Aus der aktuellen Ausgabe vom Dienstag, 19 September 2017

Dienstag, 19 September 2017 14:00

Krótkopowěsće (19.09.17)

Wěstotne lacy nowačkam

Drježdźany. Załožba ADAC wudźěla lětsa šulskim nowačkam po cyłej Sakskej něhdźe 39 000 wěstotnych lacow. 75 nowačkam Zakładneje šule „Ernst Beyer“ w zapadosakskim Reinsdorfje chce ministerka za kultus Brunhild Kurth (CDU) pjatk lacy wosobinsce přepodać. Do toho maja woni w kwisu dopokazać, što hižo wo wobchadnej wěstoće wědźa.

„Módra mauritius“ za wšitkich

Praha. Předewzaće Čěski póst je na hłownym póstowym zarjedźe w Praze swjatočnje nowu listowu znamku jako filatelistisku chłóšćenku předstajiło. Jedna so wo přewzaty motiw jedneje z najdrohotnišich znamkow swěta, znateje pod mjenom „Módra mauritius“. Čěsku wersiju w hódnoće 16 krónow (něhdźe 60 centow) móže sej kóždy kupić.

Skedźbnjeja na połoženje

Drježdźany. Špatne dźěłowe wuměnjenja, wjele nadhodźin a pobrachowacy sobudźěłaćerjo su njedostatki, kotrež dźěło hladarjow chorych w Sakskej poćežuja. Z cyłozwjazkowym akciskim dnjom skedźbnja dźěłarnistwo ver.di dźensa na tuchwilne ćežke połoženje. Po wobličenjach trjebaja sakske kliniki jědnaće procentow wjac personala.

Veröffentlicht in Krótkopowěsće
Na Serbskim gymnaziju w Budyšinje wuknu tuchwilu štyrjo šulerjo, mjez nimi Paulina Liznarjec, na třitrunowych serbskich husličkach hrać. Jich wuwučuje husler Serbskeho ludoweho ansambla Jozef Farkas. Ze swojim angažementom prócuje so wuměłc SLA wo huslerski dorost na tradicionalnym serbskim instrumenće. Foto: SN/Maćij Bulank

Veröffentlicht in Z Łužicy
Dienstag, 19 September 2017 14:00

Wólbne wabjenje ma lědma wliw

Něšto dnjow do wólbow Zwjazkoweho sejma Němskeje smy so někotrych Serbow prašeli, hač su wólbne wuprajenja jednotliwych stron jich wosobinski rozsud za hłosowanje wob­wliwowali a hač póńdu njedźelu, 24. septembra, wolić.

Pětr Brězan ze Smječkec: Sym so wo wólbnych kandidatach jara dokładnje wobhonił. Tež wólbomat sym wuspytał a tři reportaže w telewiziji sćěhował. Mój rozsud budźe tuž lětsa, štož direktneho kandidata nastupa, hinaši hač dotal. Wón/wona so jara w regionje angažuje, štož je mje přeswědčiło. Hłós za stronu budźe kaž lěta 2013 jenaki. Hewak sym stajnje kandidata a přisłušnu stronu wolił.

Alena Pawlikec z Radworja: Najwočiwidniši srědk wabjenja su wězo zjawne wólbne plakaty. Wosebje napadnu mi serbske wólbne plakaty. Tola wone moje wólbne zmyslenje tak wobwliwowali njejsu. Jara zajimawy běše za mnje wólbomat w interneće, dokelž móžach tam hnydom měnjenja jednotliwych stron k wšelakim a wosebje tež mi wažnym temam­ přirunować.

Veröffentlicht in Měnjenja
Dienstag, 19 September 2017 14:00

Udo Wićaz dale w zastojnstwje

Z wčerawšeho wurjadneho posedźenja Budyskeho wokrjesneho sejmika

Budyšin (SN/at). Udo Wićaz (CDU) wostanje 1. přirjadnik krajneho rady. To je wuslědk wčerawšeho wurjadneho posedźenja Budyskeho wokrjesneho sejmika. Kworum za próstwu frakcijow SPD/Zelenych a Lěwicy, wotwołać 1. přirjadnika, je runje tak zwrěšćił kaž namjetaj, změnić slěd zastupowanja krajneho rady a přerjadować młodźinski zarjad. Posedźenje měješe problemy w awgusće na Budyskich Žitnych wikach a prócowanje tehdy amtěrowaceho krajneho rady Uda Wićaza wo jich deeskalaciju rozjimać. Wšako dźěše frakcijam SPD/Zelenych, Lěwicy a Swobodnych wolerjow wo politiske hódnoćenje Wićazoweho jednanja.

Veröffentlicht in Łužica
Dienstag, 19 September 2017 14:00

Měšana bilanca

Choćebuz (SN). Juhobraniborske přede­wzaća předźěłaceho přemysła su w prěnim połlěće 2017 swój wobrot we wukraju jasnje stopnjować móhli. W tukraju pak je dynamika popušćiła, kaž statis­tiske wuhódnoćenje w nadawku Cho­ćebuskeje Industrijneje a wikowanskeje komory­ (IHK) wujewja.

Najsylnišej branši na juhu Braniborskeje stej w prěnim połlěće chemiska industrija z wobrotom 645 milionow eurow (+2,9 procentow) a zežiwjenske přemysło, kotrež nahospodari 324 milionow eurow (-3,4 procenty). Tónle spad porno prěnim šěsć měsacam loni złožuje so hłownje na njepřihódne wjedrowe poměry. Zwjeselace je z wida Choćebuskeje IHK wuwiće hospodarskeje hałzy „twar elektriskich wuhotowanjow“. Tu nadźěłachu přirost 6,2 procentow a docpěchu wobrot 150 milionow eurow. Wuwožowanja stopnjowachu wo 15 procentow na 93 milionow eurow. Jasny přirost zwěsćeja dale w mašinotwarstwje, hdźež stej wobrot wo 39,9 procentow a wuwoz samo wo 52,5 procentow přiběrałoj. Choćebuska­ IHK so jara prócuje, zo delnjołužiske firmy eksport rozšěrja.

Veröffentlicht in Hospodarstwo
Dienstag, 19 September 2017 14:00

„Sława“ w najwjetšej Choćebuskej cyrkwi

Chóraj Serbskeho ludoweho ansambla a Łužyca stej přewšo krasny koncert wuhotowałoj. Nimo serbskich zaklin­čachu w Choćebuskej Němskej cyrkwi tež němske a mjezynarodne, přewažnje słowjanske twórby wokal­neje hudźby ze štyrjoch dobow.

Choćebuz (HA/SN). Něhdźe sto zahorjenych připosłucharjow je njedźelu popołdnju w Choćebuskej Němskej cyrkwi krasny chórowy koncert dožiwiło. Pod nadpismom „Wokalna hudźba přez lětstotki“ su spěwarki a spěwarjo Serbskeho ludoweho ansambla a tu­chwilu najwuspěšnišeho delnjołužiskeho chóra Łužyca wopytowarjow z twórbami serbskeje, němskeje a mjezynarodneje literatury ze štyrjoch epochow hudźbnych stawiznow zahorili.

Veröffentlicht in Kultura
Dienstag, 19 September 2017 14:00

Zaso wuzwoleny

Berlin (SN/bn). Serbski komponist a organist Sebastian Elikowski-Winkler je dale předsyda Berlinskeho towarstwa Iniciatiwa nowa hudźba inm. W lěće 1991 jako kulturnopolitiski forum załožena organizacija je třěšny zwjazk akterow našočasneje hudźby w zwjazkowej stolicy a zastupuje jich w dialogu ze senatom, wobwodami a zarjadnistwom. Iniciatiwa skutkuje dźensa jako spěchowanska institucija a je jako tajka wažny dźěl kulturneho žiwjenja w Berlinje. „Buch z wjetšinu na dalšej lěće wuzwoleny“, rozłožuje Elikowski-Winkler. „W swojej funkciji sym k tomu zdobom čłon rěčnikow ,Koalicije swobodneje sceny‘ kaž tež ,Hudźbneje třěchi DACH‘ w Berlinje.“

„DACH“ je forum swobodnych, institucionelnje njewjazanych hudźbnikow, angažowacy so na polu jazza, noweje kaž tež stareje hudźby a našočasneho hudźbneho dźiwadła.

„Koalicija swobodneje sceny“ je lěta 2012 załoženy njewotwisny zajimowy zwjazk, kotryž sparty a žanry překročejo na „eklatantnje wopačne­ wuwiće kulturneho etata“ němskeje stolicy Berlina rea­guje, kaž Elikowski-Winkler měni.

Veröffentlicht in Kultura
Dienstag, 19 September 2017 14:00

Trump kritizuje UNO

New York (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump je Zjednoćene narody jako „běrokratiske a hubjene wodźene“ kritizował. Njedostatkow dla UNO swój potencial njewučerpa, rjekny Trump wčera do swojeje­ prěnjeje narěče gremijej UNO w New Yorku. Budget UNO je wot lěta 2000 wo 140 procentow rozrostł. „Wuslědki pak njewotpowěduja inwesticijam.“

Suu Kyi za měrliwe rozrisanje

Naypyidaw (dpa/SN). Knježerstwo Myanmara je zwólniwe, do Bangladesha ćěkacych Rohingya zaso přiwzać. To zdźěli dźensa knježerstwowa šefina Aung San Suu Kyi w stolicy Naypiydaw. Nošerka Měroweho Nobeloweho myta přeproša wukrajnych diplomatow, prowincu Rakhine wopytać a so tam wo aktualnym połoženju informować. Suu Kyi chce konflikt z mjeńšinu Rohingya měrliwje rozrisać. Mnozy z nich su namocy dla do Bangladesha ćeknyli.

Wjac padow „reichsbürgerow“

Veröffentlicht in Kraj a swět
Dienstag, 19 September 2017 14:00

Referendum wo njewotwisnosći Kurdow w Iraku

Bagdad/Washington (ČŽ/K/SN). Parlament awtonomneho irakskeho Kurdistana je wobzamknył, 25. septembra přewjesć referendum wo njewotwisnosći wot Iraka. Bagdadski parlament je so raznje­ přećiwo tomu wuprajił. Irakski ministerski prezident Haider al-Abadi zreagowa zludany a připowědźi, zasadźić jednotki wójska, dyrbjało-li při ludowym wothłosowanju k namócnosćam dóńć. Turkowska a Iran so porno tomu bojitej, zo referendum dopomha separatiskim prócowanjam Kurdow we woběmaj krajomaj. Tež USA su nablaku reagowali. Běły­ dom kurdiske regionalne knježerstwo naležnje namołwi, referendum njezwoprawdźić. „Jeho přewjedźenje wotwjedźe kedźbnosć wot boja přećiwo teroristiskej milicy Islamski stat a wot zestabilizowanja­ hižo wuswobodźenych teritorijow“, rěka w lisće z Washingtona. Město toho je „chutny dialog z knje­žerstwom w Bagdadźe trěbny“.

Wot kónca Prěnjeje swětoweje wójny so Kurdojo bědźa wutworić swójski njewotwisny stat. Krajina, wobydlena wot Kurdow, je rozdźělena hłownje na Turkowsku, Syrisku, Irak a Iran.

Veröffentlicht in Słowjanski wukraj
Dienstag, 19 September 2017 14:00

Prowincny trysk

To je hotowy prowincny trysk, kotryž su tež přitomni hosćo wurjadneho posedźenja Budyskeho wokrjesneho sejmika wčera wječor dožiwili. Frakciji CDU a FDP stej telewizijnym žurnalistam MDR, Halštrowskeje žołmy a Łužica TV zapowědźiłoj za čas wuradźowanja nahrawać. Z tejle po­zdatnej krutosću pak njejsu woni wokrjesni radźićeljo jeno sebje samych wusměšili, ale znowa Budyski wo­krjes do hubjeneho swětła stajili. Takle demonstrowana hejatosć nima ničo z transparencu činić. Wot wotewrjenosće, za kotruž ma Hornja Łužica wosebje w stawiznach reformacije wulke mjeno po cyłej Němskej, njejsym mjez wjetšinu Budyskeho wo­krjesneho sejmika znajmjeńša w tymle nastupanju ničo začuwał. To bě censura. Někotři kolegojo wosebje z MDR dyrbjachu podobne hižo pola AfD dožiwić. Posedźenje wo­krjesneho sejmika pak njeje žane stronske zarjadowanje! Axel Arlt

Veröffentlicht in Łužica

Serbska debata

Neuheiten LND