Budyšin (SN/MiR). Na překwapjenku móža so chowancy Budyskeho dźěćaceho dnjoweho přebywanišća „Jan Radyserb-Wjela“ wjeselić. Přichodnu póndźelu chcetaj dźěći a kubłarki hawron a sroka z přewodom dalšeho ptačka wopytać. „Serbski ludowy ansambl je poskićił, wobradźeć dźěćom na ptačokwasnym dnju wosebite wjeselo. Wšako je SLA kmótřiski zawod serbskeho předšulskeho kubłanišća. Kooperacija to, kotraž je nam přewšo witana“, rozłožuje Ronny Škoda, zamołwity za pěstowarnje Křesćansko-socialneho kubłanskeho skutka Miłoćicy, kotryž je nošer Budyskeho zarjadnišća.

18. januara před 150 lětami bu na špihelowej žurli hrodu Versailles juhozapadnje francoskeje stolicy Paris Němski reich załoženy a pruski kral Wylem I. za kejžora wuwołany. Z wutworjenjom Němskeho reicha bu lětstotki trajace pačenje Němskeje z doby feudalizma přewinjene a jednotny němski byrgarski stat a narod wutworjenej.

Zjednoćenje 26 němskich, přewažnje feudalnych krajow do monarchistiskeho zwjazkoweho stata bě rezultat sylneho hospodarskeho wuwića w tychle regionalnych teritorijach pod nawodom a ćišćom pruskeho kralestwa a bu wolóžene z dobyćom němskich statow w Němsko-francoskej wójnje 1870/1871 we wulkej bitwje pola Sedana a po wojowanjach hač k wobkruženju Parisa 20. septembra 1870. Pruski kancler, wjerch Otto von Bismarck, bě tuž swój zaměr, zjednoćić němske kraje wothorjeka přez „krej a železo“, potajkim přez wójnu, zwoprawdźił. Po wójnje přećiwo Danskej 1864 z dobyćom Schleswigsko-Holsteinskeje a z wójnu přećiwo Rakuskej a Sakskej 1866 běchu přez znowadobytu wójnu přećiwo Francoskej 1870/1871 wšitke wuměnjenja za zjednoćenje Němskeje date.

K sobu najwuznamnišim reprezentantam Noweje hudźby něhdyšeje NDR ­a dźensa cyłeje Němskeje słuša komponist Paul-Heinz Dittrich. 28. decembra 2020 je wón 90lětny w Berlinje zemrěł.

Paul-Heinz Dittrich narodźi so 4. decembra 1930 w rudnohórskim Gornsdorfje. Studowaše na Wysokej šuli za hudźbu w Lipsku a sta so pozdźišo z mišterskim šulerjom Rudolfa Wagnera-Régenyja (1903–1969) na Berlinskej Němskej akademiji wuměłstwow. Po tym ­wuwučowaše něšto lět w hudźbno­teoretiskich předmjetach na Berlinskej Wysokej šuli za hudźbu „Hanns Eisler“, doniž njesta so ze swobodnym skutkowacym komponistom. Wot 1990 do 2002 bě z profesorom za kompoziciju na Wysokej šuli „Hanns Eisler“ a wukubłowaše mišterskich šulerjow na Němskej akademiji wuměłstwow.

Jako komponist pisaše hłownje instrumentalnu a wokalnu komornu hudźbu, kruchi z live-elektroniku, sceniske a orchestralne twórby. Při tym słužeše jemu literatura husto jako stimulaciske žórło hudźbneho tworjenja. Spisowaćeljo kaž Charles Baudelaire, Samuel Beckett, Franz Kafka abo Paul Celan běchu jeho w tym nastupanju jara inspirowali.

Před někotrymi lětami wobkedźbowach w Berlinje mi dotal njeznaty fenomen: ­Widźach dźeń a wjace młodostnych, kotřiž swoje šmóratko na njewšědne, płone wašnje blisko k hubje dźeržachu, zo bychu do mikrofona rěčeli. Kak pak runočasnu mobilnu rozmołwu sćěhować, hdyž je horni dźěl nastroja ze zatwarjenym słuchatkom daloko wot wucha zdaleny? Dyrbju přiznać, zo sym wotmołwu na swoje prašenje hakle po wěstym času zhonił. Město pisanja krótkich powěsćow, štož bě w 90tych lětach w formje SMSkow hišće nowa, atraktiwna alternatiwa k telefonatam, nabywaše w běhu lět zaso ertna komunikacija na woblubowanosći: rěčane a wotposkane powěsće. Nowe zwučenosće pokazuja so na wšelakich polach: streaming, podcast, posłužowanje nastrojow z rěču.