Lipsk (dpa/SN). 30 lět po měrliwej rewoluciji je zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier zmužitosć ludźi w bywšej NDR wuzběhnył. „9. oktober 1989 bě wulki dźeń w stawiznach Němskeje“, rjekny wón wčera na swjedźenskim zarjadowanju k jubilejej přewróta w Lipsku. Zdobom Steinmeier na to dopominaše, zo je sej jednota Němskeje wot ludźi wjele žadała, předewšěm na wuchodźe kraja. „Wy sće łamki zmištrować dyrbjeli, kajkež moja generacija na zapadźe ženje znała njeje“, zwjazkowy prezident wuzběhny. Tutón hoberski wukon „njebu dołhi čas w dosahacej měrje hódnoćeny“. Mnozy na wuchodźe su dźěło zhubili a domiznu wopušćili. „Tele wuludnjenje je hač do dźensnišeho hłuboke slědy zawostajiło.“ Wuskutki zjednoćenja Němskeje su přeco hišće widźomne. Mnozy čuja so wopušćeni, rozdźěl mjez wuchodom a zapadom je dale wulki, runje tak kaž tón mjez městami a wjesnymi kónčinami.
Istanbul (dpa/SN). Turkowske wójsko je ze swojej ofensiwu přećiwo kurdiskim jednotkam na sewjeru Syriskeje minjenu nóc pokročowało. W zdźělence zakitowanskeho ministerstwa w Ankarje bě rěč wo „rjekowskich wojakach“, kotřiž wo wobłuku „operacije žórło měra“ wuchodnje rěki Euphrat wojuja. Turkowski prezident Recep Tayyip Erdoğan bě spočatk ofensiwy wčera připowědźił.
W prěnich hodźinach su turkowscy wojacy po informacijach aktiwistow znajmjeńša 15 ciwilistow morili, mjez nimi dwě dźěsći. Mnozy su na ćěkańcy. Wojerske zasadźenje zbudźa mjezynarodnje raznu kritiku. Knježerstwa a institucije sej žadaja, je hnydom skónčić.
Hišće dźensa chcyše Bjezstrašnostna rada UNO wuradźować. Němska bě w nadawku pjeć čłonskich krajow EU w radźe – nimo Němskeje su to Pólska, Belgiska, Francoska a Wulka Britaniska – wo to prosyła, zo turkowsku ofensiwu na prawidłownym posedźenju narěča. Jeje zaměr je, kurdisku milicu YPG na sewjeru Syriskeje wuhnać a tam wěstotne pasmo zarjadować. Kurdiscy wojowarjo su we wočach Turkowskeje terorisća.
Halle (dpa/SN). Po nadpadźe na synagogu w Halle nad Solawu wočakowachu tam dźensa popołdnju zwjazkoweho nutřkowneho ministra Horsta Seehofera (CSU). Při synagoze chcyše so wón z ministerskim prezidentom Saksko-Anhaltskeje Reinerom Haseloffom, krajnym nutřkownym ministrom Holgerom Stahlknechtom (wobaj CDU) a prezidentom Centralneje rady Židow Josefom Schusterom zetkać. Po tym wopytaja zhromadnje tež předawanišćo dejnerow, w kotrymž bu wčera muž zatřěleny. W běhu dnja chcychu na nowinarskej konferency zjawnosć informować.
Wobrónjeny muž – wočiwidnje prawicarski ekstremist – je wčera spytał so do synagogi zadobyć, hdźež bě so 70 do 80 wěriwych składnostnje najwyšeho židowskeho swjedźenja Jom Kippur zhromadźiło. Po tym zo njebě skućićel durje wočinić móhł, wón připadnje nimo ducu žonu zatřěli runje tak kaž muža w dejnerowym wobchodźe.
Gumijoweho hada dla je so w Bremerhavenje sobudźěłaćerka kupnicy njesměrnje nastróžiła. Při wotkładowanju palety bě wona zeleneho hada wuhladała a hnydom policiju alarmowała. Zmužity kupc tykny małe zwěrjo do kartona, z kotrymž jědźechu policisća do zwěrjatownje. Tež tamniši sobudźěłaćerjo běchu najprjedy raz jara kedźbliwi. Skónčnje wšak so wukopa, zo jedna so wo hrajku z gumija.
Hnydom dwójce pokradnyli su dosć drohe sportowe awto we Wuppertalu. Kónc septembra běchu so paduši do bydlenja zadobyli, klučiki woza w hódnoće 170 000 eurow pokradnyli a zdobom awto. Policija jězdźidło tydźenja w Gevelsbergu pola Wuppertala wuslědźi a je najprjedy raz zawěsći. W nocy na póndźelu pak bu wóz hišće raz pokradnjeny, ale policija jón spěšnje zaso namaka.
Choćebuz (SN/at). Zwyšenje tarifow přistajenych w institucijach, kotrež Załožba za serbski lud spěchuje, so na załožbowy etat lěta 2020 najbóle wuskutkuje. Wone pak su zaručene, to załožbowy direktor Jan Budar po posedźenju załožboweje komisije wčera w Choćebuzu zdźěli. Gremij je naćisk etata rozjimał, wšako ma jón rada Załožby za serbski lud na swojim posedźenju 12. nowembra w Podstupimje schwalić. Zo móhło załožbowe zarjadnistwo za poslednje lěto płaćiweho financowanskeho zrěčenja wurunany hospodarski plan předpołožić, dyrbješe w minjenych lětach wutworjene rezerwy dospołnje přetrjebać. Bě wažne, zo wudawki tarifow dla spěchowanje projektow přejara njewobmjezuja.
Nastupajo powołanje noweje jednaćelki/noweho jednaćela Ludoweho nakładnistwa Domowina su w časowym ramiku. Wuzwolenska komisija je dźěłać započała a budźe z wosom požadarjemi rěčeć. Tež wo tym chce rada załožby 12. nowembra rozsudźić. Jan Budar na to skedźbni, zo tón dźeń hišće žane mjeno njewozjewja. Najprjedy maja wšitke dźěłoprawniske naležnosće rjadowane być.
Lipsk (dpa/SN). Z wjacorymi zarjadowanjemi su dźensa w Lipsku 30. róčnicu wulkodemonstracije 9. oktobra 1989 wopominali, kotraž bě wažny měznik měrliweje rewolucije w tehdyšej NDR. Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier wuzběhny w swojej narěči w Lipšćanskej sukelnicy zmužitosć ludźi, kotřiž běchu najebać hrožacu namóc ze stron stata na dróhu šli a měrliwje demonstrowali. 9. oktobra 1989 zličichu w Lipsku něhdźe 70 000 demonstrantow.
Klimowy program schwaleny
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowe knježerstwo je dźensa dwělomny program wo škiće klimy hač do lěta 2030 wobzamknyło. W nim knježerstwo rozłožuje, što chce Němska w boju přećiwo woćoplenju zemje konkretnje činić. Wustork klimje škodźacych płunow chce hač do lěta 2030 wo 55 procentow pomjeńšić a fosilne palne maćizny kaž wuhlo, wolij a płun podróšić. Kritikarjo knježerstwu wumjetuja, zo naprawy dawno njedosahaja.
Trump reaguje z blokadu
Smochćicy (dpa/SN). Hudźba, reje, dźiwadło a koncerty maja dźěl projekta „Smjerć a nowe žiwjenje“ być, kotryž chcedźa z dźěłarničku zajutřišim w Smochčanskim Domje biskopa Bena zahajić. Młodostni ze Sakskeje a Braniborskeje budu so tam z najwšelakorišimi wuměłskimi perspektiwami wo spočatku a kóncu žiwjenja zaběrać. „Chcemy kreatiwne sebjezwoprawdźenje młodych ludźi w zwisku z wuměłcami podpěrać, předewšěm we wjesnych kónčinach“, wuswětla projektowy koordinator Cornelius Schan.
Smochčanske katolske kubłanišćo je projekt zhromadnje z Institutom za kulturnu infrastrukturu w Zhorjelcu, Drježdźansko-Mišnjanskim a Zhorjelskim biskopstwom nastorčiło. Při tym dźe wo wažnej elementaj cyrkwinskeho lěta: wo nowember jako měsac Chudych dušow a wo adwent w decembru. Planowane su zarjadowanja we wjacorych městach. Ze 150 000 eurami Zwjazk předewzaće podpěruje.
London/Berlin (dpa/SN). Tři tydźenje do wustupa Wulkeje Britaniskeje z EU je britiske knježerstwo zwuk přiwótřiło a dawa Europskej uniji winu za móžne zwrěšćenje rozmołwow wo brexiće. Dojednanje z EU njeje snano ani wjace móžne, rjekny premierminister Boris Johnson wčera po telefonaće ze zwjazkowej kanclerku Angelu Merkel (CDU). Ta bě Johnsonej rjekła, zo je nowe zrěčenje „jara wěrjenjepodobne“. Wulka Britaniska móže zhromadźenstwo statow jenož wopušćić, hdyž Sewjerna Irska dołhodobnje w cłownej uniji a na europskich wikach wostanje, britiske medije rozprawjeja. Tež prezident Europskeho parlamenta David Sassoli, kiž je pola Johnsona był, bě po rozmołwje w Londonje přewšo skeptiski.
Boris Johnson chce Wulku Britanisku 31. oktobra doskónčnje z EU wjesć, w nuzy bjez zrěčenja z EU, štož by fatalne sćěhi za wšitkich wobdźělenych měło. Mjeztym hrozy jemu po informacijach medijow zběžk w swójskim knježerstwje. Pjeć ministrow chce pječa wotstupić.