Aus der aktuellen Ausgabe vom Freitag, 07 September 2018

Drježdźany (dpa/SN). Sakski hospodarski minister Martin Dulig (SPD) je přeswědčeny, zo je Sakska jako hospodarske městno po podawkach w Kamjenicy škodu ­poćerpjeła. „Njetrjebamy dołho disku­tować: Tu je škoda nastała“, rjekny Dulig powěsćerni dpa. Mjez sakskimi předewzaćemi, slědźenskimi institutami a uniwersitami je njewěstosć čujomna. Saksojo pak móhli so wo to starać, zo z toho žana trajna škoda njenastanje. „Chcu, zo so na kraj wuwijemy, wo kotrymž rěka: Hej, ći su 2018 něšto zrozumili. Tam móžeš studować, wukubłanje zahajić, dźěłać, slědźić a inwestować. Mamy sami w ruce, zo to funguje.“ Po morjenju muža w Kamjenicy bě tam k namócnosćam dóšło.

Podstupim (dpa/SN). Najebać špatne žně suchoty a pobrachowaceho dešća dla nochcedźa tež lětsa w Braniborskej tradicionalny wjesny a žnjowy swjedźeń pa­rować. „Runje w tajkej ćežkej situaciji trjebaja ratarjo wjele podpěry a připóznaća“, měni minister za ratarstwo Jörg Vogelsänger (SPD). Jutře a njedźelu chcedźa w Nowej Cali we wokrjesu Wódra-Sprjewja swjećić: ze swjedźenskim ćahom, regionalnymi wikami, přehladku techniki, z wuznamjenjenjom najrjeńšeje žnjoweje króny a z wuzwolenjom žnjoweje kralowny. Na to wočakuja 15 000 do 20 000 wopytowarjow, kaž zarjadowarjo informuja. Nowa Cala swjeći tuchwilu załoženje klóštra cisterciensow před 750 lětami a jeho njedawne wožiwjenje.

Žurnalisća přepytuja pady splažneho znjewužiwanja w pólskej cyrkwi

Waršawa. Njedawny wopyt bamža Franciskusa w Irskej a jeho zamołwjenje napřećo woporam splažneho znjewužiwanja w katolskej cyrkwi je pólskim nowinarjam nastork, přepytować, hač su tež w jich kraju tajke njeskutki. Tydźenikaj Polityka a Newsweek Polska jara wobšěrnje wo tym pisatej, wuzběhujetej temu samo na titulnej stronje.

Kak pak zhoniš, kelko padow tajkeho znjewužiwanja w cyrkwi je? Spěšnje žurna­lisća zwěsćichu, zo knježi na woběmaj stronomaj „zapřisahańca mjelčenja“. Duchowni, kotřiž maja přeco hišće wulku awtoritu, nochcedźa ničo rjec. Wopory nimaja w swójbach a w zjawnosći žanu podpěru. Jim samo podsuwaja, zo su sej wšitko jenož wumyslili. Častodosć wěrja swójbni duchownemu bóle hač dźěsću, kotrež bě doma wo znjewužiwanju přez měšnika rozprawjało.

Druhu njedźelu septembra móžeš sej poprawom kóžde lěto w protyce našmórnyć. Tón dźeń mjenujcy su po cyłej Němskej twarjenja přistupne, kotrež to w normalnym padźe njejsu. Hrody, wěže, cyrkwje, pincy, rozwaliny, haj samo jastwo steja na dołhej lisćinje wotewrjenych pomnikow. Na mnohich městnach staraja so nimo toho wo hudźbne wobrubjenje a poskićeja wopytowarjam napoje a přikuski. Ja so na tón dźeń stajnje kusk wjeselu, dokelž móžu sej při nadźijomnje rjanym wjedrje něhdźe wulećeć, něšto noweho widźeć a zhonić a sej k tomu něšto słódne popřeć. Najzajimawše wězo je, hdyž je wěste twarjenje prěni raz na dnju wotewrjeneho pomnika přistupne, kaž lětsa stary młyn w Swinjarni. Dokelž so tajka składnosć ­jenož nětko skići, móžu kóždemu jenož radźić ju wužić. Dospołny přehlad wšitkich wotewrjenych pomnikow nadeńdźeće internetnje pod www.tag-des-offenen-denkmals.de. Marian Wjeńka

Moskwa (ČŽ/K). Prestižna Moskowska Statna akademija humanitarnych studijow je swětoznatej francoskej šansonetce Mireille Mathieu čestny doktorat spožčiła. Wuznamjenjenje Mathieu z titulom doctora honoris causa wopodstatnja kubłanišćo z „fenomenalnym hudźbnym talentom“ spěwarki, kotraž je ze swojej karjeru „wuznamny wliw na młodźinu“ wukonjała. „Sława Ruskej! Sława Francoskej! Tale gesta napjelnja mje z hordosću“, Mireille Mathieu na kóncu swojeho dźakneho přednoška ju sławjacym studentam zwurazni. Mjeztym 72lětna šansonetka w Ruskej poměrnje často koncertuje. Znata a popularna bě wona tam hižo za čas Sowjetskeho zwjazka była. Lětsa w měrcu je Statny institut ruskeje rěče A. S. Puškina Mireille Mathieu za „wulkopósłanču ruskeje rěče“ pomjenował, hódnoćo na te wašnje jeje podźěl na šěrjenju rušćiny kaž scyła za popularizaciju ruskeje kultury na swěće. Lěta 2010 wuznamjeni tehdyši ruski prezident Dmitrij Mjedwjedew francosku wuměłču z wysokim statnym rjadom za jeje přinošk k rozwiću francosko-ruskich kulturnych poćahow.

Srjewina łučina pola Drětwje (Zerre) dósta­nje nowy panorama. Wutoru su tam wulke nošaki noweho Kruwjaceho mosta na sćežory zmontowali.

Drětwja (JoS/SN). Napjate wokomiki doži­wichu minjenu wutoru w Drětwi. Hižo w nocy bě tam wosebity transport cyłkownje šěsć ćežkonakładnych awtow šěsć nošakow přiwjezł. Wulke twarske dźěle zhotowiło je železowobdźěłanske předewzaće C&P w saksko-anhaltskim Elsteru pola Wittenberga. Transportna logistika bě derje spřihotowana. Podłu čary trjebachu na někotrych městnach policiju, wšitko pak je po planje wotbě­ža­ło. Posledni wotrězk wjedźeše přez Čornopumpske industrijnišćo hač k měst­­nu, hdźež ma nowy móst nastać.

Hižo rano w štyrjoch bě prěnje nakładne awto na twarnišću. Dopołdnja w dźewjećich započachu dźěłaćerjo z hoberskim montažnym kranom twarske dźěle kedźbliwje pohibować, dźiwajo na milimetersku dokładnu kónčnu poziciju. Hłownej nošakaj nad Sprjewju zběhnyć bě hladajo na dołhosć 30 metrow a wahu 40 tonow wužadanje. Skónčnje zmontowachu dźěle na předwidźane sćežory na kóždym boku Sprjewje.

Z traktorom, kotryž jako „mobil zboža“ z wodu citaty wo zbožu na dróhu pryska, je předsyda towarstwa Remise Mike Salomon z Małeho Wjelkowa tuchwilu po wšej Sakskej po puću. Ze swojim wuměłstwowym projektom wón lětuše kulturne lěćo „Tajke zbožo“ w Małowjelkowskich sotrownjach dale wjedźe. Z powěsćemi zboža chce Salomon proces rozmyslowanja spěchować. Přede­wšěm měri so wón tak přećiwo populistiskim parolam, křiwdźenjam a šěrjenju stracha před přichodom. Radworska gmejna­ projekt mjez druhim podpěruje. Foto: Towarstwo Remise/Mike Salomon

Pjatk 7. do 9.9.   Babylěćo w Ralbicach

   Lubijski měšćanski swjedźeń

   Wjesny swjedźeń w Nadróznej Hrabowce

   Brězowske zetkanje traktorow

Pjatk 7.9.   Wojerowska ludowa uniwersita swjeći 70lětne wobstaće

  16:00 Wotewrjenje noweho hrajkanišća při Chróšćanskej šuli

  19:00 Wubědźowanje wohnjowych woborow zarjadniskeho zwjazka Při Klóšterskej wodźe w Ralbicach

  19:00 Koncert „Moja archa Horni Hajnk“ na dworje biosfero­weho rezerwata w Stróži

  19:30 Předstajenje musicala „Zorro“ na Mortkowskej Jakub­ecec twjerdźiznje

  20:00 Žonjace stawiznički z Marion Brasch w Mało­wjelkowskich sotrownjach

Sobotu 8.9.   Wubědźowanje dumperowcow wo němske mišter­stwa w Drjowku

   Wubědźowanje wohnjowych woborow wo „Čornico­wy pokal“ w Stróži pola Rakec

njedźelu hornjoserbsce

11:00 Łužica tutón tydźeń, mjez druhim wo dnju wotewrjeneho pomnika

11:20 Finska hudźba

11:45 Nowy direktor Serbskeho instituta sto dnjow w zastojnstwje

12:00 Nabožne wusyłanje

(Jan Malink)

po tym zbožopřeća

delnjoserbsce

12:30 Aktualny magacin, mjez druhim wo Bórkowskej šuli w zelenym a wo serbšćinje w swójbje

13:00  W spominanju na komponista Detlefa Kobjelu

13:40 Nabožne wusyłanje

 (Hans-Christoph Schütt)

Wo jědojtych hribach

Budyšin. Jutře w 15 hodź. su zajimcy do Muzeja Budyšin přeprošeni, zo bychu so mjez druhim wo jědojtych hribach powu­čować dali. Michael Kallmeyer, bota­nikar a hribowy eksperta, wopisuje a zji­ma zajědojćenja hriba dla, kotrež móža tež k smjerći wjesć.

Na delanske babylěćo

Ralbicy. Z wubědźowanjom wohnjowych wobornikow so dźensa w Ralbicach lětuši wjesny swjedźeń „babylěćo“ zahaji. Wot 22 hodź. su reje z Melodia-diskoteku. Jutře su reje z Dr. Taste kaž tež z programom wjesnjanow. Po rańšim piwku steja njedźelu w 13.30 hodź. konjacy sport, w 15 hodź. kulturny program z kofejpićom, zabawa za dźěći a předstajenje amfibijowych jězdźidłow na programje. Po wuhódnoćenju tombole, babylěćo z bjesadu w stanje wuklinči.

Finale w sotrownjach