Kurz chcył ze wšitkimi stronami rěčeć
Wien (dpa/SN). Po jasnym wólbnym dobyću konserwatiwneje strony ÖVP pod nawodom Sebastiana Kurza při wólbach parlamenta w Awstriskej steji nětko prašenje móžneje koalicije w srjedźišću. Ryzy teoretisce móhł bywši kancler Kurz zwjazk ze zesylnjenymi Zelenymi wutworić. Runje tak móžna je nowa koalicija z prawicarskej FPÖ. Kaž pak 33lětny Kurz wčera wječor w telewiziji ORF rjekny, chcył wón ze wšitkimi w parlamenće zastupjenymi stronami rěčeć. „Kóždu kročel sej jara derje přemyslu“, wón w kole načolnych kandidatow zwurazni. Zwjazkowy prezident Alexander Van der Bellen drje Kurzej přichodne dny nadawk přepoda, nowe knježerstwo wutworić. ÖVP je ze 37,1 procentom hłosow jasny dobyćer wólbow, štož je 5,6 procentow wjace hač při wólbach parlamenta 2017. Porno tomu stej socialdemokratiska SPÖ a prawicarska FPÖ widźomnje hłosy přisadźiłoj.
Proces přećiwo VWjej zahajeny
Braunschweig (dpa/SN). Dobre štyri lěta po wotkryću skandala manipulowaneho wotpłuna dieselowych awtow dla je so dźensa mamutowy proces mjez skoržacymi kupcami a awtotwarcom Volkswagen zahajił. Při tym nałožuja nowy juristiski srědk tak mjenowaneje mustroweje zwěsćenskeje skóržby (Musterfeststellungsklage). W nim skorži Zwjazkowe zjednoćenstwo přetrjebarskich centralow, zastupowace jednotliwych potrjechenych, jako mustrowy skóržbnik přećiwo awtotwarcej VW.
Wočakowaneho wulkeho nawala dla su sudnicy prěnje ertne jednanje do Braunschweigskeje měšćanskeje hale přepołožili. Něhdźe 470 000 wodźerjow dieselowych awtow je so skóržbje mjeztym přizamknyło. Woni wumjetuja VWjej wobšudnistwo a žadaja sej wotškódnjenje, dokelž su jich awta nětko wo wjele mjenje hódne. VW porno tomu argumentuje, zo njejsu kupcy žanu škodu poćerpjeli, dokelž su awta za nadróžny wobchad kmane a wěste. Dotalne wusudy su skerje na njedobro šoferow wušli.
To a tamne (30.09.19)
Nimale 70 kilometrow daloko je skupina pjeć młodostnych z awtom před policiju ćěkała, po tym zo běchu so w Kölnje do kompjuteroweho wobchoda zadobyli. Zastojnicy awto z policajskimi jězdźidłami a helikopterom přesćěhachu, doniž njemóžachu paduchow w Essenje dosahnyć. Dwaj ze skupiny hólcow w starobje dwanaće do 14 lět spytaštaj na to pěši ćeknyć. Jeju pak móžachu runja tamnym třom zajeć. Jězbnu dowolnosć wězo žadyn z nich njeměješe.
Stadło 30 wowcow su wčera po prastarej tradiciji po mosće London Bridge ćěrili. Akciju jónu wob lěto pěstuja. Wona dopomina na stary nałožk: Čestni wobydlerjo mějachu prawo, skót a grat do Londona přinjesć, bjeztoho zo bychu dawki za to płaćić dyrbjeli. Wosebity podawk přiwabja kóžde lěto wjele turistow. Zwjazk plahowarjow wołmy jón organizuje.
We wokrjesu tójšto zdokonjeli
Zarjadowanja maja na přewrót a wukony slědowacych lět dopominać
Budyšin (UM/SN). „Njedźakownosć je hrózbna.“ Tele wuprajenje Marije móhło kontrowersne diskusije zbudźić. Bywšu wučerku – swójbne mjeno ma potajne wostać – běchu so w nadawku Budyskeho krajnoradneho zarjada we wobłuku widejoweho projekta prašeli, kak zhladuje na měrliwu rewoluciju před 30 lětami a na slědowace wuwiće.
A dźensa 65lětna je chětro kritiska: „Hladaš-li wokoło so, tola widźiš, kak je tehdy wupadało a kak dźensa. Nichtó nima hižo žane stare wěcy w swojim bydlenju, jenož hišće to najnowše. Wšitkim so wjele lěpje dźe hač před 30 lětami.“ Marijiny wid na minjene tři lětdźesatki je potajkim jara pozitiwny. Su pak tež hinaše začuća. „Nochcemy jubilejny swjedźeń zarjadować“, rjekny krajny rada Budyskeho wokrjesa Michael Harig (CDU) na wčerawšej nowinarskej rozmołwje w Budyšinje. „Při wšěch ćežach pak dyrbimy sej to docpěte wuwědomić.“ A zdokonjeli su wobydlerjo wokrjesa wot lěta 1989 tójšto.
Jako indigeny lud připóznać
Njebjelčicy (SN). Zwjazkowa republika Němska njeje dotal 1989 schwalenu ILO-konwenciju 169 „Dojednanje domoródnych a w kmjenach žiwych ludow w njewotwisnych krajach“ ratifikowała. Dokument pak je jenički mjezynarodny ludoprawniski instrument, prawa indigenych narodow zwoprawdźić móc.
Serbski sejm je zwjazkowej kanclerce Angeli Merkel (CDU), zwjazkowemu ministrej nutřkowneho Horstej Seehoferej (CSU), předsydam frakcijow w zwjazkowym sejmje a prezidentej Zwjazkoweje rady Danielej Güntherej wčera próstwu zapodał, zo měła tež zwjazkowa republika ILO-konwenciju 169 ratifikować a tak Serbow eksplicitnje jako „indigeny lud“ w zmysle mjenowaneje konwencije a rezolucije UNO 61/295 „Wozjewjenje wo prawach indigenych ludow“ připóznać.
Wo tym je Serbski sejm nowinarjow wčera informował a zdobom na to pokazał, zo „sydli serbski lud znajmjeńša 1 400 lět wuchodnje Solawy a Łobja jako ,prěni narod‘“. Tohodla po słowach sejmarjow „ILO-konwencija na Serbow přitrjechi. Jeje ratifikacija přez Němsku by prawa indigenych ludow na swěće skrućiła.“
Pytaja za rozrisanjom
Berlin (dpa/SN). Bjezposrědnje do prěnjeho posedźenja dźěłoweje skupiny koalicije CDU/CSU a SPD na temu zakładna renta sej FDP žada dotalne plany předźěłać. Fachowc za wobłuk renty frakcije FDP w zwjazkowym sejmje Johannes Vogel měni, zo njeje potrjechenym ludźom z modelom pomhane, wšako jeničce ći z njeho profituja, kotřiž su znajmjeńša 35 lět přinoški płaćili. Po trajacej rozkorje wokoło zakładneje renty, chce koalicija dźensa za rozrisanjom pytać.
Gabriel mandat spušći
Berlin (dpa/SN). Bywši šef strony SPD Sigmar Gabriel chce swój mandat w zwjazkowym sejmje 1. nowembra wotedać, kaž wón wčera wječor připowědźi. Přičiny toho su wosobinskeho razu. Hakle w septembru swjećeše wón 60. narodniny, štož je jeho k rozmyslowanju wo swójskim přichodźe pohnuło. Mjez druhim wuwučuje Gabriel na uniwersitomaj w Bonnje a Harvardźe, je rěčnik na zarjadowanjach a předsyda towarstwa mjez USA a Němskej Móst Atlantika, štož jeho dale a bóle wužaduje.
Pućowacych podpěrać
Dalše naprawy nuznje trěbne
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy sejm je wčera prěni raz wo naćisku zakonja wuradźował, kotryž ma kónčiny sylnić, hdźež brunicu wudobywaja. Cyłkownje chce Zwjazk potrjechenym regionam, ke kotrymž tež Łužica słuša, 40 miliardow eurow přewostajić. Pjenjezy su za naprawy strukturneje změny předwidźane. Hač do lěta 2038 chcedźa w Němskej přestać milinu na zakładźe wuhla produkować.
Zapósłanc zwjazkoweho sejma Thomas Jurk (SPD) ma zakoń za nuznje trěbny. „Předewšěm dyrbimy srědki za rozrost hospodarstwa zasadźeć“, wón wčera w emocionalnej narěči wuzběhny a skedźbni na to, zo měli najprjedy dźěłowe městna zaručene być, prjedy hač zakónča brunicu wudobywać. Principielnje ma Thomas Jurk w naćisku zakonja zakótwjene namjety brunicoweje komisije za spomóžne, ale přeco hišće za „njedosahace. Dalše naprawy su nuznje trěbne“, wón podšmórny.
Na babu studować?
To a tamne (27.09.19)
Njekorektnych powěsćow dla chcyše muž z Oldenburga zawčerawšim radijoweho rěčnika wukrajneho sćelaka policiji přizjewić. A je to tam nimale 40 razow pod nuzowym čisłom spytał. Na kóncu je chětro nerwowany zastojnik k mužej domoj jěł a jemu handy sćazał. Nětko přepytuja přećiwo 51lětnemu znjewužiwanja nuzoweho telefonoweho čisła dla.
Na sanitetnej staciji Mnichowskeho oktoberskeho swjedźenja bywa lětsa wjele lubosćinskich mjetelčkow po puću. Po tym zo bě sanitetarka hakle minjeny kónc tydźenja wot hosća prašenje wšěch prašenjow dóstała, je nětko dalši pacient kłok amora začuwał. Jako Jendźelčana Johna zranjenja dla runje zastarachu, dósta wón lubosćinski list Awstralčanki. Nablaku měješe John njesměrnje nuzne, byrnjež wulke bolosće měł, zo móhł swoju najlubšu na lětanišću hišće dosćahnyć.
Žada sej wotum njedowěry
London (dpa/SN). Na prěnim posedźenju po nanuzowanej přestawce britiskeho parlamenta dyrbješe tamniši premierminister Boris Johnson dźensa raznu kritiku znjesć. Wón namołwi opoziciju tuž k wotumej njedowěry. Hač do kónca posedźenja měli próstwu zapodać. Johnson nima wjace žanu wjetšinu w parlamenće. Hižo dwójce chcyše wón nowowólby přetłóčić, njeje pak trěbnu ličbu hłosow za to dóstał.
Za zhromadne dźěło wabił
New York (dpa/SN). Zwjazkowy wonkowny minister Heiko Maas (SPD) je na Hłownej zhromadźiznje UNO w New Yorku za mjezynarodnu kooperaciju wabił. „Zhromadne dźěło njerěka, zo něchtó swój kraj přeradźi, ale wone je zdobom wuměnjenje za to, zo so našim krajam derje dźe“, rjekny Maas wčera wječor na generalnej debaće. Ani jeničke prašenje přichoda njeda so wot jednoho kraja samoho rozrisać. „Hladajo na globalizaciju, digitalizaciju, migraciju a klimowu změnu su jeničce zhromadne wotmołwy móžne.“
Šansy jara snadne
