Wustajeńcu sej knihować
Zhorjelc (SN/bn). Sakski krajny centrum za rěče susodow w Zhorjelcu zdźěla, zo je wotnětka zaso móžno sej wosebitu pućowansku wustajeńcu „Nachbar?Sprache! – Podawizny z namjezneho regiona“ knihować. Přehladka, kotruž njejsu zarjadowarjo minjene tydźenje pandemije dla spřistupnić móhli, wopřijima dwanaće plakatow we wulkim formaće. Na nich předstajeja ludźi wot šulerja hač k wuměnkarjej cyle wosobinske nazhonjenja z rěču a kulturu čěskich resp. pólskich susodow.
Ekspozicija ma po słowach krajneho centruma „impuls kaž tež inspiracija być so z prašenjom rozestajeć, kajku hódnotu móže wobknježenje susodneje rěče w namjeznym regionje skićić“. Zdobom chcedźa tak wopytowarjow motiwować, pólšćinu abo čěšćinu nawuknyć a „hranicy překročacej wuměnje“ polěkować.
Wustajeńca hodźi so do zjawnych zarjadowanjow na přikład w kulturnym abo kubłanskim wobłuku zapřijeć. Poskitk je darmotny. Nadrobniše informacije kaž tež za knihowanje trěbne kontaktowe daty nańdu zajimcy na internetnej stronje nachbarsprachen-sachsen.eu.
Wo knihach a kniharni (31.07.20)
16. pražnika swjećachmy po dołhim času zaso knižnu premjeru, nic w Smolerjec kniharni, kaž bychmy to w „normalnych“ časach činili. Ně, časy su njenormalne, a tak dyrbjachmy druhdźe za kmanym městnom pytać. Swjećili smy w „Čerwjenej korčmje“ w Splósku, nic pod hołym njebjom na jeje piwowej zahrodźe, kaž běchmy sej to wusonili, zo njebychmy, wšako to zabawnosći njetyje, trjebali z wotstawkom połdra metra za blidami sedźeć. Ně, dokelž tón dźeń sylne šwihele Łužicu pospochi krjepjachu, dyrbjachmy nochcyjo chcyjo nutřka swjećić.
Hosći bě sej tójšto do Splóska dojěło, wjace hač běchmy wočakowali, štož by w „normalnych“ časach jara zwjeselace było, ale časy su ... Přičina nawala bě kniha, kotrejež wuńdźenje směm – bjez přehnawanja! – wulki podawk mjenować, kniha Jana Krala, wučerja a lektora na wuměnku w Boranecach, „Zelena radosć“.
Nócna zahrodna kriminalka
Budyske dźiwadło prěni dohlad do klětušeho spektakla na Hrodźe dało
Mišterski detektiw přepytuje w Budyšinje. Sherlock Holmes sedźi na dźiwadłowej zahrodźe a dopokazuje swój duchowny talent. Jemu poboku je dr. Watson, kiž jeho rady raz „naduteho facku“ mjenuje. Jeju dyrdomdej započina so w Londonje z mysterioznym padom, wjeducym jeju naposledk do Łužicy.
Z programom „Sherlock Holmes 1 – Paski Beatlesow“ podawa Němsko-Serbske ludowe dźiwadło prěni zaćišć wulkeho lětnjeho spektakla pod hołym njebjom, kotryž dyrbješe lětsa korony dla wupadnyć. Klětu chcedźa inscenaciju po zwučenym wašnju na Budyskim hrodźe předstajić. Program je skerje čitanje dyžli činohra. Přiwšěm wopřijima derje hrate sceny, spěwy Beatlesow a na klawěrje wot komponista samoho interpretowanu rjanu hudźbu Tassa Schille. Intendant NSLDź Lutz Hillmann přeradźa z wječorom někotryžkuli detail scenarija, kiž je swobodnje po knihach Arthura Conana Doyla spisał, a wukonja sam rólu powědarja na jewišću.
Dźěći wětra w Hornjej Łužicy
Pisane zmije z drobnuškeje papjery tworja aktualnu wosebitu wustajeńcu Ochranowskeho ludowědneho muzeja.
Lochkokřidłate fantastiske wutwory pjelnja cyłu rumnosć. Někotre hodźa so prosće wobdźiwać, někotre móža woprawdźe lětać. Wšitke su na opulentne wašnje po rumnosći rozdźělene, špihel na špundowanju rjanosć samo hišće podwoja. Poprawom zdadźa so tak bliske być, zo móhł so jich dótkać. Powabk, je přimać, pak je haćeny – štó žno rady na špihel stupi? Jedna so tuž wo předewšěm optisku radosć, kotruž su kuratorki z Lipšćanskeho Grassijoweho muzeja kaž tež z priwatneje zběrki Scheps/Glöckner cyle kedźbliwje do Ochranowa přiwjedli. Kóždej wuměłskej twórbje je taflička z rozłožowacym tekstom přirjadowana. Tam je napisane, što kóždy zmij zamóže a kotru pomoc wón skići – znajmjeńša potom, hdyž kruće do toho wěriš.
Najćeše twórby sej wupytał
Budyšin (CRM/SN). Wčera wječor wotmě so w tachantskej cyrkwi swj. Pětra dalši koncert w rjedźe „Budyske pišćelowe lěćo“. Wotpowědnje tuchwilnej situaciji běše ewangelski dźěl Božeho domu derje wobsadźeny. Mjeno interpreta před Eulowymi pišćelemi skutkowaše dźě tež kaž magnet. Přetož naš krajan Tomaš Žur běše jako cyrkwinski hudźbnik a koncertny organist na sobu najwuznamnišim městnje swojeho razu w Němskej, w Berlinskej katedrali swj. Jadwigi dlěje hač štyri lětdźesatki swěru swoju słužbu wukonjał. Nětko wěnuje so jako wuměnkar dale koncertam w kraju a wukraju.
„Za Budyšin je sej Tomaš Žur woprawdźe najćeše kompozicije wupytał“, reagowaše jedyn z Budyskich hudźbnikow na fenomenalny poskitk. Kajke to hudźbne wudodnjenje a kajka to dale sylna kondicija wuměłca!
Stipendiataj załožby wo swojej temje přednošowałoj
Załožba za serbski lud wupisuje kóžde lěto semesterske stipendije za studij sorabistiki na Instituće za sorabistiku w Lipsku. Nětko staj lońšej stipendiataj swoje dźěło předstajiłoj.
Budyšin (SN/pdź). W sydarni Budyskeho Serbskeho domu přewjedźechu wčera dopołdnja kolokwij stipendiatow Załožby za serbski lud, kotraž kóždolětnje třom zajimowanym studentam semesterski stipendij w Lipsku zmóžnja. W studijnym lěće 2019/2020 běštaj to snadneho naprašowanja dla jeničce dwaj stipendiataj, wobaj ze Serbiskeje. W běhu přidatneho studija měještaj studentaj wěstu sorabistisku temu wobdźěłać a wuslědki na zakónčacym kolokwiju rozłožić.
Wodźacy system nastawa
Měto Wjeńcko
30. julija před 150 lětami narodźi so delnjoserbski duchowny a składnostny spisowaćel Měto Wjeńcko burskej swójbje w Mosće. Po maturiće w Choćebuzu studowaše wón wot lěta 1892 ewangelske bohosłowstwo na uniwersitomaj w Halle a Berlinje. Wustudowawši bu 1899 w Sprjejcach, we Wojerowskim wokrjesu, za fararja zapokazany a skutkowaše tam hač do lěta 1910. Po tym wróći so zaso do Delnjeje Łužicy. Štyri lěta bě w Dešnje z fararjom, doniž njezapoča tam Bogumił Šwjela jako dušepastyr. Hač do lěta 1939 je Wjeńcko w Choćebuskej Serbskej klóšterskej cyrkwi fararił. Wot lěta 1908 přisłušeše Maćicy Serbskej a dlěje hač lětdźesatk bě aktiwny čłon předsydstwa Maśicy Serbskeje. Składnostnje pěsnješe a pisaše stawizniske a kulturne přinoški do Bramborskeho Casnika a do ewangelskeho časopisa Wosadnik. Pomhaj Bóh je serial z jeho pjera „Moje pućowanje do Jerusalema“ w 14 pokročowanjach wozjewił. Wjeńcko bě tež awtor přinoškow w Pratyji a w poslednich žiwjenskich lětach w tydźeniku Nowy Casnik.
Wón zemrě 21. oktobra 1953 w Choćebuzu. Manfred Laduš
„Wodźenje ze swjatojanskej mušku“ dožiwili
W Čornochołmčanskim Krabatowym młynje su wčera wječor dźěći wot šěsć lět po puću byli, ručež započa so ćmičkać. Zarjadowanje pod hesłom „Wodźenje ze swjatojanskej mušku“ běše premjera.
Čorny Chołmc (SN/MiR). Ideju za poskitk wječorneho pućowanja wuwiła je zamołwita za dźěło z dźěćimi a młodźinu we wobłuku kulturne dźěło w Krabatowym młynje Magdalena Schaffer. „Mamy hižo dlěje poskitk za dorosćenych, kotřiž změja zaso wot nazymy składnosć, sej po wječorach młyn a ležownosć wotkryć. Po miłych lětnich wječorach pak nětko dźěći a jich swójbnych sem wabimy.“ Poskitk za wopytowarjow wot šěsć lět bě spěšnje wuknihowany. Zajim bě samo tak wulki, zo dyrbjachu někotrym wotprajić. Jich pak přeprosy „Maggie“, kaž Magdalenje rěkaja, na přidatne wodźenje přichodnu wutoru. Potom změja jenož hišće jedne dalše za čas lětnich prózdnin, a to 25. awgusta.
Poetryslam pod hołym njebjom
Budyšin bě minjeny pjatk zakónčacy wjeršk tury Poetryslam po wuchodnej Sakskej. Po Žitawje a Zhorjelcu čitachu młodźi basnicy, kotřiž běchu samo z Wuchodneje Friziskeje přijěli, pod hołym njebjom při Kamjentnym domje. Publikum wupikny sej z kóždeho maksimalnje šěsć mjeńšin trajaceho přinoška tři słowa, z kotrychž chce moderatorka Jessy James LaFleur (nalěwo) bórze nowy tekst tworić. Wona turuje jako wuměłča „Spoken Word“ po poł swěće. Připosłucharjow wosebje zahorił bě Nicki Jakob z Lipska, kiž prěni raz na jewišću steješe. Po słowach moderatorki so hišće přemało ludźi z wuchodneje Němskeje na Poetryslam zwaži. Foto: Camen Schumann
