Zawostajenstwo nowu wustajeńcu nastorčiło
Dešno (mih/SN). W nowej wosebitej wustajeńcy Dešnjanskeho Domizniskeho muzeja nańdźeš wot předwčerawšeho wotmołwu na prašenje, što so za „módrej póndźelu“ abo słowom „womódrić“ chowa. Pokazuja tam dźěle drasty z módroćišća, z kotrehož mustrow hižo widźiš, do kotreho drastoweho regiona wone słušeja. Wustajene pak su runje tak modle, z kotrymiž mustry na módrobarbjeny płat přinjesu. Kombinowane su tele eksponaty ze serbskej drastowej modu moderny. Wšako módroćišć jeno za narodnu drastu njepředźěłuja, ale tež za přewšo moderne wudźěłki. Kak su z Łužicu wusko zwjazany płat na moderne wašnje předźěłali, wo tym swědča w nowej wosebitej přehladce mnohe rjane designerske kruchi. Wobdźiwać móžeš jeansy z módroćišća, rubjane šaty z módroćišćowej kromu a wjele wjace. Na wustajenych fotach je zwobraznjene, kak módroćišćer při dźěle postupuje.
Franc Rajš
Zjězd Serbow z Wilhelmom Pieckom
Wot 8. do 10. julija 1950 bě Budyšin hosćićel třidnjowskeho Zjězda Serbow, na kotrymž so něhdźe 150 000 ludźi wobdźěli. Ličba wšak dopokazuje, zo njeběchu jeno Serbja přichwatali, ale zo běchu wjetšina hosći Němcy z Łužicy. Na němskim plakaće, kotryž za wopyt zjězda wabješe, steješe tuž w němskej rěči: „Kulturne zetkanje Serbow w znamjenju Nacionalneje fronty“. Plakat rysował bě Měrćin Nowak-Njechorński. Na nim widźeć běchu młoda Serbowka we Wojerowskej drasće z młodym pioněrom, starši Serb z typiskej čapku z přityknjenymi kwětkami a pachoł z mejskej žerdźu. Zjězd Serbow organizowała je narodna organizacija Domowina zhromadnje z Nacionalnej frontu.
Myto Büchnera Elce Erb
Darmstadt (SN/at). Lyrikarka a basnica Elke Erb je lawreatka Georga Büchneroweho myta 2020, najwuznamnišeho němskeho literata. Swój rozsud za 82lětnu, kotruž bě za čas NDR tež stasi wobčušlała, wozjewi wčera Darmstadtska Akademija za rěč a basnjenje.
Erb ma tež poćah k Łužicy: Wona słušeše ze swojim mandźelskim Adolfom Endlerom, Kitom Lorencom a Heinzom Czechowskim wot lěta 1970 k małej koloniji basnikow we Wuježku pola Bukec, zo bychu w móžnej najwjetšej distancy k oficialnemu kulturnemu žiwjenju socialistiskeho stata žiwi byli a basnili.
Přez instalaciju z performance na předstajenje
Budyšin (SN/bn). Činohrajne studijo Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła je swoju inscenaciju „Greta“ njedźelu druhi a zdobom posledni raz w serbšćinje předstajiło. Dalše, lětušu hrajnu dobu NSLDź zakónčace předstajenje budźe 2. awgusta, potom w němskej wersiji. Wot Lubiny Hajduk-Veljkovićoweje zeserbšćeny kruch Daniela Rattheija wěnuje so fenomenej „Fridays for future“, při čimž su elewojo Maria-Helena Bretschneiderec, Katja Hrjehorjec a Clemens Bobka pod nawodom Ralfa Hensela łužiski aspekt do jednanja zapřijeli. Dalša runina wobswětla ćeže młodostnych w puberće mjez sobu, z wučerjemi kaž tež ze staršimi.
Na slědach přirodospytnikow
Sydom wšelakich dudow w Serbskim muzeju zaklinčało
Budyšin (CS/SN). Handrij Henčl je spěwar Serbskeho ludoweho ansambla, wuznawa pak so tež z dudami, kotrež wón wobknježi. A to nic jenož jedne, ale hnydom wjacore družiny. Nimo serbskich wulkich a małych dudow – měchawy a měchawki – hraje Henčl mjez druhim tež na šotiskich highlandskich dudach, wón wobknježi němsku pastyrsku pišćałku a wulku němsku měchowu pišćałku. Cyłkownje sydom instrumentam je Handrij Henčl na njedźelnym koncerće pod hesłom „Kóždom ludej swojej dudy“ w Budyskim Serbskim muzeju zaklinčeć dał. Při tym rozłoži něhdźe 50 zajimcam wosebitosće jednotliwych dudowych typow a z kotrymi ćežemi maš so bědźić, chceš-li na nich hrać.
Nócne fantazije w „Sundowneru“ dožiwić móhli
Budyšin (CS/SN). Tónle wječor měješe wšitko, štož sej za lětnju nóc přeješ: miłe temperatury, wulkotne chowanje słónca kaž tež słódnu kapku před jónkrótnej kulisu Budyskeho stareho města. A k tomu hišće předstajenje z modernej reju, recitaciju a hudźbu, poskićane wot Serbskeho ludoweho ansambla. Z programom „Klinčace nócne fantazije“ je SLA wčera nanuzowanu přestawku zakónčił a so publikumej znowa předstajił. Maksimalnje 90 hosći je w barje „Sundowner“ pod Röhrscheidtowej bastu dowolenych. Publikum bě zahorjeny wo poskitku kwarteta smyčkarjow Cordophone z Bettinu Witke, Matthiasom Reichelom, Arturom Malinowskim a Helfriedom Knopsmeierom. Tež serbske husle a huslički su zapřijeli.
Wo knihach a kniharni (03.07.20)
„Syman Pětr Cyž budźe nowy jednaćel LND, 2. přechod projekta ,Naša serbska kniha‘ je zahajeny, knižne wiki w Lipsku su wotprajene“. Takle zahajich na tymle městnje swoju kolumnu spočatk měrca. Mjeztym jenož w nakładnistwje nowy wětřik njeduje. Po cyłym swěće je so „worakaweho“ koronawirusa dla mnoho změniło. Nimo Lipšćanskich su tež knižne wiki w Praze wupadnyli, kaž nimale wšitke zjawne zarjadowanja. Tola wichory su přeco zaso byli, pomyslmy jeno na čas před 30 lětami, jako so cyły stat z politiskeje karty zhubi. Z měrliweje rewolucije za reformami žedźaceho so ludu sćěhowaše zrazom politiski přewrót, a ludźo móžachu so lědma dodźiwać, kak spěšnje stejachu před wulkej nowej swobodu. Kak pak ju wužiwać, kak z nowymi wobstejnosćemi wobchadźeć – to bě mnohim hoberske eksistencielne wužadanje. Porno tomu je korona ... špatne přirunanje.
Z „łužiskim esperantom“ sej swět wotkryć
Po wjace hač třoch lětdźesatkach je so Beno Bělk 30. smažnika z připosłucharjemi Serbskeho rozhłosa rozžohnował. Bosćan Nawka je so z woblubowanym moderatorom rozmołwjał.
Knježe Bělko, najwoblubowaniše prašenje na kóncu powołanskeho skutkowanja je: Wuměnkar – a što nětko? Potajkim: Što nětko?
B. Bělk: Sprawnje prajene scyła njerozumju, zo sej ludźo hižo pjeć lět do renty hłowu wo tym łamaja, kak potom dale. Njewuchadźam z toho, zo so za mnje přewjele změni. Poprawom njemóžu rjec, zo sym minjene 31 lět na dźěło chodźił. Wólny čas, dowol, zhromadnosć w chórje abo sportowym cyłku a wězo skutkowanje za mikrofonom – wšo to ze sobu zwisuje, wšitko so mjez sobu wobwliwuje a móže nastorki dawać. Ani jenički raz njejsym rano w třoch stanył a sej prajił: Dźensa pak so mi njecha! Popołdnju po wusyłanju snano, hdyž bě wukonowa křiwka popušćiła, tajke myslički hdys a hdys mějach. To pak zawěsće kóždy znaje.
