Po tym zo njeběchu loni Literarne Nobelowe myto skandala dla spožčili, je šwedska akademija wčera dweju lawreatow wuznamjeniła. Pólka Olga Tokarczuk přija z rukow šwedskeho krala Carla XVI. Gustafa myto za lěto 2018, Peter Handke dósta lětuše­ myto. Cyłkownje su dwanaće wědomostnikam a dwěmaj spisowaćelomaj Nobelowe­ myto na swjatočnej ceremoniji přepodali. Foto: pa/Jonas Ekstromer

Tež w Žitawje napjatosć knježi

Dienstag, 10. Dezember 2019 geschrieben von:

Žitawa/Drježdźany/Kamjenica (SN/at). Saksky kandidaća za titul „kulturna sto­lica Europy 2025“ hladaja z wosebitej kedźbnosću na přichodne koło wubědźowanja. Štwórtk chce Kulturna załožba krajow w Berlinje wozjewić, kotre z němskich požadarjow w tukrajnej konkurency na tak mjenowanu shortlist přińdźe. Tu ma potom předsyda konferency kulturnych ministrow zwjazkowych krajow wobkrućić.

W Němskej prócuje so wosom městow wo titl. Nimo sakskich kandidatow Žitawa, Drježdźany a Kamjenica su to wulkoměsta Gera (Durinska), Hannover, Hildesheim (Delnja Sakska), Magdeburg (Saksko-Anhaltska) kaž tež Nürnberg (Bayerska). Dźensa a jutře posudźuje europ­ska jury jich zapodate požadanja, kaž Kulturna załožba krajow, zarjado­warka narodneho wurisanja, na swojej internetnej stronje připowědźa.

„Napjatosć hižo nětko začuwam“, rje­kny Žitawski wyši měšćanosta Thomas Zenker (njestronjam) powěsćerni dpa.

Na zakładźe zajutřišim předstajeneje shortlist poruči jury klětu nazymu němsku „kulturnu stolicu Europy 2025“.

Jan Wornar

Dienstag, 10. Dezember 2019 geschrieben von:
7. hodownika by Jan Wornar 85ćiny swjećił. Wón njebě jenož twórc dźěćaceje a młodźinskeje­ literatury, ale tež znata wosoba w serbskim sporće. W čěskich Warnoćicach njechodźeše wot lěta 1947 do 1949 jenož na kopańcu mustwa Hraničáři, ale zwučowaše w Sokole a wobdźěli so 1948 na Wšosokołskim zlěće w Praze. Po nawróće do Łužicy bu 1951 z wolejbulowym mustwom Budyskeje Serbskeje wyšeje šule sakski młodźinski mišter. W ródnych Hórkach słušeše k załožićelam sportoweje jednoty. Kopańcu hraješe wón za Hórki, SWŠ Budyšin a za serbsku wubranku studentow. We wolejbulu je za Rotaciju Budyšin a Ralbičansku šulu mocy měrił. Ze šulskim mustwom doby 1986 sokołski turněr wo pokal Domowiny. Wornar měješe podźěl na nastaću rjaneho stadiona w Hórkach a při přewjedźenju sportowych a kulturnych swjedźenjow župy „Michał Hórnik“. Po studiju w Lipsku bě wón wot 1959 sportowy wučer na Budyskim Serbskim wučerskim wustawje, po 1962 na Serbskej polytechniskej wyšej šuli města, po přesydlenju do Noweje Wjeski w Ralbicach. W lěće 1993 słušeše k załožićelam noweho Serbskeho Sokoła. Jan Wornar zemrě 20. meje 1999. Mikławš Krawc

Kulojte blido republiki dźěłać započało

Montag, 09. Dezember 2019 geschrieben von:

7. hodownika 1989 zahaji na iniciatiwu Zwjazka ewangelskich cyrkwjow NDR kulojte blido republiki w Berlinskim Dietricha Bonhoefferowym domje swoju jara wuznamnu skutkownosć. „Wažne za nas je, zo wšitke politiske mocy kraja móžnosć dóstanu, runoprawnje sobu dźěłać na zwoprawdźenju zakładnych prašenjow wobnowjenja towaršnosće. Čas chwata“, wuzběhny tehdy wyši cyrkwinski rada Martin Ziegler. Zhromadnje z ewangelskimi­ cyrkwjemi kraja běštej tež Berlinska biskopska konferenca romsko-katolskeje cyrkwje a Dźěłowe zjednoćenstwo křesćanskich cyrkwjow NDR na schadźowanje­ za kulojtym blidom přeprosyłoj. Kaž Martin Ziegler rjekny, ma mjeno schadźowanišća być symboliske za duch wuradźowanjow. Ewangelski farar­ a kěrlušer Dietrich Bonhoeffer zawjazuje, so politiskej a towaršnostnej zamołwitosći njewuwinyć.

Šulerjo knihu předpołoža

Montag, 09. Dezember 2019 geschrieben von:

Budyšin (SN). Pod hesłom „Schadźowanka zwěrjatow“ předpołoža šulerjo Ral­bičanskeje wyšeje šule prěnju swójsku knihu. We wobłuku projekta „Naša serbska kniha“ su šulerki a šulerjo 7. lětnika nowe serbske fabule we wučbje sami spisa­li a ilustrowali a pozdźišo cyły pro­ces­ nastaća nowostki sobu přewodźeli. Nětko je wona w Ludowym nakładni­stwje Domowina wušła.

Kniha změje štwórtk w Konjecach premjeru a je w Serbskej wyšej šuli Ralbicy na předań.

Budyšin (SN/bn). Wosebita knižna premjera na njewšědnym městnje – tak hodźała so wčerawša prezentacija „Statistiki łužiskich Serbow“ Arnošta Muki w Muzeju Budyšin zjimać. „Wjeselu so, zo sće dźensa wšitcy přišli, zo bychmy zhromadnje 133 lět zapozdźenu premjeru swjećili a tak jednu z najbóle wusahowacych wosobinow łužiskeje wědomosće počesćili“, powita wudawaćel w Ludowym nakładnistwje Domowina wušłeje publikacije dr. Robert Lorenc něhdźe dwaceći zajimcow. „Kniha Muki je centralne žórło za łužiske stawizny na proze industrializacije a słuša poprawom do wědomostneje literatury Němskeje. Dotal wšak to předewšěm tohodla móžno njebě, dokelž žaneje němskeje wersije njebě“, Loren­c mysl za swojim přełožkom rozłožujo podšmórny. Zo je so zhromadnje z LND za muzej jako zarjadnišćo rozsudźił, ma za njeho konkretnu přičinu: „Łužica je dwurěčna kónčina. Wěcy, městnosće a často tež wosoby maja tu dwě mjenje. Swět je takrjec w dualu. Zo bychmy sej to wuwědomili, pak dyrbimy hdys a hdys zwučene kruhi wopušćić.“

Žórło do přichoda

Freitag, 06. Dezember 2019 geschrieben von:
Kak aktualna móže wjace hač sto lět stara fachowa kniha być? Wotmołwu na to da Robert Lorenc wčera we wobłuku swojeho přednoška składnostnje němskeho wudaća „Statistiki łužiskich Serbow“. Dodawk originala wopřijima mjez druhim strózbu rozprawu wo přemóranju serbskich zapiskow na přikład we wjerškowym registru Lubijskeje hory. Byrnjež so wědomostnik werbalneho komentara wzdał, nochcyše citat wočiwidnje cyle bjez přispomnjenja stejo wostajić. Na płachće pokaza mjenujcy fotografiju, nastatu njedawno w Budyšinje. Kajka to ironija: Na nadróžnej tafli Arnošta Mukoweje stej němski kaž tež serb­ski napis přešmórnjenej. Najskerje je někotremužkuli njeplechej tuchwilna situacija dweju, praktisce lědma zetkawaceju so swětow w měsće hižo přewjele. To pak njesměło prócu wo „nowu zhromadnosć“ haćić­. W tym zwisku je zaso raz načasu za skři­dlene słowo: Njewěš-li, zwotkel přińdźeš, njewěš, dokal dźeš. Bosćan Nawka

Wulke wočakowanja hišće přetrjechene

Freitag, 06. Dezember 2019 geschrieben von:

Budyšin (CRM/SN). Wupředate běše wčerawše zarjadowanje w Budyskej Röhrscheidtowej bašće, na kotrymž čitaše Gabriela Marija Šmajdźina basniske twórby před pjeć lětami njenadźicy zemrěteje Marje Krawcec. Tworićelski spis něhdyšeje delanskeje wučerki je dosć wobšěrny. Jeje basnistwo njeje wšak ludowe w prawym zmysle słowa, je pak wuraz ludu w našej dobje. Wona njekonstruowaše, ale wužiwaše njekomplikowany stil žiweje rěče, štož sčini jeje basnistwo popularne. Dźiwadźelnica Gabriela Marija Šmajdźina bě z njej spřećelena a přewza tuž rady čitanje wubranych tekstow. A běše přez cyły čas tež pytnyć, kak zamó, znajo wašnje myslenja spisowaćelki, je při­posłucharstwu awtentisce po­srědkować. Tak poskići so zdobom lekcija, kak hodźi so přistup k literaturje, předewšěm k lyrice, z połnym zanurjenjom do wosobiny docpěć. Předstajiła je Gabriela Šmajdźina wujimki z basniskich zběrkow „kraj před špihelom“, „bosy přez šćernišćo“ a „sudźeńca wosrjedź dwora“. Dale čitaše powědku „Husličkar pod třěchu“.

Wučbu wudospołnić a powšitkownu wědu šěrić

Donnerstag, 05. Dezember 2019 geschrieben von:

Budyšin (SN/bn). Wosebity poskitk Serbskeho ludoweho ansambla su předstajenja wuzwolenych produkcijow za šulerjow. Wčera je něhdźe 150 młodostnych 10. do 12. lětnika Serbskeho gymnazija Budyšin (SGB) inscenaciju „Za Marju – Wosrjedź nocy“ dožiwiło. Dźensa předstajichu rejwanski kruch samsnej ličbje šulerjow z Biskopičanskeho Goethoweho a Budyskeho Melanchthonoweho gymnazija. SLA chce z poskitkom młody publikum za hudźbu a balet zahorić, wučerjo maja jón za „předmjety přesahowace, powšitkownu wědu šěrjace wudospołnjenje wučby“, kaž SGB zdźěla.

Čěscy šulerjo ze serbskej lyriku

Donnerstag, 05. Dezember 2019 geschrieben von:
„Není porno jako porno“ bě hesło 23. wječora serbskeje literatury předwčerawšim, wutoru, we Varnsdorfskej měšćanskej knihowni. Šulerjo tamnišeho Biskopskeho gymnazija recitowachu předewšěm basnje Kita Lorenca, kotremuž bě zarjadowanje wěnowane. Něhdźe połhodźinski program bě přełožowar a poet Milan Hrabal zestajał.­ Zhromadnje z wučerku Martinu Janákovej bě nimo toho za režiju zdźěla sceniskeho čitanja zamołwity. Mjez přeswědčacymi šulerjemi w starobje 15 do 17 lět běštej mjez druhim Gabriela Hrabalová a Martin Šuma (wotlěwa). Wo hudźbne wobrubjenje postara so 13lětny René Habich na klawěrje. Foto: Ivo Šafus

Serbska debata

Neuheiten LND