Braniborscy wolerjo přeja sej jasne polěpšenja
Podstupim (dpa/SN). Politiski wědomostnik Wolfgang Franzke njemóže pjeć tydźenjow do wólbow krajneho sejma w Braniborskej žadyn trend k zasadnej politiskej změnje spóznać – za to pak jasne přeće za polěpšenjemi. „Bě wšak to wólbnobojowa ideja CDU a tež AfD, so na šěroke žadanje za zasadnej změnu zepěrać“, rjekny Podstupimski profesor powěsćerni dpa. „Tole wšak njemóžu spóznać. Wolerjo pak přeja sej we wšelakich wobłukach změny.“ Franzke mjenowaše w prěnim rjedźe infrastrukturu. „Dźe wo nadróžny wobchad, chorownje a přistup k internetej“, wón rjekny. W tutych wobłukach stawa so „přemało“.
To a tamne (26.07.19)
Na kolenach po New Yorku łazyć – tole poskićuje ameriski wuměłc Wiliam Pope.L. Wón pyta wjace hač sto zajimcow, kiž bychu zhromadnje z nim po chódnikach na juhu Manhattana lězli. Wobdźělnicy dyrbja 21. septembra čaru něhdźe třoch kilometrow na tute wašnje zmištrować. Wuměłc chce ze swojej akciju wobdźělnikam wuwědomić, w kajkim straše su, hdyž su swoju „wertikalitu“ zhubili. Pope.L je za tajke akcije znaty.
Něhdźe 50 šulerjow je w bayerskim Starnbergu spytało, policajsku stražu nadběhować a swojeho tam jateho 15lětneho sobušulerja wuswobodźić. Tón bě do toho pjany na šulskej wotchadničce randalěrował. Dokelž njemóžachu jeho zastojnicy změrować, wzachu jeho sobu na stražu. Na to je so spontanje cwólba wutworiła, kotraž chcyše so namócnje do straže zadobyć. Policija třoch z nich zaja.
Knježerstwo přetworił
London (dpa/SN). Nowy premierminister Wulkeje Britaniskeje Boris Johnson je knježerstwo kraja wobšěrnje přetworił a předewšěm přiwisnikow brexita a bywšich podpěraćelow do swojeho kabineta powołał. Nowy wonkowny minister budźe něhdyši minister za brexit Dominic Raab, po tym zo bě dotalny wonkowny minister Jeremy Hunt wotstupił. Nutřkowna ministerka budźe Priti Patel, razna zakitowarka wustupa kraja z EU.
Krizowe zetkanje w Berlinje
Berlin (dpa/SN). W transitnej zwadźe mjez Němskej a Awstriskej su so zastupnicy wobeju krajow dźensa w Berlinje zetkali. Zwjazkowy minister za wobchad Andreas Scheuer (CSU) bě swojeho awstriskeho kolegu Andreasa Reichhardta a Tirolskeho krajneho šefa Günthera Plattera do Berlina přeprosył. Awstriska pyta za móžnosćemi, ličbu nakładnych awtow na wažnej hórskej awtodróze mjez Innsbruckom a Italskej znižić. Tak rozmysluja mjez druhim wo nowym popłatku abo wo podróšenju diesela.
Trump wyska
Francoski wunamakar Franky Zapata je dźensa bjez wuspěcha spytał, ...
Dulig nowe brónjenje wotpokazuje
Drježdźany (SN). Předsyda sakskeje SPD Martin Dulig plany noweje zakitowanskeje ministerki Annegret Kramp-Karrenbauer (CDU) nastupajo brónjenje raznje wotpokazuje. Tute „ně“ chcyła SPD tež přichodnje zastupować, rěka w nowinskej zdźělence sakskeho ministra za hospodarstwo. Wot Kramp-Karrenbauer w jeje knježerstwowej deklaraciji žadane přidatne miliardy eurow su po měnjenju Duliga w kubłanskim wobłuku a w zakładnej renće lěpje inwestowane.
„Po wšěm swěće napjate połoženje žada sej nowu politiku wotputanja a wjace prócy při mjezynarodnym wotbrónjenju. Masiwne brónjenje Němskeje njeby jenož kłonjenje před Donaldom Trumpom było, ale tež fatalny signal Němskeje mjezynarodnemu statowemu zjednoćenstwu.“ Dulig pokaza na wosebitu rólu měroweho hibanja za čas měrniweje rewolucije, kotraž bě před 30 lětami zakład mócnych demonstracijow była.
„SPD zasadźa so za lěpše wuhotowanje zwjazkoweje wobory“, tak Dulig dale. „Podpěra na dobro wojakow je samozrozumliwa. Z brónjenjom pak chcyła unija wukrajne zasadźenja zwjazkoweje wobory rozšěrić. Tole SPD wotpokazuje.“
Sudnistwo jedna wo skóržbje AfD
Lipsk (dpa/SN). Sakske wustawowe sudnistwo chcyše dźensa popołdnju wo skóržbje AfD přećiwo skrótšenju jeje krajneje lisćiny za wólby Sakskeho krajneho sejma 1. septembra jednać. Wčera bě strona ze samsnej skóržbu na Zwjazkowym wustawowym sudnistwje w Karlsruhe zwrěšćiła. Sudnistwo bě na to pokazało, zo su kraje za škit wólbneho prawa zamołwite. AfD bě skóržbu přećiwo rozsudej Sakskeho wólbneho wuběrka runočasnje w Karlsruhe a Lipsku zapodała.
Po rozsudźe sakskeho krajneho wólbneho wuběrka smě AfD 1. septembra jenož z prěnimi 18 kandidatami swojeje krajneje lisćiny k wólbam nastupić a nic kaž planowane z 61. Gremij bě spočatk julija zestajenje krajneje lisćiny formalnych njedostatkow dla za njepłaćiwe deklarował. Tak mjez druhim na to pokazachu, zo bě AfD swojich kandidatow na dwěmaj stronskimaj zjězdomaj postajiła a za to spočatnje wobzamknjene wólbne postupowanje změniła. Dyrbjało-li při rozsudźe wostać, dyrbjała strona wjele direktnych mandatow zdobyć.
Šule Braniborskeje digitalizować
Krajne knježerstwo w Podstupimje wobšěrny program připowědźiło
Podstupim (dpa/SN). Na braniborskich šulach ma so přichodnje digitalne wuknjenje zmóžnić. Za to chcedźa přichodne pjeć lět we wobłuku tak mjenowaneho digitalneho pakta Zwjazka a krajow nimale 168 milionow eurow nałožować, kubłanska ministerka Britta Ernst (SPD) w Podstupimje zdźěli. Tak móža sej šule swójski W-lan zarjadować, digitalne šulske tafle (whiteboards) kupić a šulerjow z tabletami wuhotować.
„Dźěći, kotřiž lětsa do šule zastupja, maja prawdźepodobnje hač do lěta 2080 dźěłać“, Ernst rjekny. „Tohodla dyrbimy šulam do přichoda sahace wuhotowanje zmóžnić.“ Přichodne lěta chcedźa nimo toho wšitke šule k spěšnej internetnej syći přizamknyć.
Při tym njesměli žadyn čas brojić, namołwješe kubłanski fachowc opoziciskeje CDU w krajnym sejmje, Gordon Hoffmann. „Krajne knježerstwo dyrbješe přiznać, zo nima tuchwilu 80 procentow wšěch šulow ani spěšny internet, njerěčo scyła wo druhej modernej technice na polu digitalizacije.“
Spjećuje so nowemu muzejej
Gdańsk (dpa/SN). Měšćanostka Gdańska, Aleksandra Dulkiewicz, je pólskeho prezidenta namołwjała, plany za twar dwělomneho muzeja na Westerplaće zadźeržeć. Wona je Adrzeja Dudu prosyła, weto přećiwo zakonjej zapołožić abo jón wustawowemu sudnistwu předpołožić, rjekny Dulkiewicz sćelakej TVN24.
Přičina zwady je wot pólskeho parlamenta schwaleny zakoń, kotryž narodnokonserwatiwnemu knježerstwu twar muzeja w Gdańsku zmóžnja, hdźež knježi opozicija. Kritikarjo wočakuja, zo w nowym muzeju stawizny jednostronsce interpretuja. Po swojim nastupje w lěće 2015 sadźa knježerstwowa strona Prawo a sprawnosć (PiS) w stawiznach Pólskeje nowe akcenty. Knježacy propaguja hódnoty kaž narodnu identitu a patriotizm. Dulkiewicz kritizuje, zo njeje knježerstwo PiS měnjenje stawiznarjow, swědkow časa a wobydlerjow wobkedźbowało. Knježerstwo argumentuje, zo město Gdańsk historisce wažne wopomnišćo zanjechuje. Z wobtřělenjom Westerplaty přez němsku wójnsku łódź bě so 1. septembra 1939 Druha swětowa wójna zahajiła. Pólscy wojacy so tehdy zmužiće wobarachu.
To a tamne (25.07.19)
Sobujěduceho w kabinje lokomotiwnika sobu wzał je železnicar w Ruskej. Hósć smědźeše mjez Pětrohrodom a Moskwu pódla njeho sedźeć. Lokomotiwnika su mjeztym nachwilnje suspendowali. Sobujěducy bě swoju jězbu na francoskej platformje za sobujěducych Blablacar knihował. Zetkać chcyštaj so w sewjeroruskim měsće, hdźež lokomotiwnik po sobujěduceho přińdźe.
Sobudźěłaćerjam radnicy lód wudał je měšćanosta najhorcyšeho města Němskeje w Geilenkirchenje. Wčera běchu w měsće při nižozemskej mjezy na wojerskim terenje 40,5 stopnjow naměrili. Dyrbjała-li Němska wjedrarnja tole potwjerdźić, by nowy rekord horcoty w Němskej nastajeny był. Dotalny pochadźa ze 40,3 stopnjemi z bayerskeho Kitzingena. Geilenkirchenski měšćanosta Georg Schmitz je sej wěsty, zo rekord připóznaja.
Pomjenuje noweho premiera
London (dpa/SN). Britiska kralowna Elizabeth II. chcyše dźensa dwělomneho bywšeho wonkowneho ministra Borisa Johnsona za noweho premierministra kraja pomjenować. Po planje měješe wona konserwatiwneho politikarja popołdnju w Buckinghamskim palasće witać. Johnson bě w boju wo naslědnistwo Theresy May jako dobyćer wušoł. 55lětny chcył Wulku Britanisku z Europskeje unije wjesć, w nuzy bjez zrěčenja z EU.
Wurjadne posedźenje sejma
Berlin (dpa/SN). Tydźeń po jeje powołanju za nowu zakitowansku ministerku měješe předsydka CDU Annegret Kramp-Karrenbauer dźensa w zwjazkowym sejmje přisahu złožić. Za to běchu wšitkich 709 zapósłancow z dowola na wurjadne posedźenje zwołali. Zeleni a FDP dwělujetej, zo je wurjadne posedźenje scyła trěbne. Kramp-Karrenbauer móhła přisahu jako ministerka tež na přichodnym prawidłowym zeńdźenju parlamenta złožić.
Minister před wuběrkom
