Aus der aktuellen Ausgabe vom September 2018

Předsyda Domowiny Dawid Statnik a referent za kulturne naležnosće a wukraj Clemens Škoda staj so wčera w Senaće parlamenta Čěskeje republiki w Praze senatorej Jaromírej Jermářej (naprawo) za jeho spomóžne dźěło za Serbow a serbsko-čěsku wuměnu dźakowałoj. Jermář w lětušim kole senatskich wólbow znowa njekandiduje. Přitomny bě tež předsyda Towarstwa přećelow Łužicy (SPL) Lukaš Novosad. Na to staj so zastupjerjej Domowiny w Serbskim seminarje zetkałoj z něhdyšim čěskim generalnym konsulom w Drježdźanach Jiříjom Kudělu, kotryž nětko w Praze dźěła. Woběmaj staj serbskeho dudaka, dźakne ­wopismo a knihu jako mały dar přepodałoj. Foto: Clemens Škoda

Veröffentlicht in Towarstwa
Donnerstag, 27 September 2018 14:00

To a tamne (27.09.18)

Swoje mjeno z něčim pozitiwnym zwjazować, a nic z grawoćiwym hurikanom, kotryž bě srjedź septembra na juhowuchodźe USA howrił, chcyše štyrilětna holčka Florence. Tuž chodźeše wot domu k domej a zběraše za wopory hurikana dary. Powěsć w socialnej syći Facebook z wobrazom holčki je k tomu wjedła, zo su ludźo po cyłym kraju tójšto darow nahromadźili. Tuž móže so Florence nětko nad jeje mjenom zawěsće zaso wjeselić.

Njewšědny zwěrjeći wopyt mějachu zapósłancy Europskeho parlamenta w Brüsselu. Tam bě pony z mjenom Dinky do domu přišoł, kiž přewodźeše slepu awtorku Monique Van den Abbeel. Z wopytom pokazachu na to, zo hodźa so nimo psow tež druhe zwěrjata, kiž zamóža ludźom pomhać. Tuž měli přichodnje wšitke ­zwěrjata přistup k zjawnym twarjenjam měć, štož měli zakonsce zrjadować.

Veröffentlicht in To a tamne
Donnerstag, 27 September 2018 14:00

Wjele projektow za ponowjenje šulow planowane

Zhorjelc (AK/SN). Zhorjelski wokrjes a tamniše gmejny chcedźa dale zaměrnje šule ponowić. Zo móhli tole zwoprawdźić, liča přichodnje z 11,2 milionow eurow podpěry ze zwjazkoweho inwesticiskeho programa za polěpšenje šulskeje infrastruktury. Wokrjesny sejmik přihłosowaše njedawno na swojim posedźenju, zo tři projekty wokrjesa do plana naprawow městow a gmejnow přiwza. Cyłkownje je tam 38 naprawow zapisanych.

Veröffentlicht in Kraj a swět
Donnerstag, 27 September 2018 14:00

„Kóždy wopor je jedyn přewjele“

Zhorjelc/Fulda (dpa/SN). W Zhorjelskim biskopstwje je jedyn pad seksualneho znjewužiwanja njepołnolětneho přez duchowneho znaty. Tole zdźěli wčera ge­neralny wikar biskopstwa Alfred Hoffmann. Po přepytowanju personalnych aktow něhdźe 250 měšnikow wot lěta 1945 su jednoho potrjecheneho zwěsćili. Wobskorženy měšnik je hižo zemrěł. Wopor je za připóznaće přećerpjeneho horja 4 000 eurow dóstał. Pokazki w personalnych aktach na dalše pady w Zhorjelskim biskopstwje žane njejsu. Při­wšěm liča zamołwići z wjace woporami, kotrež nochcedźa so snano hańbiwosće dla přizjewić abo su hižo zemrěli. „Kóžda jednotliwa wosoba, kotraž bu seksualnje znjewužiwana, je jedyn wopor přewjele“, Alfred Hoffmann wuzběhny a prosy po­trjechenych wo wodaće.

Předsyda katolskeje Němskeje bis­kopskeje konferency Reinhard Marx chcyše so dźensa na zakónčenju na­zymskeje klawsury we Fuldźe k studiji wo znjewužiwanych njepołnolětnych wuprajić.

Veröffentlicht in Kraj a swět
Donnerstag, 27 September 2018 14:00

„W dźunglu so zašmjataja“

Na konferency kajkosće Łužicy nastupajo strukturnu změnu wobjednawali

Choćebuz (dpa/SN). Wotewrjeny być za eksperimenty, wjetše předewzaća přićahować a so wot wubědźowarjow wotbłyšćować, su jenož někotre namjety za strukturne wuwiće we Łužicy. Na kon­ferency dźěłarnistwa hórnistwo, chemija a energija (IG BCE) zawčerawšim w Choćebuzu wuradźowachu zajimcy, kak móhli inwestorow do regiona wabić. Předewšěm měła so dobra infrastruk­tura wuwić.

Předewzaćelski poradźowar Hans Gerd Prodoehl namołwješe zamołwitych wulke wizije wuwić. Tak wupraji so wón za wosebitu hospodarsku kónčinu, hdźež měli wosebite ramikowe wuměnjenja wutworić, kotrež nihdźe druhdźe nimaja. Tole je so na Sakskej stronje hižo raz diskutowało. Zdobom poradźowar kritizowaše, zo je we Łužicy přewjele iniciatiwow, kotrež so ze strukturnej změnu zaběraja. „W dźunglu institucijow so inwestorojo zašmjataja“, wón wuzběhny.

Veröffentlicht in Kraj a swět
Donnerstag, 27 September 2018 14:00

Rozswětlerstwo 2018

Lětuša Kamjenska narěč je rjad doskónčnje politizowała. To nješkodźi, wšako rozumja ju iniciatorojo jako diskurs w duchu rozswětlerja a syna města Gottholda Ephraima Lessinga. Přiwšěm bě přednošk Volkera Brauna tež recitowanje wuměłskeho teksta. Na wobrazy a iluzije bohaće skakaše wot najmjeńšeho do najwjetšeho, a dwěluju, zo bě lědma štó kmany, ertne wuwjedźenja zasłuženeho „rewolucionara woprawdźitosće“ połnje sćěhować. Čitajo pak wukopa so mišterske, zdźěla satirisce skutkowace wušikne splećenje najrozdźělnišich tematiskich wobłukow, kotrež skerje pokaza, wo čo je Braunej šło: Wulku kompleksitu problemow našeho časa tak zabawjejo kaž móžno, ale z narokom basnika wotbłyšćić a publikumej znowa wuwědomić, zo nimale wšitko ze wšěm zwisuje, w centrumje pak stajnje indiwiduum steji, kiž sej swój wobraz twori. Kaž Lessing nježada sej ničo druhe hač: rozumnosć. Bosćan Nawka

Veröffentlicht in Kultura
Donnerstag, 27 September 2018 14:00

Wuska wzajomnosć

Košice (SŽ/K). We wuchodosłowakskich Košicach wotmě so tydźenja zhromadne schadźowanje knježerstwow Słowakskeje a Čěskeje, šeste mjeztym po rozdźělenju Čěskosłowakskeje (ČSR). Dźiwajo na bli­žacu so 100. róčnicu załoženja ČSR wob­jednachu wobdźělnicy staw přihotow rjadu zhromadnych zarjadowanjow skła- dnostnje wuznamneho podawka. Tež prašenja wzajomnosće we Visegrádskej štyrce a nic naposledk problemy migracije dla su wobrěčeli. Wobzamknjene bu, při modernizowanju wójskow wobeju krajow wušo kooperować a armeji po móžnosći z brónjemi domjaceje produkcije wuhotować. Zadźěwać chcedźa tohorunja wobeńdźenju dawkownosće, předewšěm z nadhódnotoweho dawka. Słowakski premier Peter Pellegrini zwurazni: „Poćahi mjez našimaj krajomaj je trjeba wobstajnje rozwiwać, jenož tak je móžno mjezynarodnje wobstać.“ Wuraznje podźakowa so wón Čěskej za wobstajnu starosć wo nahladnu słowaksku mjeńšinu w kraju. Hladajo na to, zo je čěski premier Andrej Babiš słowakskeho pochada, Pellegrini rjekny, Babiš je samo wosobinsce přikład za to, zo zaruča Čěska prawa ludźi EU.

Veröffentlicht in Słowjanski wukraj
Donnerstag, 27 September 2018 14:00

Jurij Łušćanski w Liberecu přednošował

Składnostnje woswjećenja 100. róčnicy zrodźenja Čěskosłowakskeje njewotměwaja so w našim kraju jenož wulke politiske zarjadowanja. Wuznamny podawk přewodźeja zdobom njeličomne mjeńše akcije kulturneho abo druheho razu. Liberecska wědomostna knihownja přewjedźe w tutym zmysle přednoškowy wječor, na kotryž bě jeje wjednistwo hromadźe z towaršnosću Societas Amicum Liberec (SAL) přeprosyło předsydu Maćicy Serbskeje Jurja Łušćanskeho, zo by ze stejnišća Łužiskich Serbow komentował pozicije prěnjeho čěskosłowakskeho prezidenta-wuswobodźerja Tomáša Garrigua Masaryka. Łušćanski wustupowaše hromadźe z Liberecskim historikarjom, kotryž jeho wuwjedźenja z citatami z knihi Karla Čapeka „Hovory s T. G. M.“ móhłrjec ilustrowaše. Přednošk naby tak wysokeho niwowa a za připosłucharjow atraktiwnosće. Přednošowar předstaji tež někotre łužiske wosobiny, z kotrymiž je so Masaryk znał resp. wo kotrychž skutkowanje je so zajimował.

Veröffentlicht in Słowjanski wukraj
Dołha suchota a wobstajnje horce temperatury drje běchu w lěću chětro poćežowace, runje dla toho pak smědźa zahrodkarjo lětsa z nadpřerěznymi žnjemi ličić. Tak so na mnohich městnach jabłučiny z płodami zhibuja. A tež kirbsy su so lětsa derje ­radźili, kaž je tele dny mała Elisa Młodźinkec w Šunowje zwěsćiła. Foto: SN/Hanka Šěnec

Veröffentlicht in Łužica
Donnerstag, 27 September 2018 14:00

Pjenjezy za płuwarnju a woboru

Běła Woda (AK/SN). Swoju płuwarnju chce město Běła Woda modernizować. Za twarske změny přewostaji wone 63 000 eurow. Tole su měšćanscy radźićeljo na swojim wčerawšim posedźenju z jednym wzdatym hłosom wobzamknyli.

Ponowić maja so roły za chlorowy płun. Tuchwilne su dodźeržane a płun zdźěla přepušćeja. Tele roły w płuwarni dale wužiwać, njeby jenož zakazane było, ale tež njezamołwite. „Tohodla dyrbja so wone wuměnić“, rěka w předłoze za wobzamknjenje. Za pjeć přewětrjenske připrawy dyrbja nowe regulatory zatwarić. Dale ma so za techniku płuwarnje nowe procesorowe wodźenje instalować. Wone je wažne za dodawanje chlora do wody a runje tak za rjedźenje a sćoplenje wody. Wšitke trěbne daty so wot procesoroweho wodźenja wobdźěłaja.

Veröffentlicht in Łužica

Serbska debata

Neuheiten LND