěła dlěje, hač by měło, předewšěm mužojo. Štwórćina přistajenych dźěła wšědnje wjace hač dźewjeć hodźin. Time zwěsća, zo połojca doma dźěłacych njezamóže prawje słužbne a priwatne aktiwity dźělić, čehoždla so jim dźěłowe nadawki přez cyły dźeń ćahnu.

Nowy zakoń pandemije dla

srjeda, 24. februara 2021 spisane wot:

Marek Krawc rozprawja z čěskeje stolicy za Serbske Nowiny

Praha. Po wulkich šmjatańcach podlěšenja wuwzaćneho stawa dla su zastupnicy nowy krizowy zakoń čěskeho knježerstwa schwalili. Tón ma zamołwitym mjez druhim zawrjenje wobchodow bjez wukaza nuzoweho stawa a financne srědki za bój přećiwo pandemijam zmóžnić. Zakoń rjaduje tohorunja pjenježne pokuty hač do třoch milionow krónow (115 400 eurow) za přeńdźenja přećiwo płaćiwym škitnym naprawam. Hižo kónc małeho róžka, hdyž so podlěšeny wuwzaćny staw skónči, chce knježerstwo nowe rjadowanje prěni raz zeskutkownić. Zastupjerjo opozicije wšak šwikaja, zo wotpowěduje wot kabineta schwaleny namjet cyle tomu, kotryž běchu zapósłancy loni nalěto wotpokazali. Nimo toho pobrachuja w zakonju někotre wažne dypki, kaž na přikład dojednanje wo konkretnych wotškódnjenjach. Tuchwilu bychu Češa swojemu knježerstwu jara špatne wuswědčenje wustajili.

nowostki LND