Wernisaža zazběh noweho rjadu

Freitag, 06. August 2021 geschrieben von:
Wuměłča Inez Be (nalěwo), pochadźaca z Biskopic a tuchwilu w Drježdźanach studowaca, je wčera wustajeńcu swójskich wuhlowych rysowankow a wolijowych mólbow něhdźe mjez surealizmom a postmodernej popart w rumnosćach Budyskeho towarstwa Dźěłań dźeń wotewrěła. Wernisaža bě zdobom zazběh rjadu „Kleinkunst­werk“, z kotrymž towarstwo wotnětka tydźensce stajnje štwórtk najwšelakoriše zarjadowanja wuhotuje. Mjez druhim budźetaj pianistka Marie Hoffmann a spěwy­twórc Norman Lohr z hosćom na Sukelnskej. Franc Čornak čita 26. awgusta ze swojeje knihi „Franz im Glück“, měsac pozdźišo chcedźa so zhromadnje z Budyskim Thespis-centrumom „participatiwnemu dźiwadłu“ wěnować. Foto: SN/Hanka Šěnec

Budyšin (SN/CoR). Dołho hižo njeje so w Budyskej Smolerjec kniharni telko ludźi zešło kaž wčera wječor składnostnje předstajenja němskeho wudaća knihi Křesćana Krawca „Sej statok stajili“. Ně­hdźe 40 zajimcow njedožiwi tam jenož premjeru zběrki z třinaće portretami pod ­titulom „Was wir in uns tragen – Sorbische Lebenswege“, ale zdobom sceniske čitanje. Wšako wobsahuje tež němske wudaće wosebity kapitl „Chróšćan zběžk“, a tak su awtor, bywša jednaćelka Ludoweho nakładnistwa Domowina a lektorka knihi Marka Maćijowa kaž tež lektor LND Pětr Thiemann bój wo zachowanje Chróšćanskeje srjedźneje šule w lěće 2001 wot spočatka hač do njewuspěšneho kónca měšanemu němskoserbskemu publikumej wčera z per­spektiwy wobdźělenych zbližili. Tež pasaže z knihi „Gruben-Rand-Notizen“ Jurja Kocha su zapřijeli. Michał Cyž je čitanje natočił.

Jakub Nowak

Freitag, 06. August 2021 geschrieben von:
We Wotrowje narodźi so 3. žnjenca 1821 na burskim kuble pozdźiši duchowny a narodowc Jakub Nowak. Wot nazymy 1835 běše seminarist w Praze a studowaše tam po tym teologiju a filozofiju. W lětomaj 1848/1849 pisaše do Praskeje „Jutnitžki“ politiske a narodne přinoški. Najznaćiši je „Hłós do Serbow“, w kotrymž podawa přehlad wo serbskej zašłosći a namołwja narodnosć a serbsku maćeršćinu skrućić a zachować. W přinošku pisa: „Budźemy Serbja z cyłej wutrobu, budźemy wótcow hódni synojo. Wobchowajmy našu narodnosć, mějmy zańč maćernu rěč.“ Po měšniskej swjećiznje 31. pražnika 1846 bě Nowak dwanaće lět kapłan Budyskeje Serbskeje cyrkwje a wuwučowaše tež štyri lěta serbšćinu na Katolskim wučerskim seminarje. Wot oktobra 1858 hač do smjerće 20. smažnika 1875 bě wón wosadny farar w Radworju. Na njeho dopomina tam narowny pomnik. Za jeho čas jako farar bu Radworski kěrchow powjetšeny a nastaštej hospodarske twarjenje fary a 1874 nowa šula. „Wón měješe zasłuženu chwalbu swěrneho wučerja, dobreho rěčnika a jara dźěławeho wjednika Radworskeje wosady.“ Tak pisaše Michał Hórnik w nekrologu. Manfred Laduš

Andreas Nowak pyta komparsow

Freitag, 06. August 2021 geschrieben von:

Berlin/Budyšin. W nadawku telewizij­neho sćelaka MDR produkuje Berlinska filmowa produkcija Katapult seriju za internet a pyta za to serbskich komparsow kaž tež klubowy publikum. Pod mjenom „Straight Outta Crostwitz“ ma serija wo wšědnym dnju serbskeje swójby powědać. Při tym póńdźe tež wo konflikty mjez generacijemi swójskeje kultury dla. Nimo Daniela Lwowskeho powjedźe režiju rodźeny Budyšan Andreas Nowak, znaty jako bubnar kapały Silbermond. Dale tež znate wobliča kaž Jasna Fritz Bauer, Daniel Christensen a Volker Michalowski sobu skutkuja.

Za 16. awgust prašani su komparsojo rozdźělneje staroby. Woni měli so za film w swójskej narodnej drasće na lóštnym swjedźenju wobdźělić abo měli so w narodnej drasće direktnje před kameru pokazać. Za 17., 18. a 19. awgust pytaja ludźi w starobje 18 do 40 lět, kotřiž hłownu hrajerku serije při programje w jednym klubje pohonjeja. Sceny swjedźenja nahrawaja w Chrósćicach, tamne w klubje maja w Dźěžnikecach pola Budyšina nastać.

Hdźež ideje rostu

Donnerstag, 05. August 2021 geschrieben von:
Witam kóždužkuli naprawu, kotraž pomha serbšćinu w kónčinach wozrodźić, hdźež je so wona hižo ze wšědneho dnja zhubiła. Potajkim přeju tež wubědźowanju Załožby za serbski lud „Rěč zwjazuje“ wjele wuspěcha. „Ludnosć sama swoju potrjebu wjele lěpje znaje hač my na našich zarjadach“, rěka hłowny argument ze stron zarjadowarja. To na jednym boku trjechi, a spěchowanski program „Čiń sobu!“ swědči wo kreatiwnym potencialu ludźi na bazy. A zarjad njeje runjewon płódna póda za nowe ideje. Za to dyrbiš do swěta a so inspirować dać: kaž iniciatorojo projekta „Zorja“, kotřiž su model z konferency z Kanady sobu přinjesli. Dawaja mnohe a spomóžne konferency wo wohroženych rěčach, na kotrychž so předewšěm aktiwisća rěčneje rewitalizacije schadźuja a sej mysle wuměnjeja. W běhu połdra lěta wopytach wjacore tajke jako wědomostnica, njejsym pak tam ženje žanoho zastupjerja serbskeje institucije widźała. Čehodla poprawom nic? Cordula Ratajczakowa

Edmund Schneeweis

Mittwoch, 04. August 2021 geschrieben von:
Pozdźiši zasłužbny slawist a ludowědnik prof. Edmund Schneeweis narodźi so 31. pražnika 1886 jako syn němskeho ratarja na Morawje w Čěskosłowakskej republice. Wón studowaše slawistiku a germanistiku w Praze a Běłohrodźe. Po tym běše wučer, lektor a docent za němčinu a słowjansku ludowědu, na kotruž so hłownje specializowaše, w Běłohrodźe a profesor na Praskej Němskej uniwersiće. Jara so tež za serbstwo zajimowaše a wopyta tuž na dlěši čas w lětomaj 1929 a 1930 Hornju a Delnju Łužicu. Slědźeše tule ludowědnje wo žiwjenju Serbow, přebywaše w Budyšinje a na wsach, mjez druhim w katolskich Serbach, wokoło Wojerec, w Slepjanskej wosadźe, w Błótach a Choćebuskim kraju. Wuslědk jeho slědźenjow bě 1931 ćišćany spis wo našich swjedźenjach a ludowych nałožkach. Standardna kniha wuńdźe 1953 w Berlinje znowa pod titlom „Feste und Volksbräuche der Sorben“. Dale spisa prof. Schneeweis wažnu knihu wo ludowej wěrje a nałožkach Serbochorwatow a standardne dźěło wo serbochorwatskej ludowědźe. Po lěće 1946 bě wón profesor na uniwersitomaj w Rostocku a Berlinje, hdźež je 9. po­žnjenca 1964 zemrěł. Manfred Laduš

Premjera w internetnym radiju

Mittwoch, 04. August 2021 geschrieben von:

Žitawske wobydlerske Radio Zett ma dowolnosć Sakskeho krajneho medijoweho wustawa w Lipsku, zo smě wusyłać. Mjez druhim chcedźa serbšćinu w internetnym radiju šěrić a změja tuž njedźelu premjeru. To wusyłaja prěni dźěl rjadu serbskich čitanjow.

Žitawa (AB/SN). Nowe internetne radijo w Žitawje, kotremuž rěkaja Radio Zett, wusyła wot njedźele, 8. awgusta, rjad bjesadnych hodźinkow ze serbskej literaturu a hudźbu. Přewažnje budu tele bjesadne hodźinki w serbskej rěči, ale tež čěšćina, pólšćina a němčina budu w nich zastupjene.

W kóždym wusyłanju, kotrež woby­dlerske radijo z Łužicy najprjedy jónu hač do kónca januara kóždu druhu njedźelu w přichodnych šěsć měsacach poskići, steji serbska awtorka abo serbski awtor ze swojim wuměłskim tworjenjom w srjedźišću. Pod móža sej zajimcy literarne čitanja wotwołać.

SLA z tójšto personalnymi změnami

Dienstag, 03. August 2021 geschrieben von:

Budyšin (SN/bn). Hrajna doba Serbskeho ludoweho ansambla je zakónčena. Hižo nětko hotuja so na zazběh přichodneje sezony, kotraž „budźe wjacorych přičin dla wosebita. SLA je so pod njewšědnymi wuměnjenjemi a po njewšědnych časach wotnowoty zestajał. Nětko je wažne jeho profil wótřić a – tradicije wobchowujo – modernizować kaž tež mysl, kajkuž słowo ansambl wobsahuje, mjenujcy zhromadnosć, znutřka kaž tež zwonka skrućić a tak zhromadny wuměłski kaž čłowjeski potencial wučerpać“, w zdźělence SLA rěka.

Zdobom připowědźa ansambl personalne změny na wjacorych runinach. Tak nastupi Tomaš Kreibich-Nawka w hrajnej dobje 2021/2022 jako nowy intendant SLA. Dotal bě wón tele zastojnstwo jako zastupjer a po njepodlěšenju zrěčenja ze stron intendantki Judith Kubicec komisarisce wukonjał. „Kreibich-Nawka budźe dom w přichodnymaj lětomaj zhromadnje z jednaćelku Dianu Wagnerec nawjedować“, SLA dale pisa.

Smjertne ruby Jězusa zajim zbudźili

Dienstag, 03. August 2021 geschrieben von:
Z nyšporom wotewrjena wustajeńca „Wo smjertnych rubach Chrystusowych“ je minjeny pjatk w Kulowskej křižnej cyrkwi mnohich zajimcow přiwabiła. We wobłuku swojeho lětneho schadźowanja srjedź awgusta su čłonojo po cyłej Europje skutkowaceho towarstwa Penuel, kotrež rozumi so jako kruh přećelow wěrneho wobliča Jězu Chrysta, wosebitu přehladku přihotowali. Penuel slědźi za smjertnymi rubami Jězusa a so wo to prócuje je zjawnosći spřistupnić. Nastork dał, so we Łužicy zetkać, bě jich čłon Wolfgang Kraus z Wulkich Ždźarow, znaty jako „Krabat“ (nalěwo). ­Wustajeńca wostanje hač do kónca měsaca přistupna. Foto: Feliks Haza

Hnydom dwě z časa NDR znatej hudźbnej kapale stej minjeny kónc tydźenja we Łužicy hrałoj. Toni Krahl a jeho kolegojo kapały City hudźachu sobotu we Wojerecach při tak mjenowanym Składźe čo. 1 před tysac ludźimi (na wobrazu). Skupina Karussell bě sams­ny dźeń z hosćom we Łutowskej cyrkwi. Foto: Gernot Menzel

Serbska debata

Neuheiten LND