Aus der aktuellen Ausgabe vom Dienstag, 10 September 2019

Waršawa (dpa/SN). W pólskej stolicy Waršawje su po informacijach medijow skupinu israelskich studentow brutalnje nadpadnyli a zranili. Kaž nowina Times of Israel w Tel Avivje rozprawja, bě skupina „arabsce rěčacych muži“ studentow juristiki w klubje narěčała a so prašała, hač su z Israela. Jako woni to přiznachu, so njeznaći bjez wahanja z wotmachom do nich dachu, rozprawja Israelčan Barak Kashpizky. Toho bratr Yotam bu při nadpadźe zranjeny. Młody muž bě krótko do womory padnył, po tym zo běchu jemu nadpadnicy wóčnicu (Augenhöhle) a nós złamali. Pólscy pasanća njeběchu so do rozestajenja měšeli. Ataka sta so minjenu sobotu rano­ wokoło štyrjoch.

Israelske wonkowne ministerstwo zdźěla, zo je wo podawku informowane a so wo naležnosć stara. Pólski wulkopósłanc w Israelu Marek Magierowski rěčeše­ po informacijach pólskeje powěsćernje PAP wo „surowym barbarskim podawku“. Za namóc njeje žanoho woprawnjenja. „Wěrju do toho, zo budu skućićeljo bórze zajeći. Přeju Yotamej a tamnym woporam bórzomne wustrowjenje“, Magierowski twitterowaše.

Lipsk (dpa/SN). Politologa Hendrik Träger z Lipska je předsydu sakskeje CDU, ministerskeho prezidenta Michaela Kretsch­mera, hladajo na bližace so sonděrowanske rozmołwy před škarakami w swójskich rjadach warnował. W CDU maš ludźi, kotřiž měnja, zo dyrbjeli zastupnicy SPD a Zelenych při jednanjach wo zhromadnym knježerstwje za „kočim“ blidom w róžku sedźeć. To rjekny Träger powěsćerni dpa a pokaza zdobom na wulki rozdźěl při wuslědku wólbow Sakskeho krajneho sejma mjez CDU (32,1 procent hłosow), Zelenymi (8,6 procentow) a SPD (7,7 proc.). „Trěbny je dospołnje nowy politiski­ stil. Njesměmy wočakować, zo Zeleni a SPD jenož to činja, štož CDU kaza. Za dobre zhromadne dźěło w knježer­stwje njeje spomóžne stajnje na swoju wulkosć skedźbnjeć“, Träger podšmórny. Za SPD budźe wažne, zo so dospołnje njezhubi, je sej Träger wěsty. Krajny předsyda SPD Martin Dulig dyrbi socialdemokratam rozkłasć, čehodla znowa do knježerstwa zastupja, byrnjež jim wolerjo dotalne dźěło njemytowali.

Łužiska konferenca w Grodku wo času po brunicy wuradźowała

Grodk (dpa/SN). Slědźenje a wuwiwanje, krótkodobne zasydlenje předewzaćow a ekologisko-hospodarske nowowusměrjenje – z tutymi třomi zasadami ma so z wida braniborskeho hospodarskeho ministra Jörga Steinbacha (SPD) wuwiće Łužicy spěchować. Region skići ze swojimi derje wukubłanymi ludźimi, z bjezporočnej energijowej infrastrukturu a ze swojim geografiskim połoženjom njedaloko Berlina „najlěpše wuměnjenja za mo­derny energijowy region“, rjekny Jörg Steinbach na wčerawšej Łužiskej konferency w Grodku. „Móžemy wšitko docpěć, je to hoberska šansa. Trjebamy pak zmužitosć, jednotu a wotewrjenosć swětej napřećo.“

Na zarjadowanju rěčeše něhdźe 200 zastupnikow politiki, hospodarstwa, wědomosće a wobswětowych zwjazkow, mjez nimi braniborska ministerka za wědomosć Martina Münch (SPD) a zwjazkowa předsydka Zelenych Annalena Baerbock, wo přichodźe regiona po kóncu zmilinjenja brunicy. Wot wuhloweje komisije wujednany kompromis předwidźi, zo maja hač do lěta 2038 we Łužicy přestać wuhlo wudobywać a zmilinić.

Je přewšo chwalobne, zo sej mnozy w našej kónčinje chutnje hłójčku łamaja, kak móhło we Łužicy w času po skónčenju zmilinjenja brunicy dale hić. Runje tak sej wažu, zo temu na dosć šěroke ramjenja kładu, wot politiki přez wobswětoškitne zwjazki hač k hospodarstwu. Přiwšěm wostawaja wšelake wažne temy dale njeworane. Wo prašenju, zwotkel chcemy po lěće 2038 milinu brać, so scyła wjace njerěči. Runje tak ćicho je, hdyž so za pła­ćiznu miliny prašeš. Wšako dyrbimy potom drohu energiju we wukraju kupować, hdyž słónco njeswěći a wětřik njeduje. A we wukraju scyła na to njemysla, jadrowe abo wuhlowe milinarnje zawrěć. Nawopak, tam samo nowe tajke twarja. Rozsudne prašenje pak budźe, zwotkal bjerjemy 10 000 derje płaćenych dźěłowych městnow za ludźi, kotřiž w brunicowych jamach a milinarnjach dźěłaja. Čas konferencow drje so bórze nachila. Ludźo čakaja na wotmołwy. Marko Wjeńka

Berlin/Plowdiw (dpa/SN). Hišće nihdy njeje telko němskich wuměnkarjow swój žiwjenski wječor we wukraju přežiwiło kaž tuchwilu. Rentowa zawěsćernja je naposledk na wšě 240 000 rentow Němcam z wukrajnej bydlenskej adresu přepokazała. „To je nowy rekord“, zdźěla Dirk Manthey z Němskeje rentoweje zawěsćernje w Berlinje. „Jeničce minjene dźesać lět je ličba wukrajnych přepokazankow wo 50 000 rozrostła.“ Mjez najwoblubowanišimi krajemi su Awstriska, Šwicarska, Španiska, Awstralska a USA. Přiběrajcy pak su to tohorunja kraje juhowuchodneje Europy, kaž Bołharska. Tam so tež wuměnkarjo ze skerje snadnej rentu zasydla, dokelž su wšědne žiwjenje a imobilije přirunujo z druhimi krajemi poměrnje mało płaća.

„Starobnu rentu we wukraju dóstać je kóždy čas bjez problemow móžno. Němska rentowa zawěsćernja přepokazuje renty po wšěm swěće“, Dirk Manthey měni. Eksotiski wostanje žiwjenski wječor na małych pacifiskich kupach, hdźež bydli runje 50 Němcow. Zawěsćernja wupłaća kóždy měsac 22,9 milionow rentow němskim senioram.

Budyšin (SN/pdź). Tak mjenowane wuwjazanje je najwažniši podawk w karjerje rjemjeslniskeho wučomnika. Wot dnja wuwjazanja sem mjenujcy hižo tajki njeje. Po wuspěšnym wobstaću teoretiskeho a praktiskeho pruwowanja přepodawaja jemu po třoch lětach wuknjenja rjemjeslniski list. Tež minjeny pjatk w Budyšinje tomu zaso tak bě. Swjatočnje spožčichu 77 młodym pjekarjam, běrowowym překupcam, třěchikryjerjam, rěznikam, fachowym překupcam, frizeram, molerjam, mulerjam, blidarjam a jednemu ćěsli wopismo. Hinak hač minjene lěta njewotmě so swjatočnosć w Dźiwadle na hrodźe, ale na žurli Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła na Seminarskej. „Přičina toho bě, zo ličba wučomnikow we wokrjesu Budyšin zaso přiběra“, wjeseleše so Frank Scholze, předsyda wokrjesneho rjemjeslniskeho zwjazka. Tak spožčichu před lětomaj 69 młodźencam rjemjeslniski list, loni běše jich 72.

Lětsa hižo 22. raz wuhotowane němsko-serbske nazymske přirodowe wiki na ležownosći zarjadnistwa biosferoweho rezerwata Hornjołužiska hola a haty w Stróži su minjeny kónc tydźenja wjace hač 4 500 wopytowarjow přiwabili. Nimo wobšěrneho poskitka­ něhdźe 80 wikowarjow dožiwichu woni pisany kulturny program. Mjez druhim je sej w tym wobłuku wospjet tež Serbska­ rejwanska skupina Smjerdźaca sylny přiklesk publikuma zasłužiła. Foto: Jurij Helgest

Trjebin (CK/SN). Trjebinski wjesnjanosta Waldemar Locke (CDU) je posedźenje gmejnskeje rady minjenu srjedu po pjeć mjeńšinach zakónčił. „Tučasnje su wažne naležnosće, wo kotrež mam so starać“, wón překwapjenych radźićelow infor­mowaše. „Chcu so po dołhim rozmyslowanju na dobro našeje gmejny nablaku na justicu wobroćić.“

Přichodny dźeń je Locke gmejnskim radźićelam w mejlce situaciju rozłožił. Tak běchu jeho wšelakore zawody informowali, zo Trjebinske sportowe towarstwo swoje zličbowanki njepłaći. Konkretnje chcyše gmejna firmu angažować, zo by nastroje reparowała. Zawod pak nadawk wotpokaza, dokelž běše hižo raz za sportowe towarstwo dźěłał, te pak njeje jemu za dźěło płaćiło. Dalša firma je so samo hižo na inkasowy běrow wobroćiła, zo by swoje pjenjezy dóstała.

Kulow (AK/SN). Hižo wjacore lěta podpěruje Sakska komuny z lětnej pawšalu za wobnowjenje dróhow. Kulow dósta z toho hornca něhdźe 90 000 eurow. „Zasadźamy srědki zmysłapołnje. Wuporjedźamy předewšěm hornju worštu dróhow a zymske škody“, podšmórny nawoda twarskeho wotrjada měšćanskeho zarjadnistwa Jurij Brösan na zašłym posedźenju Kulowskeje měšćanskeje rady. „W Rachlowje stej hišće dwě dróze tróšku skóncowanej, hewak smy dobry staw docpěli.“

W měsće samym a we wjesnych dźělach móžachu dźakowano pawšali dróhi sporjedźeć. Lětsa koncentruja so na Salow kaž tež na dróhu z Kulowa do Noweje Wsy. To pak njejstej jeničkej twarnišći. „Wokrjesnu dróhu wot delnich Sulšec do Šunowa smy w lětnich prózdninach dosaněrowali“, Brösan rozłoži. Wuskeje jězdnje dla bě dróha za čas přetwara hač do 17. awgusta zawrjena.

Prózdne bydlenja rěkaja za bydlenjotwarsku towaršnosć tež prózdne kasy

Rakecy (JK/SN). Hižo wjacore lěta bědźi so Rakečanska gmejna z jednym ze swojich swójskich zawodow – bydlenjotwarskej towaršnosću – napjateho financneho połoženja dla. Lěta hižo ličba přena­jatych a wužiwanych bydlenjow woteběra a tak pobrachuja towaršnosći docho- dy, štož so skónčnje w bilancy wotbłyšćuje. Prózdne bydlenja dyrbja při­wšěm wobhospodarjene a za potencielnych wotnajerjow přihotowane być. To zawinuje kóšty, kiž njemóže towaršnosć zwjesć resp. kotrež z dochodami hnydom zaso wurunaja a tak scyła k tomu njepřinošuja, kapital towaršnosće rozmnožić. Za prózdne bydlenje drje njetrjebaja telko wudać, to pak njedosaha minus pomjeńšić. Loni z bankami dojednane rozrisanje, płaćić mjenje danje abo znižić dawk, so jenož na papjerje wuskutkuje a towaršnosći woprawdźe njepomha.