Aus der aktuellen Ausgabe vom Donnerstag, 17 Januar 2019

Memoary serbskeho basnika

Budyšin. Prěni dźěl awtobiografiskeje zběrki Benedikta Dyrlicha „Doma we wućekach“ je pod titulom „Leben im Zwiespalt I“ nětko tež w němčinje w Ludowym nakładnistwje Domowina wušła. Tekst je awtor sam přenjesł. Dźenikowe zapiski a listy kaž tež dokumenty, kotrež bě Dyrlich přewažnje w swojej maćer­šćinje spisał resp. składował, je Dietrich Šołta přełožił. Druhi dźěl memoarow ma kónc lěta wuńć.

Terminologija wušła

Budyšin. Wobdźěłana terminologija za předmjet stawizny je wušła. Němsko-serbski a serbsko-němski słowničk bě­štaj Ludwig Zahrodnik a Lubina Hajduk-Veljkovićowa zestajałoj. Sobudźěłaćerki lektorata Rěčneho centruma WITAJ su na zakładźe aktualnych stawizniskich wučbnicow dalše fachowe wopřijeća ze­zběrali a je do přiručki zapisali.

Za „nócneho měšćanostu“

Pjatk wotewru w Budyskim Kamjentnym domje wustajeńcu „Změšk 19“. Přehladka je zhromadna ekspozicija 28 wuměłcow, kotřiž swoje we wobłuku kursow wusta­jenišća nastate twórby pokazaja. Na wobrazu připrawja wukubłanc hosćićelskeho towarstwa Jannis Scholz mólbu Heleny Palmanoweje. Foto: SN/Maćij Bulank

Socialnu kompetencu z pomocu hudźby zwyšić

Wojerecy/Budyšin (SN/MiR). „Z hudźbu so zaběrać rěka mjezsobnje na so dźiwać“, měni wučerka na Budyskej hudźbnej šuli Ute Prkno. Tamniši wuspěšnje skutkowacy poskitk „kista instrumentow“ pomha, w dźěćoch wuwiwać kompetency na socialnym polu. Tele šulske lěto maja wospjet 42 holcow a hólcow, kotřiž so tydźensce jónu třištwórć ho­dźi­ny z instrumentom zaběraja. Dohromady pjeć hodźin wěnuja so woni tak huslam, trompeće, pišćałce a dalšim hudźbnym nastrojam. K tomu přińdu klawěr a harfa, akordeon a gitara. Zdobom wšitcy swój hłós zeznawaja. „Dźensa dźěći zwjetša njewědźa, što ze swojim hłosom wšitko zamóža. Njewužiwaja jón dospołnje, wosebje nic we wysokosći“, Ute Prkno rozłožuje. „Wšako to w pěstowarnjach a doma husto hižo njewuknu. Stajnje zaso pak zwěsćamy, zo dźěći, kotrež wědźa hudźbny kruch spěwać, tež lěpje hudźa.“

Hamor (AK/SN). Statna zakładna šula a Swobodna wyša šula w Hamorje zaměrnje wažne kubłanske dźěło wuko­njatej. Na to skedźbništej na njedawnej gmejnskej radźe rozprawje wobeju šulskeju nawodow. „Štož našej šuli zdokonjatej, je wšeje česće hódne a zasłuža sej połnu podpěru“, podšmórny gmejnski radźićel Horst Jannack.

Zakładna šula Hamor w nošerstwje gmejny ma tuchwilu 138 wuknjacych we wosom rjadownjach. Kubłanišćo je zdobom šula z rěčnej inkluziju, štož wo­znamjenja, zo integruja zaměrnje dźěći, kotrež rěčnje a socialnje napadnu. Wulku wažnosć kładu tam na tradicije. Tak tež kóžde lěto campruja. W Swobodnej šuli Hamor, kotraž je w zamołwitosći šulskeho nošerskeho towarstwa, wuknu 103 dźěći. Najwjetša starosć, kotruž tam maja,­ je, zo njemóža „pobrachowacych financow dla žanoho šulskeh­o social­neho dźěła­ćerja přistajić“, wuswětli direktor Ralph Berthold w swojej rozprawje. „Swobodny stat nam při tym njepomha“, rjekny wón gmejnskej radźe. Wažnosć kładźe kubłanišćo na to, přihotować šulerjow na powołanje, čehoždla z domoródnymi za­wo­dami wusko hromadźe dźěła.

Budyšin (Łu/SN). Maćica Serbska pře­wje­dźe swoju lětušu hłownu zhromadźiznu 9. měrca na žurli Budyskeho Serbske­ho muzeja. To je předsydstwo towarstwa na swo­jim zašłym wuradźowanju rozsudźiło a zhromadźiznu přihotowało. Kaž z předsydstwa dale rěka, chcedźa Maći­carjo do toho na bywšeho spomóžnje skutkowaceho předsydu Maćicy Serbskeje Michała Hórnika při jeho rowje na Mikławšku spominać. Hórnik je 22. februara 1894 w Budyšinje zemrěł.

Rozjimali su předwčerawšim tohorunja lětny plan. Tak wobdźěla so 30. měrca na „hłownej“ Domowiny a chcedźa diskusiju wo směrnicach třěšneho zwjazka přisporjeć. Dale chcedźa so w Choćebuzu nadrobnje wo serbskosći wobhonić.

Mjeztym štyri lěta dźěłaja w Dešnje na wažnym projekće, zachować serbsku rěč a histo­riske tradicije. Pod nawodom tamnišeje Domowinskeje skupiny zezběrachu we wsy wšitke stare mjena statokow. Cyłkownje su něhdźe 70 zwěsćili, a wjetši dźěl mjenow­ tam dźensa hišće wšědnje wužiwaja. Tak dachu serbsce popisane mje­nowe taflički připrawić, a prěnje swójby su sej je hižo na swojich domskich abo stato­kach připrawili. Na njedawnej hłownej zhromadźiznje Dešnjanskeje Domo­winskeje skupiny­ – tak mjenowanej woklapnicy – móžachu iniciatorojo projekta dalšim štyrce­ći swójbam tajke módre w staroserbskim pismje wuhotowane mje­nowe taflički přepodać, a te je hordźe přijimachu. Foto: Horst Adam

Chróšćanska lajska dźiwadłowa sku­pina­ hotuje so na premjeru. Za tři njedźele chce komediju „Čeplski recept“ prěni raz pokazać. Po tuchwilnym stawje­ planuja cyłkownje dźewjeć před­sta­jenjow, mjez druhim w Chrósćicach, Radworju a Njebjelčicach.

Chrósćicy (ZC/SN/bn). Prěni raz po wo­swjećenej 40. róčnicy znowa­za­łoženja towar­stwa Serbska lajska dźiwa­dłowa skupina Chrósćicy před lětomaj steja hrajerjo zaso na jewišću. „Čeplski recept“ rěka nowa komedija, z kotrejž chcedźa tež tónraz zaso směch wuwabić, kaž w zdźělence ćělesa rěka.

Athen (dpa/SN). Grjekski ministerski prezident Alexis Tsipras wostanje w zastojnstwje. Parlament w Athenje je jemu wčera wječor dowěru wuprajił. Cyłkownje 151 zapósłancow hłosowaše za njeho, 148 přećiwo njemu, kaž prezidij parlamenta zdźěli. Tsipras bě prašenje dowěry hladajo na přiwótřacy so nutřkokrajny konflikt wo wujednany kompro- mis z Makedonskej stajił. Ta chce so přichodnje Sewjerna Makedonska mjenować. Za to je Tsipras přilubił, prócowanje kraja wo přistup k EU a NATO­ podpěrać.

Rekord kopjenjow zwěsćeny

Mnichow (dpa/SN). Awtomobilowy klub ADAC je loni rekord 745 000 kopjenjow wobchada na němskich awtodróhach registrował. To je přerěznje wjace hač 2 000 wob dźeń, tři procenty wjace hač 2017. Cyłkownu dołhosć haćenjow wobliči ADAC na 1,5 milionow kilometrow, pjeć procentow wjace hač lěto do toho. Rynk awtow by 38 króć wokoło swěta dosahał. Šoferojo dyrbjachu 459 000 hodźin čakać. 35 procentow wšitkich wobchadnych kopjenjow registrowachu w Sewjerorynsko-Westfalskej.

Ruska so njewobdźěli

Sobudźěłaćerce mjezynarodneho lětanišća Orlando na Floridźe wukładuja žiwidła za statnje­ přistajenych lětanišća. Tući njejsu zastajeneho etata USA dla hižo cyły měsac­ žanu mzdu dóstali. Tež na druhich městnach zastaruja sobudźěłaćerjow statnych zarjadnišćow mjeztym ze žiwidłami abo ćopłej jědźu. Foto: dpa/Paul Hennessy

Berlin (dpa/SN). Předsydka SPD a frakci­ska předsydka Andrea Nahles je před ćežkimi sćěhami njerjadowaneho wustupa Wulkeje Britaniskeje z Europskeje unije za dźěłopřijimarjow warnowała. To by wšěm wobdźělenym, zdźěla tež w Němskej, „hoberske straty“ wunjesło, wšako stej wobě hospodarstwje wusko splećenej. Nětko je britiske knježerstwo zamołwite chaotiskemu brexitej zadźěwać, rjekny Nahles w dźensnišim rańšim magacinje sćelaka ZDF. Dźensa chcyše so tež zwjazkowy sejm z brexitom zaběrać. Britiski parlament je wutoru wječor zrěčenje wo wustupje kraja z EU, kotrež bě premierministerka Theresa May z Brüsselom wujednała, z wjetšinu wotpokazał.