Aus der aktuellen Ausgabe vom Montag, 17 September 2018

Wustajeńca přećahnyła

Smochćicy. Wustajeńca „Heimat – Domizna. Katolscy Serbja w Hornjej Łužicy 1992–2017“ je nětko w Smochčanskim Domje biskopa Bena přistupna. Přehladka z wobrazami Andreasa Varnhorna, kiž bě wobydlerjow a wjesne žiwjenje krótko po přewróće portretował a někotrych protagonistow 25 lět po tym znowa fotografował, bě dotal w Budyskej Serbskej kulturnej informaciji widźeć.

Nazymske chórowe spěwanje

Budyšin. Cyłkownje pjeć chórow a instrumentalisća su sobotu 24. nazymske chórowe spěwanje wuhotowali. Při měšćanskim nasypje, w awli Schilleroweho gymnazija a w tachantskej cyrkwi, kotraž bě z hudźbnym nyšporom prěni raz hrajnišćo zarjadowanja, wustupichu mjez druhim chór Budyšin, tudyši Schubertowy chór a wokalny ansambl swj. Pětra.

Počesća čestnohamtskosć

Na dźěłarničkach strukturneje konferency čiła diskusija knježiła

Zły Komorow (SN/BŠe). Zarjadowanje, kotrež je Domowina zhromadnje z Dźěłarničku přichoda Łužicy přewjedła, měješe regionej inspiraciju a nastorki do přichoda dać. Minjenej štwórtk a pjatk zetkachu so fachowcy a zajimcy z tym zaměrom w Złym Komorowje. Mjeztym zo bě prěni dźeń wupjelnjeny z přednoškami z najwšelakorišich wobłukow, wěnowaše so 120 wobdźělnikow pjatk praktiskemu dźěłu. Do toho rěčeše Erich Unterwurzbacher z direkcije za komunalnu politiku a měšćanske wuwiće komisije EU wo spěchowanskich móžnosćach w Europje wot lěta 2020. Tež bywši jednaćel Domowiny Bjarnat Cyž so słowa jimaše a wěnowaše so regionalnym wuskutkam hospodarskich změnow na narodne mjeńšiny. Tak wupraji so wón za Łužicu jako kompetencny centrum a modelowy region za wjacerěčne kubłanje. Nastork jewješe so zdobom na dźěłarničkach. Cyłkownje šěsć běchu organizatorojo přihotowali a moderatorow přeprosyli. Měto Nowak z braniborskeho ministerstwa za wědomosć, slědźenje a kulturu a dr.

Nowy program „Naša Hanka w’ wěncu steji“, kotryž wobsahuje prapremjeru „Dumpańca“, chce Serbski ludowy ansambl 29. septembra prěni raz předstajić. Bosćan Nawka je so z choreografom Jánom Kozelnickim rozmołwjał.

Knježe Kozelnický, kak sće so tematice „Dumpańca“ zbližił?

J. Kozelnický: Nałožk je mi znaty z dźěła ze Serbskim folklornym ansamblom Wudwor, hdźež skutkuju jako wuměłski nawoda. Tydźeń abo tydźenjej do kwasa rozžohnuješ so ze statusom nježenjenca. Kaž słyšach, njeje to ryzy serbska tradicija, ale pochadźa z němskeje kultury. Tajke něšto mam za dobre, za znamjo praktikowaneje integracije.

Kak sće scenu do programa zapletł?

J. Kozelnický: Dumpańca dźě steji na spočatku kwasa. Wotpowědnje pokazamy ju po uwertirje a do předstajenja wšelakorych wariacijow łužiskeho zmandźelenja. Wažne mi bě, wutworić adekwatny cyłk reje a hudźby, kotryž folkloru a tradiciju naročnje wotbłyšćuje.

Dźěl programa wobsteji z hižo znatych rejow, kotrež SLA jako wobstatk repertoira předstaji. Je Was rukopis druhich choreografow wobwliwował?

Choćebuz (SN/bn). Towarstwo Choćebuska hudźbna nazyma wuhotuje mjeztym 45. raz po organizatorach pomjenowany festiwal načasneje hudźby. Z prěnim koncertom pod hesłom „Dźowčička šołty lubuje swój mały zeleny kaktus“ zahaji z čłonow Wětošowskeho hudźbneho towarstwa zestajeny pozawnowy kwintet „Tagesform“ swjedźeń 1. oktobra w Choćebuskim dźiwadle Piccolo. Program wopřijima kompozicije a wobdźěłanja wšelakich dobow a žanrow. W nowinarskej zdźělence wuzběhuja zarjadowarjo mjez druhim prapremjerje kruchow „Dźowčička šołty“ Jana Cyža a „Dobra rada za zhubjenych synow“ Hansa Hüttena.

Dalše wjerški festiwala, kotrehož srjedźišćo je tradicionelnje tworjenje łužiskich komponistow, stej koncertaj „Wjesołe zynki ze stareho a noweho časa“ a „Hudźba z pjeć lětstotkow“, wobaj wuhotowanej wot ansambla solistow Choćebuz, kaž tež kolokwij „Nowa hudźba w rozmołwje“, na kotrymž wukrajni studenća předmjeta instrumentalna a spěwna pedagogika Braniborskeje techniskeje uniwersity Choćebuz-Zły Komorow hudźbu swojeje domizny předstaja.

Budyšin (SN/at). Runja Budyskemu wo­krjesnemu předsydstwu strony Lěwicy podpěruje tež jeje frakcija w Budyskim wokrjesnym sejmiku wólby Serbskeho sejma. Wo tym informowaštaj minjeny pjatk frakciski předsyda Ralph Büchner a serbopolitiski rěčnik Hajko Kozel. Iniciatiwnikaj dr. Měrćin Wałda a dr. Měrćin Krawc běštaj dźeń do toho wokrjesnym radźićelam Lěwicy prěnje wólby serbskeho parlamenta rozłožiłoj. Po jeju rozkładowanjach a slědowacej přewšo wote­wrjenej diskusiji su so komunalni politikarjo Lěwicy jednohłósnje za podpěru wólbow rozsudźili.

Zo je so frakcija nětko z wólbami Serbskeho sejma zaběrała, měješe swoju přičinu w junijskim posedźenju wokrjesneho sejmika. Tam bě wjetšina radźićelow próstwu iniciatiwneje skupiny, wólby mjeńšinoweho parlamenta předstajić směć, wotpokazała. Budyski krajny rada Michael Harig (CDU) bě sejmikej rozsud přenjesł, wšako nochcyše to sam činić. Frakciji Lěwicy a SPD/Zelenych stej so hižo w juniju za tajke předstajenje wuprajiłoj. Kaž bě z kruhow frakcije SPD/Zelenych zhonić, je tež tu termin dojednany.

Na kromje jěchanskeho turněra kónc tydźenja w Hórkach stej so Michaela Körner a Maria-Theresia Heilemannowa (wotlěwa) wo to starałoj, zo móžachu so jěcharjo, pomocnicy a wězo tež wopytowarjo wobdźělić na akciji pytanja darićela rodowych bańkow za 13lětneho Bena z Halštrowa. Hólčec je druhi raz na leukemiju schorjeł. Dwěsćě ludźi je poskitk wužiło. „Smy přemóženi wo wulkej ličbje podpěraćelow, ­njejsmy z tajkej zwólniwosću ličili“, rjekny Sandra Berndt z předsydstwa towarstwa konjaceho sporta Při Klóšterskej wodźe. Foto: Jörg Stephan

Zhorjelc (SN/bn). Měsće Zhorjelc a Zgorzelec zarjadujetej zhromadnje ze Swobodnym statom Sakskej a Zwjazkowym ministerstwom za wonkowne naležnosće lětuše schadźowanje Advisory-foruma kulturnych čarow Europskeje rady. Paralelnje přewjedu hłownu zhromadźiznu Mjezynarodneje rady za pomnikoškit ICOMOS.

We wobłuku europskeho lěta kulturneho namrěwstwa chce wot 26. do 29. septembra něhdźe 200 mjezynarodnych zastupjerjow kulturnych čarow pod hesłom „Kulturne tury Europskeje rady jako zwisk mjez kulturnymi hódnotami, městnosćemi herbstwa a wobydlerjemi: Strategije a synergije z globalneho wida“ wuše zhromadne dźěło mjez kulturnymi čarami a tamnymi europskimi a globalnymi programami kulturneho namrěwstwa wuwić, rěka w nowinskej zdźělence Zhorjelskeho medijoweho referenta.

Mjez wobdźělnikami su mjez druhim direktor Europskeho instituta za kulturne čary (EICR) Stefano Dominioni, nawodnica projekta Via regia Caroline Fischer a ministerialna radźićelka wonkowneho zarjada dr. Brigitta Ringbeck.

Berlin (dpa/SN). Němska zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) a jeje awstriski kolega Sebastian Kurz chcetaj wonkowne mjezy Europskeje unije lěpje škitać. Na to staj so wonaj wčera wječor w Berlinje dojednałoj. Tež zhromadne dźěło z afriskimi krajemi ma so polěpšić, zo móhli poněčim přičiny migracije wotstronić. Mjezy škitacu agenturu Frontex chcedźa hač do lěta 2020 na 10 000 zastojnikow rozšěrić.

Njewjedra sej wopory žadali

Peking/Washington (dpa/SN). Ličba smjertnych woporow po taifunje „Mangkhut“ je so powjetšiła. Na Filipinach je po sylnych zliwkach lawina błóta dom pod sobu pohrjebała, w kotrymž hórnicy spachu. Zamołwići liča z 58 mortwymi. Na južnym pobrjohu Chiny su štomy třoch ludźi zarazyli. Dalši čłowjek zemrě, jako so twarjenje sypny. W USA je sej hurrikan „Florence“ na juhowuchodźe kraja dotal 17 smjertnych woporow žadał. Tam bědźa so z wulkimi zapławjenjemi.

Za dołhodobny přinošk

Młodych a nazhonitych rjemjeslniskich mištrow su minjeny pjatk w Choćebuzu počesćili. Tamniša rjemjeslniska komora je składnostnje „dnja mištra“ 157 młodych mištrow, kotřiž běchu pruwowanje wuspěšnje wobstali, do měšćanskeje hale přepro­syła. Na jewišću stejachu pak tež rjemjeslnicy, kotřiž běchu před 25 lětami swójski zawod załožili. Foto: Michael Helbig

Wjacore metry ze swojim awtom lećał je 18lětny w allgäuskim Stöttenje, doniž do murje bydlenskeho domu njezrazy. Muž bě wčera rano z njeznateje přičiny w křiwicy kontrolu nad wodźidłom zhubił a „wotzběhnył“. Po zražce z murju so wóz přećisny a wosta na hłowje na třěše dalšeho parkowaneho awta ležo. Muža dowjezechu zranjeneho do chorownje. Škoda wučinja znajmjeńša 20 000 eurow. K wujasnjenju njezboža přewjedźe policija pola šofera alkoholowy test.

Po awtodróze nóžkowali su pućowacy w Šwicarskej, zo njebychu lětadło za­pasli. Njedaloko Zürichskeho lětanišća bě so wobchad twarnišća dla haćił. Tak je z awtow něhdźe dźesać ludźi wulězło a so pěši na puć podało. Medije wozje­wichu fota wo ludźoch, kotřiž na nuzowej čarje kófry za sobu ćahaja, štož je strašne a wězo kruće zakazane.