Brüssel (dpa/SN). Na wurjadnym wjerškowym zetkanju w Brüsselu chcychu dźensa hišće raz spytać, madźarskeho ministerskeho prezidenta Victora Orbána pohnuć, planam EU nastupajo pomoc na dobro Ukrainy tola hišće přihłosować. Wo planje pjenježneje podpěry 50 miliardow za čas hač do 2027 chcychu poprawom hižo w decembru rozsudźić. Tehdy bě Orbán swoje weto zapołožił a tak dojednanju zadźěwał. Madźar bě wospjet zmysł pomocy do prašenja stajał a zdobom kritisce na to pokazał, zo EU pjenježnu podpěru na dobro Madźarskeje po jeho měnjenju njewoprawjenje z politiskich přičin blokuje.
Do zahajenja wjerška w Brüsselu rjekny Orban francoskim nowinarjam, zo je zwólniwy, k rozrisanju přinošować. Wuměnjenje pak je, zo zamołwići kóžde lěto znowa wo pomocy rozsudźa. Kraje kaž Němska pak tole wotpokazuja. Woni chcyli Ukrainje dołhodobnu pomoc přilubić. Nimo toho chcedźa Madźarskej móžnosć wzać, EU stajnje zaso pod ćišć stajeć a po tutym puću „wudrěwać“.
Bozen (HS/SN). Su to runje wosebite dny w Južnym Tirolu. Na jednym boku, dokelž hołduje we wjetšinje němskorěčna prowinca na sewjeru Italskeje nowemu rjekej: Tennisowy profi Jannik Sinner z hórskeje wsy Sexten, kiž bě kónc tydźenja turněr Australien open dobył a kiž steji ze swojimi 22 lětami na spočatku swětoweje karjery. A potom maja tam hišće politisku změnu časow. Wot wčerawšeho podawa so křesćansko-demokratiska Južnotirolska ludowa strona (SVP) po lětdźesatkach wulkeje dominancy do knježerstwoweho zwjazka z hnydom třomi stronami z lěhwa prawicarjow. Tajku wulku koaliciju w Južnym Tirolu hišće nihdy njemějachu. Hižo so prašeja, hač je tole snadź politiske předznamjo druhim kónčinam w Europje?
„Sandalismus“ mjenuja žortnje akciju ludoweje uniwersity (VHS) w Buxtehude pola Hamburga: Na titulnym wobrazu noweje brošurki widźeć stej noze w běłych nohajcach w sandalach. Z akciju chcedźa zamołwići wjace muži do kursow VHS nawabić. Po wšej Němskej wučinja jich podźěl runje 18 procentow. Při tym su poskitki ludowych uniwersitow tež za muži atraktiwne. „Dyrbimy jich nastorčić, hewak so njehibaja“, šula zdźěla. Wothłós zbudźa mjeztym žiwe diskusije, tež negatiwneho razu.
Z juchu a palacymi so wobručemi na dróhach su ratarjo minjenu nóc w Magdeburgu přećiwo planowanym skrótšenjam na njedobro burow protestowali. W industrijnej kónčinje na sewjeru saksko-anhaltskeje stolicy ratarjo wjacore dróhi blokowachu. Policija palace so wobruče stajnje zaso hašeše.
Móžnosće nakupowanja su wšudźe wažny dźěl infrastruktury. Hdyž so w tymle wobłuku něšto změni, to mnohich ludźi zaběra. To so znowa we Wojerecach pokazuje.
Wojerecy (AK/SN). Drježdźanska firma zdźěła tuchwilu koncept nakupowanja we Wojerecach. Wón wopřijima wuwiće drobnowikowanja kaž tež nakupowanskich centrumow. 21. februara wotměje so wo tutej temje wobydlerska zhromadźizna. 12. měrca so měšćanska rada na wurjadnym posedźenju jeničce z tejle temu zaběra. Tole zdźěli wyši měšćanosta Torsten Ruban-Zeh (SPD) wčera na wuradźowanju radźićelow.
Mailand (dpa/SN). Rak je najčasćiša přičina smjerće, dale a bóle tež mjez młódšimi ludźimi. Team slědźerjow na uniwersiće w Mailandźe zdźěli, zo stupa smjertna rata w starobnej skupinje 25 do 49lětnych w Europje a Wulkej Britaniskej, kotřiž su na rak schorjeli.
Hłownej přičinje widźa eksperća w nadwaze a wulkim konsumje alkohola tuteje staroby. Tež přemało ćělneje aktiwity polěkuje schorjenju. Rak črjewow je w młódšich lětach čim agresiwniši – šansa wustrowjenja ćim snadniša. Poskitk profylaktiskeho přepytowanja za 45lětnych by po měnjenju ekspertow jara spomóžny był. Chorobne kasy w Němskej zmóžnjeja tuchwilu tajke přepytowanje jenož zakonsce zawěsćenym žonam wot 55 lět kaž tež mužam wot 50 lět. Hižo w přepytowanjach móže lěkar chorobny rozrost črjewa – móžne žórło raka – wotstronić. Po rozprawje Němskeho slědźerskeho centra za schorjenja na rak, schori wob lěto něhdźe 55 000 ludźi na rak črjewow, wjace hač 20 000 ludźi tohodla wumrěja. Stupaca smjertna rata je wustróžaca hladajo na dźeń a lěpše móžnosće diagnozy a lěkowanja.
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy sejm je dźensa z oficialnej žarowanskej swjatočnosću miliony wopory nacionalsocializma wopominał. K zapósłancam rěčachu prezidentka parlamenta Bärbel Bas, bywša jata koncentraciskeho lěhwa Auschwitz Eva Szepesi a sportowy žurnalist Marcel Reif, kotrehož nan bě holocaust přežiwił. Nastork je mjezynarodny wopominanski dźeń holocausta 27. januara. Na wjacorych wopomnišćach w Berlinje a wokolinje kładźechu ludźo wěncy.
Wočakuja werbalny duel
Berlin (dpa/SN). We wobłuku wuradźowanja zwjazkoweho sejma wo etaće 2024 wočakowachu dźensa na tak mjenowanej generalnej debaće prěnje direktne rozestajenje tutoho lěta mjez zwjazkowym kanclerom Olafom Scholzom (SPD) a nawodu frakcije CDU/CSU Friedrichom Merzom. Do zahajenja debaty rjekny frakciski šef SPD Rolf Mützenich, zo wočakuje „mócneho zwjazkoweho kanclera ze socialdemokratiskim poselstwom“.
Ekomilina dale a dróša