Aus der aktuellen Ausgabe vom Montag, 10 September 2018

Mjezu překročacy projekt Viadriny a Poznańskeje uniwersity

Frankfurt n.W./Słubice (RD/SN). Europska uniwersita Viadrina w Frankfurće nad Wódru a Uniwersita Adama Mickiewicza w Poznanju chcetej klětu mjezu překročace kubłanišćo a slědźenišćo załožić, kotrež ma so z wužadanjemi digitalizacije towaršnosće a hospodarstwa zaběrać. To stej uniwersiće kónc tydźenja zdźěliłoj. Minjene lěta běštej wobě wo załoženju zhromadneje fakulty jako jónkrótne mjezu překročace bilateralne wysokošulske kubłanišćo jednałoj.

Planowana jendźelskorěčna institucija „European New School for Digital Studies“ změje swoje hłowne sydło w Słubicach, susodnym měsće Frankfurta. Prěnich studentow móhli w zymskim semestrje 2019/2020 přiwzać. Poskićeć chcedźa studijny směr „Master of digital Entrepreneurship“. Perspektiwisce planuja dalše studijne směry. Zdobom chcedźa atraktiwny uniwersitny wobswět wutworić, kiž studowacych runje tak kaž doktorandki a doktorandow tež slědźerki a slědźerjow přiwabja, wuchadźa ze zdźělenki wysokošulskeju kubłanišćow.

Cyłki pod třěchu Domowiny wołaja wo pomoc, dokelž njewědźa sej pječa žaneje rady, kak z wabjenjom iniciatiwneje skupiny za wólby Serbskeho sejma wobchadźeć. Wězo je to legitimne, za radu so prašeć. Problem njezdawaja so mi być wone wólby, ale njewužiwany čas, ze zaměrami tajkeho Serbskeho parlamenta so rozestajeć. Na poskićeny „narodny“ dialog, móžeš to lózysce tež prowokowany dialog mjenować, njejsmy ze serbskich towarstwow dotal kedźbyhódny wothłós słyšeli. Wuprajenje někotrych župow, zo wólby Serbskeho sejma njepodpěraja, běchmy na wědomje brali. Njesměć hižo dlěje mjelčeć je pak chětro pózdnje dopó­znaće. Tež, hdyž wołanje za argumentami Domowinje přisłušacych towarstwow a župow zdźěla rozumju: W demokratiji smě a dyrbi sej runje tež w narodnych naležnosćach kóždy cyłk swójske měnjenje tworić a je wótře wuprajić. Za to mamy a trjebamy demokratiju. Axel Arlt

WUPRAWU Z KOLESOM po Africe zdokonja 26lětny Tadeáš Šíma z Prachatic, juhočěskeho městačka. W sydom měsacach je wón čorny kontinent wot marrokoskeho pobrjoha na sewjeru hač k samemu Kapej dobreje nadźije na juhu přeprěčił a při tym něhdźe 13 000 kilometrow njewustajnje do pedalow teptajo zmištrował. Nowinarjej serwera iDnes Šíma rjekny, zo bě jeho k přewšo naročnej a napinacej turje předewšěm wabiło, zbližić sej přirodu a wobstejnosće Afriki, kotrež su w jednotliwych krajach nimoměry rozdźělne. Přeradźi jemu tež, zo je so kóždy dźeń bojał. Zwjetša bě wšak cyle sam po puću. W Namibiji su za nim kamjenje mjetali, w Kapstadće jemu 37 000 krónow pokradnyli. Po asfalće njeje jeno přez Saharu jěł, ale tež we wjetšinje zapadoafriskich krajow. 37 razow dyrbješe hadźicy płatać, jónu jeho nakładne awto powali. Jeno za wizumy měješe 35 000 krónow wudać, cyłkownje płaćeše jeho wuprawa 150 000 krónow. Wo swojich dožiwjenjach a nazhonjenjach w Africe chce Čech knihu napisać.

Berlin (JBR/SN). Jedyn z wulce powabliwych poskitkow w stolicy Němskeje je tuchwilna wustajeńca Židowskeho muzeja. Pod hesłom „Welcome to Jerusalem“ (Witajće do Jerusalema) předstaja wona wjace hač 2 000 lět trajacy wliw křesćanskeje, židowskeje a muslimskeje kultury na stolicu Israela. Zajimawu architekturu muzeja – barokny twar je zwjazany z jara modernej konstrukciju – naćisnył je Daniel Libeskind, ameriski ­architekt pólsko-židowskeho pochada.

Na prěnjej žurli wuhlada wopytowar model židowskeho templa z časa krala Herodesa. Dalši model pokazuje aktualny napohlad temploweje hórki z jeničkim zachowanym zbytkom něhdyšeje swjatnicy, tak mjenowanej Murju žałosćenja. Na dalšich žurlach wěnuja so dźensnišej politice w Israelu. Při silueće ministerki za kulturu a sport Miri Regev, kotraž bě loni na filmowym festiwalu w francoskim Cannesu šat z panoramowym motiwom Jerusalema woblečena, wopytowar zhoni, čehodla je Regev mjez Palestinjanami wulke rozhorjenje zbudźiła. Woni dźě wojuja wo swójski njewotwisny stat we wuchodnym dźělu Jerusalema.

Tež w Hornjej Łužicy běchu wčera na mnohich městnach najwšelakoriše pomniki přistupne, kotrež to hewak njejsu. Mnozy ­dojědźechu sej na přikład do Minakała, hdźež sej tamniši hród a park wobhladachu. Něchtóžkuli dopominaše so při tym na čas, jako bě tam hišće serbska rěčna šula zaměstnjena. Foto: SN/Maćij Bulank

Dźěwin (AK/SN). Wot Swobodneho stata Sakskeje přizwolene srědki za zesylnjenje wjesneje kónčiny chce gmejna Dźěwin (Groß Düben) zmysłapołnje wužiwać. Hač do lěta 2020 dóstanje wona nětko lětnje 70 000 eurow. Wotpowědnje ličbje wobydlerjow chcedźa sumu tak rozdźělić, zo dóstawa Dźěwin po 38 000 eurach a Brězowka po 32 000 eurach. To je gmejnska rada na swojim zašłym posedźenju wobzamknyła.

W Dźěwinje móža pjenjezy jako swójski podźěl za nowowuhotowanje wjesneho srjedźišća trjebać. Tam dyrbja při wohnjowobornej gratowni parkowanske městna wutworić. Nastać matej dale ­wotpočnišćo za kolesowarjow a mała pěc, kaž gmejnski radźićel Harald Rösch z Dźěwina rozłoži. Dohromady płaći předewzaće něhdźe 150 000 eurow, kotrež Sakska ze 113 000 eurami spěchuje.

Padušnu cwólbu zajeli

Nadźanecy. Štyri wosoby wopřijacu padušnu cwólbu je policija minjeny pjatk w Nadźanecach (Nadelwitz) pola Budyšina zajała. Swědcy běchu do toho podhladne awto na parkowanišću kupnicy wobkedźbowali. Jako tam zastojnicy přijědźechu, zwěsćichu woni štyri wosoby, kotrež pod swojej drastu a w tobołach rubiznu z wokolnych wobchodow k awtu njesechu. Při tym jednaše so wo elektroniku a kosmetiku w hódnoće něhdźe 600 eurow. Někajku kupnu kwitowanku za to třo mužojo w starobje 31, 42 a 45 lět kaž tež 21lětna žona předpołožić njemóžachu. We wokolnych wobchodach so nimo toho podhlad wobkrući, zo tam pokradnjene wěcy pobrachowachu. Wšěch štyrjoch na to zajachu a awto za dalše přepytowanja sćazachu.

Budyšin. Rěčny centrum WITAJ namołwja młodźinske kluby, towarstwa a skupiny, swoje terminy za lěto 2019 při­zjewić, zo móhli je do přichodneje ­młodźinskeje protyki zapřijeć. Terminy hodźa so e-mailnje pod protyka2019@ gmx.de abo na Facebooku pod protyka 2019 zapodać.

W stolicy serbować

Berlin. Přichodne Serbske blido w Berlinje budźe štwórtk, 13. septembra, w 16 hodź. w hosćencu „Einstein Kaffee“ na Friedrichowej 206. Štóž ma lóšt a chwile so na měsačnych zetkanjach wobdźěleć, zo by w cuzbje maćeršćinu hajił, je stajnje lubje witany. Za Serbskim blidom w Berlinje maja zajimcy dobru składnosć, swoje rěčne kmanosće nałožować a skrućeć.

Kamjenje postajić dać

Kamjenc. Štóž chce wědźeć, kotre wo­sebite kamjenje wón doma ma, zhoni to jutře, wutoru, wot 17 hodź. w Kamjenskim Muzeju zapadneje Łužicy. Muzejowy geologa Jens Czoßek přewjedźe tam kamjenjowu rěčnu hodźinu.

Hotowa mjerwjeńca ludźi knježeše wčera popołdnju w Kamjencu. Tam njeběchu jenož wotewrjene pomniki přistupne, ale tež wobchody wočinjene. Tež w črijowym wobchodźe Lucije Cyžoweje, kotryž wobsteji mjeztym 25 lět, móžachu wona, Monika Matcyna, Karin Šěrakowa a Kerstin Čornakowa (wotlěwa) tójšto zajimowanych kupcow witać. Nimo toho wuhotowachu w Lessingowym měsće wčera čaporowe wiki, hdźež sy někotružkuli zajimawostku wuhladał. Foto: Feliks Haza

Swójski podźěl gmejny za wohnjoškit mjeńši hač planowany

Chrósćicy (JK/SN). Wo stawje přihotow, přetwarić Chróšćansku staru šulu na zetkawanske a gmejnske srjedźišćo, informowaše wjesnjanosta Marko Kliman (CDU) Chróšćanskich gmejnskich radźićelow na zašłym posedźenju w Nuknicy. Nazornje a z pomocu twarskich podłožkow je tam architekt Marko Dźisławk radźićelam planowane naprawy rozjasnił. Kaž wón zdźěli, su dźěła wupisane. Byrnjež twarske firmy tučasnje z nadawkami derje wućežene byli, gmejna po měnjenju Dźisławka dosć poskitkow dóstanje. Te wočakuja w přichodnymaj tydźenjomaj, tak zo móže gmejnska rada nadawki w oktobru rozdawać. Twarske naprawy měli so w nowembru započeć a klětu w februaru zakónčene być. Wulki dźěl trěbnych wudawkow financuje gmejna z pomocu spěchowanskich srědkow. Předpołožene plany architekta radźićelow pohnuchu, tu a abo tamnu ideju dodać abo wobmyslenja wuprajić.