Kurs w Českej Lípje

Donnerstag, 15. Oktober 2020 geschrieben von:

Nic mjenje hač 65 zajimcow wobdźěli so 11. a 12. oktobra 1930 na kursu serbskeje rěče w Českej Lípje. Organizowałoj běštej zarjadowanje wuběrk za narodne mjeńšiny sewjeročěskeje župy Sokola a wučerski wuběrk Českeje Lípy. Předsyda wuběrka a šulski inspektor města bě Josef Maštálko. Přećel našeho ludu dźě bě hižo 1920 někotrym serbskim dźěćom prózdninske přebywanje w městačku Belá pod Bezdězem zmóžnił. Kurs přihotować a přewjesć pomhaštaj jemu ze serbskeje strony Michał Nawka a Gustaw Janak. Z nimaj dojědźe do Čěskeje Lípy tež Cecilija Nawkec, kotraž pomhaše program wuhotować. Tak zanjese serbske spěwy, někotre samo z wobdźělnikami nazwučowa. Z Prahi přichwatałoj běštaj uniwersitny profesor dr. Josef Páta a Vladimír Zmeškal. Po dwu­dnjowskim kursu pisaše časopis Bezděz mjez druhim: „Wučer Nawka zeznajomi nas za jenički dźeń tak wustojnje a zajimawje z wosebitosćemi serbšćiny, zo bě nam serbsce čitać, čitane zrozumić, rjenje serbske ludowe pěsnje a serbsku narodnu hymnu spěwać lochka a luba zabawa.“ Po kursu bě w Ludowym domje zjawny čěsko-serbski wječork.

Mikławš Krawc

Kołojězba abo pućowanje w pućowanju

Mittwoch, 14. Oktober 2020 geschrieben von:

Ze štyrjomi prapremjerami wot Kocora do přitomnosće a naspjet: Klasiska harmonika a atonalna awantgarda ruku w ruce

„Pućowanje po hudźbnym swěće Serbow“ – tele hesło koncerta za wiolinu a wiolu spočatk oktobra w Budyskim Serbskim muzeju dokładnje wopisuje, što je wopytowarjow wočakowało. Wšako wopřijimaše dramaturgisce wušiknje zestajany program wšitke štyri za tudyše wuměłske stawizny w tym zwisku najwažniše doby wot romantiki hač k nowej hudźbje. A tola zaklinčachu dohromady štyri kruchi prěni raz – dźakowano ma­łemu trikej. „Klasikar serbskeje hudźby“, kaž husler Rostockskeje filharmonije a moderator wječora Malte Hübner Korlu Awgusta Kocora mjenowaše, „wšak nažel­ ničo za wobsadku, kajkuž tu dźensa mamy, skomponował njeje. Tuž je nam Jan Cyž pomhał a po motiwach stare­ho mištra twórbu ‚Dźewjaty dźeń‘ spisał. Słyšiće tuž najstaršeho a naj­młódšeho komponista, potajkim Kocora a Cyža, takrjec simultanje.“ A tomu tež woprawdźe tak bě.

Wo młynach a wětrnikach w Błótach

Dienstag, 13. Oktober 2020 geschrieben von:

17. wudaće protyki Stog – Der Schober

To bě nowinka: Předstajenje protyki Stog za lěto 2021 njebě ani w Bórkowskim Domje zetkanja ani we Wendigojc hosćencu, ale wonka na swjedźenišću. A prěni raz bě redakcija jako motiw na wonkownej wobalce zymsku krajinu z tónkróć małym stogom wuzwoliła. Synowe kopjeno je samo zawodźěte. Kaž přeco bě prezentacija protyki za Błóta tež lětsa we wobłuku domizniskeho a drastoweho swjedźenja.

Jenički serbski přinošk Łužiskeho festiwala zaklinča minjenu sobotu na wupředatym koncerće w Kumwałdskej cyrkwi z Carolinu Eyckec (nal.) na tereminje. Pod nawodom dirigenta Charlesa Dutoita hudźeše tam Nowa Łužiska filharmonija ze swětoznatej pianistku Marthu Argerich. Dźens wječor móžeće ju přez livestream ze Zhorjelskeje synagogi znowa dožiwić. Foto: Pawel Sosnowski

Poetiske rozestajenja z łužiskej domiznu

Montag, 12. Oktober 2020 geschrieben von:

Wojerecy (KD/SN). Njedawno w Lipšćanskim nakładnistwje Poetenladen wušła antologija „Weltbetrachter“ je „zběrka lyriki, w kotrejž so dohromady 154 ze Sakskeje pochadźacych, tu bydlacych abo wusko z njej zwjazanych lyrikarjow předstaja“, rjekny publikaciju sobu wudawaca spisowaćelka Róža Domašcyna minjenu wutoru we wobłuku čitanja na Woje­rowskim hrodźe. Na zhromadnym zarjadowanju mjenowaneho nakładnistwa a wuměłstwoweho towarstwa Wojerecy, kotrež tworješe takrjec łužisku knižnu premjeru, staj nimo Domašcyneje basnica Andra Schwarz a poet Uwe Salzbrenner swoje twórby předstajiłoj.

Z Brětnje pochadźaca Andra Schwarz bě jako dźěćo wot Dubrjenskeho bahna přewšo fascinowana a dopomina so hišće na serbšćinu nałožowaceho pradźěda – pozadk to intensiwneho rozestajenja awtorki ze změnami w swojej domiznje: „Pytam w drjewinje za serbskim krajom“, kaž w jednej z čitanych basnjow rěka.

Serbowce pódla

Freitag, 09. Oktober 2020 geschrieben von:
Běłohród (BD/SN). Dorothea Šołćina a Monika Dyrlichowa stej zastupjenej z powědančkomaj w nowej serbisko-němskej antologiji „Dećja radost – Kinderfreude“, wušłej w Běłohródskim klubje lubowarjow knihi „Majdan“. Na nimale 500 stronach prezentuje přewažnje w němskim Hildenje skutkowaca Dra­gica Matejić Schröder stawiznički, bajki a basnje za dźěći. Za zběrku je wona wot Dorotheje Šołćineje wubrała a do serbišćiny přełožiła powědku „Flori a tonuška Nini“, wot Moniki Dyrlichowje pak baju „Hody małeje sněženki“. Dalše teksty su z pjera 63 pisacych, přewažnje ze Serbskiskeje. W dodawku su podate biografiske informacije k awtoram a awtorkam.

Krabat – wot wojaka ke kuzłarjej

Freitag, 09. Oktober 2020 geschrieben von:
Wosebita wustajeńca „Krabat – nic jenož legenda“ w Budyskej Serbskej kulturnej infor­maciji pokazuje mólby, plastiki, grafiki a knižne ilustracije Rownjana Jörga Tau­scha­ (2. wotpr.), wotbłyšćowace sławneho serbskeho kuzłarja runje tak kaž jeho histori­sku předłohu Jana Šadowica (Janka Šajatovića). We wobłuku hač do kónca lěta přistupneje přehladki wuhotuja wjacore přednoški. Mjez druhim chce Kulowčan Hans Jürgen Schröter (3. wotpr.), zdobom lawdator wčerawšeje, hudźbnje wot Jana Brězana wobrubjeneje wernisaže, 22. oktobra „Na slědach praweho Krabata“ žiwjenjoběh chorwatskeho jěcharja gardy sakskeho krala wobswětlić. Foto: SN/Hanka Šěnec

Nowostka w Rogowje premjeru měła

Freitag, 09. Oktober 2020 geschrieben von:
Jurij Koch je předwčerawšim w Nowym Rogowje swoju knihu „Grubenrandnotizen“ předstajił. Wozjewjeny dźenik tematizuje dramatiski bój Rogowčanow wo swoju ­łužisku wjes. Naposledk dyrbjachu so wobydlerjo swojemu wosudej kłonić. Njezadźiwa tuž, zo su premjeru knihi Ludoweho nakładnistwa Domowina w hosćencu „Rogowski karan“ wotměli. Hosćenc je tohorunja tema w nowostce. Postajenjow ­koronapandemije dla pak njejsu bohužel telko zajimcow do domu pušćić móhli, kaž běchu přišli. Foto: Ines Neumannojc

Wo knihach a kniharni (09.10.20)

Freitag, 09. Oktober 2020 geschrieben von:

Lěta 1990, spočatk decembra, w Nowym Casniku čitaš slědowacu rozprawu: „Naša­ Serbska pratyja da w tutym lěće dołho na so čakać. Tomu so nichtó njedźiwa w času wulkich přewrótow. Tuž podach so njedawno jako sobudźěła­ćerka serbskeho nakładnistwa na puć do Delnjeje Łužicy, zo bych rěčała z ludźimi, kotřiž hižo dołhe lěta naš kalender w swojich wjeskach předawaja. Wu­zwolich sej župu Gubin/Baršć, dokelž je tam sobu najwjace woteběrarjow Pratyje ... To so wě, zo njezetkach wšitkich pře­­da­warjow Pratyje doma, wšako bě to dźěłowy dźeń dopołdnja. Ale ći, z ko­try­miž powědach, su wšitcy zwólniwi Pratyju dale předawać, tež hdyž wona tónraz trochu pozdźe přińdźe a najskerje tež kusk dróša budźe, jako smy to lěta dołho zwučeni byli.“

Són so (kusk) spjelni

Donnerstag, 08. Oktober 2020 geschrieben von:
Moderne hrajnišćo z wuběrnymi wuměnjenjemi za wuměłcow a wjetšim komfortom za publikum – tónle wjele lubjacy zaćišć je we mni prezentacija wo přetwarje SLA zawostajiła. Za dwě lěće ma ze saněrowanjom Röhrscheidtoweje bašty před šěsć lětami zahajeny proces wotzamknjeny być. Nałožena suma zda so mi woprawnjena a je runje tele dny snano signal, zo zjawna ruka kulturu cyle pod skapom stać njeda. Zdobom spjelni so dźělčk sona, kotryž je dźěl wojowarjow za wobydlerske prawa před 30 lětami hajił: wustawu NDR posłownje interpretować a na papjerje propagowane „ludowe wobsydstwo“ skónčnje zwoprawdźić. Přez wokołopuć dóńdźe dórtk zamóženstwa SED do Łužicy, hdźež k tomu přinošuje, wažny towaršnostny stołp – tajki kultura bjezdwěla je – zaručić. Nadźijam so, zo změjemy potom tež hišće wuměłcow, kotřiž bjez wokomikneho eksistencneho stracha we wobnowjenym domje swěru swoje powołanje wukonjeja. Bosćan Nawka

Neuheiten LND