Aus der aktuellen Ausgabe vom Donnerstag, 14 November 2019

Nowy pósłanc za Hornju Łužicu

Budyšin. Předewzaće „UrGetreide“ wjesna pjekarnja Tritt­macher tzwr je wotnětka pósłanc marki Hornja Łužica. Marketingowa towaršnosć Hornja Łužica-Delnja Šleska wuznamjenja přede­wzaća, kotrež Hornjej Łužicy ze swojimi wudźěłkami a z předewzaćelstwom wosebite mjezwočo spožča. Trittmacherecy předźěłuja stare družiny žita, mjez druhim na całty z purpur-pšeńcu.

Dalewjeduce šule sej zbližić

Wojerecy. Šulerjo 4. lětnika Woje­rowskich zakładnych šulow podadźa so 19. a 21. nowembra na kubłansku turu. W běhu tuteju dnjow dóstanu dohlad do poskitka dalewjeducych kubłanišćow. Cyłkownje wotkryje sej na te wašnje wjace hač 200 wobdźělnikow šulske stejnišćo Wojerecy. Zapřijata budźe tež nowonastawaca wyša šula, kotraž ma w šulskim lěće 2020/2021 dźěłać počeć.

Přezmjezny móst do stawiznow

Turistikarjow wo knihujomnych poskitkach informowali

Budyšin (SN/BŠe). Ryzy serbske poskitki we Łužicy sej turisća stajnje zaso přeja, a to předewšěm knihujomne poskitki, za kotrymiž móža so wobhonić. Wčera su turistikarjo dohlad do „serbskeho Budyšina“ dóstali, a to na tak mjenowanym zeznawanskim tripje po sprjewinym měsće. Fachowy wuraz fam-trip wužiwaja turistikarjo za informaciske zarjadowanja, hdźež móžeš něšto wo měsće abo kónčinje zhonić. Towarstwo Serbski kulturny turizm je nětko na tajke přepro­syło a z čłonami a dalšimi zajimcami w detailu přihotowało. Wuslědk toho bě tu­ra po měsće z najwšelakorišimi stacijemi. „Něhdźe 15 akterow z turistiskeho wobłuka – informacijow, busowych přede­wzaćow a měšćanskich wodźerjow – je přišło“, wjeseleše so předsyda towarstwa Pětr Brězan.

Składnostnje dnja ludoweho žarowanja wotmějetej so njedźelu we wopomnišću Budyšin komorny koncert a čitanje pod hesłom „Je so stało, tuž móže so zno­wa stać“. Roman Knižka rozłoži prawi­carsku namóc něhdy a dźensa w Němskej, a Berlinski kwintet Opus 45 hudźi. Christina Wittich je so z dźiwadźelnikom Knižku rozmołwjała.

Štó wočakuje publikum na zarjadowanju?

R. Knižka: Syn města, kiž dawno hižo w Budyšinje njebydli a sej přiwšěm mysle čini. Něchtó, kiž hromadźe z dalšimi wuměłcami přijědźe a ze swojeho wida wěcy wotkryje, konkluzije a paralele sćehnje, zo by w připosłucharju dopó­znaća budźił.

Titul programa je citat Prima Levija, kiž je Auschwitz přežiwił. Čeje teksty čitaće?

Na lětušej regionalnej konferency łužiskeje jězoriny wčera na Wojerowskim hrodźe zaběrachu so přitomni z relewancu jězoriny w regionalnej strukturnej změnje. Něhdźe 90 wobdźělnikow z komunalneje a krajneje politiki, z hospo­darstwa, turizma, wědomosće, kultury a dalšich wobłukow je so na wu­radźowanju wobdźěliło.

Wojerecy (AK/SN). Nazhonjenja ze sa­něrowanja hórnistwa měli do procesa strukturneje změny we Łužicy zapřijeć. Łužiska jězorina móže k tomu pozitiwny přinošk za image regiona być. To po­twjerdźi Daniel Just, jednaćel zaměro­weho zwjazka Łužiska jězorina Sakskeje. Budyski krajny rada Michael Harig (CDU), předsyda zaměroweho zwjazka Łužiska jězorina Sakskej bě patronat konferency přewzał. Nuznje, tak wón wu­zběhny, trjeba region za strukturnu změnu prawo na pospěšene planowanja, štož měło so zakonsce zakótwić. Zdobom je zakoń wo sylnjenju struktury trěbny.

Budyšin (CS/SN). Runje před 30 lětami, 14. nowembra 1989, bu Gerhard Bause z jastwa Budyšin II pušćeny. Ale politiski jaty njesmědźeše domoj do Durinskeje. Byrnjež murja hižo dźěry měła, woteznachu jemu staćanstwo NDR, a wón dyrbješe do ZRN wupućować.

Wo swojim wosudźe rozprawjeć, za to je so Gerhard Bause na městno swojeho poniženja nawróćił. Jeho přećel, spěwy­twórc Stephan Krawczyk, je Bausu posylnił, knihu „Ohne Ruhe rollt das Meer“ napisać, w kotrejž w basnjach a prozowych tekstach swój puć ćerpjenja wopisuje. Krawczyk přida někotrym twórbam hudźbu a přednjese je wčera wječor wopytowarjam w Budyskim wopomnišću. Kaž Bause hosćom rozłoži, su jeći tehdy sobu dóstali, zo so w měsće Budyšinje wětřik zwjertnje, jako po póndźelach demonstranća k susodnej centrali statneje bjezstrašnosće (stasi) na Mättigowej ćehnjechu a tam swěčki stajachu. To je jeho posylnjało a jemu nadźiju dawało runje tak kaž začuće, zo su tam ludźo, kotřiž tež wo jeho prawo a swobodu wojuja.

Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump je prěnje zjawne słyšenje swědkow w zwisku z planowanym wotsadźenjom prezidenta wótrje kritizował. To njeje ničo druhe hač „přesćěhanje“ a „směšk“, rjekny wón we Washingtonje. „Njejsym sej to wobhladał.“ Město toho zetka so z turkowskim prezidentom Recepom­ Tayyipom Erdoğanom, štož bě jemu wažniše. Wumjetowanje swědkow, zo je swoje zastojnstwo znjewužiwał, Trump jako njewěrne wotpokazuje.

Přiměr wujednany

Gaza (dpa/SN). Po najnowšej eskalaciji namocy w Gazaskim pasmje stej so Israel­ a militantna organizacija Palestinjanow Islamski dźihad na přiměr dojednałoj, kotryž płaći wot dźensnišeho ranja. Pósłanc egyptowskeho knježerstwa je mjez stronomaj posrědkował. Do toho bě při israelskich nalětach na Gazaske pasmo znajmjeńša šěsć ludźi žiwjenje přisadźiło. Nalěty běchu reakcija na rakety, kotrež běchu Palestinjenjo minjene dny do směra na Israel startowali.

Kandidaća so předstajili

W italskim Venedigu bědźa so z wulkej wodu. Nutřkowne město ze swojimi małymi wobchodami a hosćencami je dospołnje zapławjene. Wina su sylne wichory, kotrež wodu Adrije do lagunoweho města tłóča. Zamołwići rěča wo „apokalyptiskich wobstejnosćach“. Wčera je so ministerski prezident Giuseppe Conte na wopyće města wo połoženju wobhonił. Foto: dpa/ Giacomo Cosua

Njewšědny přirodny fenomen je hobbyjowy fotograf na finskej kupje Hailuoto njedaloko města Oulu wobkedźbował. Wuchodźujo so po přibrjoze wuhlada wón njesměrnje wjele lodźanych kulow. Najwjetša bě tak wulka kaž koparski bul. Muž namakanku fotografowaše a da wobraz do interneta. Na to přizjewi so finski meteorologiski institut. Přirodne wuměnjenja nastaću skurilnych objektow polěkuja: płony přibrjoh, temperatury wokoło nule a wobstajna zymna woda.

Šěsć tydźenjow do hód su wuchodnje Drježdźan dohodownu sezonu zahajili: W parku Pillnitzskeho hrodu wotnětka kóždy wječor wjace hač milion lampičkow zaswěćeja. Hač do 5. januara je „Christmas Garden“ přistupny. Po dwaj kilometraj dołhim puću su 25 swěcowych instalacijow natwarili.

Den Haag (dpa/SN). Jako prěni kraj Europy je Nižozemska zasadne wobmjezowanje spěšnosće na 100 km/h na wšitkich awtodróhach wukazała. To drje je nje­zwjeselaca naprawa, hladajo na mjenje wustorka škódnych maćiznow pak njewobeńdźomna, rjekny ministerski prezident Mark Rutte wčera w Den Haagu. „Nichtó to za spomóžne nima, ale tu dźe wo wyše zajimy“, praji Rutte po informacijach nižozemskeje powěsćernje ANP. Hdy ma wot koaliciskeho knježerstwa wukazany tempolimit płaćiwy być, chcedźa hač do kónca decembra postajić.

Mark Rutte skedźbni na dalše wažne předewzaća kaž na bydlenjotwar, infrastrukturu a nowe awtodróhi. Bjez masiwnje mjeńšeho wustorka škódnych wotpłunow njejsu wone zwoprawdźomne. Směrnicy EU kraj k tomu nuzuja.

Berlin (dpa/SN). Štóž smjertne wopory wobchadnych njezbožow filmuje abo fotografuje, dyrbi přichodnje z pjenježnej pokutu abo samo z jastwom hač do dweju lět ličić. Zwjazkowe knježerstwo je wčera wobzamknyło „zhotowjenje a daleposrědkowanje wobraza, kotryž zemrětu wosobu na nješwarne wašnje pokazuje“ přichodnje jako chłostajomny njeskutk wobhladować. Zwjazkowy sejm dyrbi tomu hišće přihłosować. Dotal je fotografowanje mortwych, na přikład po wobchadnych njezbožach, jeničce ranjenje wosobinskeho prawa. Tajke wobrazy so přiběrajcy w interneće jewja, dokelž ma kóždy mobilny telefon při sebi. Anonymita interneta sutakow pohonja.