Peter Čačko rozprawja z Bratislavy za Serbske Nowiny

„Zamordowanje nowinarja Jana Kuciaka a jeho njewjesty Martiny Kušníroveje bě lěto 2018 změniło. Po tutym hroznym njeskutku su Słowakojo dyrbjeli róžojte bryle wotpołožić. Towaršnosć pak je wužadanje wobstała.“ Tule bytostnu naležnosć je prezident Słowakskeje Andrej Kiska­ w swojej nowolětnej narěči ludnosći do pomjatka zwołał.

Kónc stareho lěta měješe pak tež swoju pozitiwnu powěsć paratnu. Ludźi bjez dźěła bě to w kraju jenož hišće 5,1 procent. To woznamjenja, zo je so wot lěta 2013 ličba bjezdźěłnych wo dobre dźesać procentow pomjeńšiła. W pjeć wokrjesach zapadneje Słowakskeje bě mjenje hač dwaj procentaj dźěło pytacych. Po cyłym kraju je spochi mjenje ludźi bjez dźěła. Předewzaća maja samo wulke ćeže,­ nadeńć dźěławych za swobodne městna. Najwjace zajimcow za dźěło w Słowakskej je ze Serbiskeje, z Ukrainy, Rumunskeje kaž tež z Čěskeje. Tele spomóžne wuwiće na dźěłowych wikach wuskutkuja dobre hospodarske wuměnjenja we wobłuku Europskeje unije.

Praha (ČŽ/K/SN). Loni je w Čěskej při wobchadnych njezbožach 571 ludźi žiwjenje přisadźiło, štož je 69 wjace hač lěto do toho. Tragiska bilanca je najhórša mi­njenych třoch lět. W hodowniku samym bě 51 wosobow na dróze zemrěło, pjeć z nich dźeń do patoržicy. Najwjace smjertnych woporow běštej pak sej měsacaj awgust a september po 64 mortwych žadałoj, najmjenje porno tomu měještej februar z 21 a měrc z 28 woporami.

Mjenowane ličby sposrědkował je direktor čěskeje wobchadneje policije Tomáš Lerch powěsćerni čtk. Po rešeršach organizacije BESIP, kotraž w Čěskej wěstotu w nadróžnym wobchadźe koordinuje, su k negatiwnej lońšej bilancy najbóle ćežke njezboža jězdźerjow motorskich přinošowali. Na železniskich přechodach wudycha přez zražku awta z ćahom cyłkownje 33 wosobow. Přibyło je tohorunja woporow mjez pěškami.

Najčasćišej přičinje wobchadnych njezbožow běštej njepřiměrjena spěšnosć a njedosahaca wobhladniwosć šo­ferow. W njerědkich padach pak je tež „čert alkohol“ na njezbožach wina był.

Koszalin (dpa/SN). Po smjertnej wohenjowej tragediji při tak mjenowanej escape-hrě w Pólskej je statne rěčnistwo přećiwo wobsedźerjej předewzaća přepytowanske jednanje zahajiło. Mjeztym zajatemu mužej wumjetuja lochkomyslne morjenje, kaž rěčnik statneho rěčnistwa w Koszalinje powěsćerni PAP zdźěli. W padźe zasudźenja hrozy jemu jastwo wosom lět. Při wohenju w zamknjenej rumnosći bě minjeny pjatk wječor pjeć 15lětnych holcow žiwjenje přisadźiło, jako tam woheń wudyri. Při escape-hrě (ćěkanska hra) spyta skupina ze zamknjeneje rumnosće twochnyć. Za to dyrbi wona pod časowym ćišćom hódančka a nadawki spjelnić. W Pólskej je mjeztym wjace hač tysac tajkich rumnosćow.

Ministerski prezident Mateusz Morawiecki rěčeše wo tragediji bjez přikłada a připowědźi konsekwency. Prěnje tajke rumnosće su mjeztym zawrěli. Při hnydom zahajenych kontrolach su zwěsćili, zo wjetšina přepruwowanych zawodow wohnjoškitne předpisy njedodźerži. Te wšak njebuchu dotal kontrolowane.

Praha (ČŽ/K/SN). Z Mytom Karla IV. počesći Čěska lětsa něhdyšeho němskeho zwjazkoweho prezidenta Joachima Gaucka. To zdźěla Karlowa uniwersita, kotraž hromadźe z Prahu myto spožča. Hdyž je Gauck 21. januara přijmje, stanje so wón z jeho sedmym lawreatom. Myto Karla IV. bu 1993 ze zaměrom załožene, počesćić z nim mjezynarodne wosobiny, docpěwace ze swojim kulturnym, wědomostnym abo politiskim skutkowanjom europski abo uniwerselny wuznam a přinošowace tak k pozitiwnemu wusměrjenju ludow. Hač do 2002 bě Myto Karla IV. pjeć ludźi dóstało. Lěta 2016 su je składnostnje woswjećenja 700teje róčnicy narodnin Karla IV. wobnowili a z nim luxemburgskeho wulkowójwodu Henrija wuznamjenili. Myto je 100 000 krónow (něhdźe 7 750 eurow) hódne. Čěske medije pokazuja wuraznje na to, zo je Joachim Gauck był prěni zwjazkowy prezident, pochadźacy z něhdyšeje NDR. Za čas swojeho skutkowanja wot 2012 do 2017 wón Čěsku někotre razy wopyta. Na prěnjej wiziće 2012 bě sej jako prěnja hłowa němskeho stata scyła tež do Lidic dojěł, bě na row wot němskeje Wehrmachty morjenych muži wěnc połožił a so před wopomnišćom pokłonił.