Wupuć namakali

Donnerstag, 06. April 2023 geschrieben von:
Waršawa (dpa/SN). Pólska a Ukraina chcetej problem nadměrneho poskitka tunjeho ukrainskeho žita na wikach Pólskeje zhromadnje rozrisać. Tole staj ­pólski ministerski prezident Mateusz ­Morawiecki a ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj wčera we Waršawje zdźěliłoj, bjez toho zo byštaj nadrobnosće mjenowałoj. Pólska bě so zwólniła wuprajiła, eksport ukrainskeho žita podpěrać, kiž je wójny dla blokowany. Mjeztym pak su přistawy Pólskeje přećežene. Tuž poskićuja ukrainske žito tež w kraju, štož zbudźa protest ratarjow. Mi­nister ­za ratarstwo Kowalczyk je tohodla wotstupił.

DIA – nowaagentura

Mittwoch, 05. April 2023 geschrieben von:

Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej

Praha. Nowa statna digitalna a informaciska agentura (DIA) je 1. jutrownika dźěłać započała. Wona ma informaciske systemy zjawneho zarjadnistwa zjednotnić. Jeje prěni nadawk a zdobom wužadanje je digitalny personalny wupokaz. We wjele wobchodach płaća Češa mjeztym ze šmóratkom město z bankowej kartu. Přichodnje budu tež personalne wupokazy w swojich handyjach wotkłasć móc. Tak mjenowanu eDokladovku (eWupokaz) chce DIA najpozdźišo spočatk lěta 2024 zawjesć. Petr Kuchař, zastupowacy nawoda agentury, rozprawja, zo „prjedy hač móžemy zawjesć nowu formu tutoho oficialneho dokumenta, dyrbja so hišće někotre zakonje změnić. W nich mjenujcy ma zakótwjene być, zo njehodźi so identita potrjecheneje wosoby jeno z klasiskim wupokazom, ale runje tak z aplikaciju na mobilnym telefonje zwěsćić. Wězo dyrbimy so tež wo to starać, zo njeda so digitalny dokument sfalšować.“

Čěska dale wulka podpěra

Mittwoch, 29. März 2023 geschrieben von:

Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej

Praha. Ukraina chce po informacijach zastupowaceho wonkowneho ministra Jewhena Perebyjnisa lětsa w decembru jednanja wo zastupje do Europskeje unije zahajić. Miloš Vystrčil, předsyda senata čěskeho parlamenta, je wo tym přeswědčeny, zo dopomha konferenca parlamentowych prezidentow EU a kandidatnych krajow, kotraž wotměje so za měsac w Praze, wuspěšnemu zastupej. To zdźělištaj Vystrčil a Perebyjnis, kiž dźěłaše wjacore lěta jako ukrainski wulko­pósłanc w Praze, pjatk po zetkanju hornjeje komory čěskeho parlamenta. Poli­tikarjej dojednaštaj so tež na čłonstwo NATO, kotrež slubichu Ukrainje hižo lěta 2008 na wjerškowym zetkanju trans­atlantiskeje koalicije w Bukaresće. Pe­rebyjnis ma je za najwažnišu wěstotnu garantiju za swój kraj. Tych, kiž měnja, zo tajke čłonstwo žadyn woznam nima, by zastupowacy wonkowny minister rady do Bachmuta přeprosył, zo móhli so tam přeswědčić što so stanje, hdyž kraj w NATO zastupjeny njeje.

Biden přilubjenje dodźeržał

Freitag, 24. März 2023 geschrieben von:

Prěnja stajna garnizona ameriskeje armeje w Pólskej

Waršawa. Na tónle dźeń je knježerstwo Pólskeje tójšto lět čakało: Wójsko USA je započało w Poznanju stajnu garnizonu zarjadować. Jeje nadawk je swoje jednotki z dohromady 11 000 wojakami wotnětka wobstajnje dohladować. Wutoru, 21. měrca, wotměchu za to wosebitu swjatočnosć, na kotrejž wobdźělichu so pólski zakitowanski minister Mariusz Błaszczak, ameriski wulkopósłanc w Pólskej Mark Brzezinski a general John Kolasheski. Prezident USA Joe Biden bě na lońšim wjeršku NATO w Madridźe rozsudźił tajku garnizonu w Pólskej wutworić, a wón je swoje přilubjenje dodźeržał.

Čěski prezident w Pólskej

Donnerstag, 23. März 2023 geschrieben von:

Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej

Praha. Lědma dwě njedźeli w zastojn­stwje ma nowy prezident Čěskeje republiki Petr Pavel ruce połnej dźěła. Minjeny pjatk, krótko do jeho wotjězda do Pólskeje, zdźěli, zo chce so za transparentne wuzwolenje wustawowych sudnikow zasadźić. To rěka, zo chce Pavel senat a jeho zamołwite wuběrki kaž tež wobydlerjow susodneho kraja z wuzwolenskim po­stupowanjom nowych sudnikow zeznajomić. Tež swojich poradźowarjow chce prezident čěskej zjawnosći předstajić. ­Nimo toho wotpohladuje, wšelake zarjadnišća pozbudźić, kandidatow za zastojnstwo wustawoweho sudnika na­mjetować. Čěski prezident postaja tutych z přizwolenjom senata na dźesać lět. Mjez 3. meju a 26. no­wembrom 2023 skónča so mandaty šěsć sudnikow, 6. awgusta wuběži mandat ­Pavela Rychetskeho, předsydy noweho ­sudnistwa.

Na hłosy woporow njesłuchał

Freitag, 17. März 2023 geschrieben von:

W Pólskej razna debata bamža Jana Pawoła II. dla wudyriła

Waršawa. Po tym zo je informaciski telewizijny sćelak TVN 24 spočatk nalětnika w swojim programje połdrahodźinsku dokumentaciju „Franciszkańska 3“ – ­titul reportaže poćahuje so na adresu Krakowskeje kurije, hdźež je bamž Jan Pawoł II. stajnje na wopytach swojeje ­domizny přebywał – wusyłał, wudyri w medijach Pólskeje razna debata, po­dobna zemje­rženju.

Awtor Marcin Gutowski naliča w swojej reportaži wjele dopokazow, zo bě Karol Wojtyła swój čas jako Krakowski arcybiskop – wot lěta 1964 do 1978 – pady seksualneho znjewužiwanja dźěći a młodostnych přez duchownych w swojej diecezy zatajał. Gutowski rozłožuje, zo je Wojtyła katolsku cyrkej škitał, na hłosy woporow pak njeje słuchał.

Znowa protesty w Čěskej

Mittwoch, 15. März 2023 geschrieben von:

Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej

Praha. Minjenu sobotu popołdnju wotmě so w Praze demonstracija pod hesłom „Čěska přećiwo nuzy“, kotruž bě nacionalistiska strona PRO organizowała. Po informacijach nowinarskeje agentury ČTK zhromadźichu so na Wjacławskim naměsće tysacy protestowacych, žadajo sej kónc wójny w Ukrainje, rozpušćenje NATO a wotstup ministerskeho prezidenta Petra Fiale. Předsyda PRO ­Jindřich Rajchl, kiž šćuwaše do załoženja tuteje noweje strony hižo w nacionalistiskim združenju Trikolora přećiwo wukrajnikam, přeješe sej nowe knježerstwo, kiž zastupuje jenož zajimy čěskeho ludu. Za čas protesta bě samo k zražkam mjezy policiju a protestowacymi dóšło, kiž ­spytachu ukrainsku chorhoj wot fasady Narodneho muzeja wottorhnyć. Wose­bita jednotka Čěskeje policije móžeše ­tomu pak wuspěšnje zadźěwać, škitaše wopytowarjow muzeja a zaja na kóncu 18 namócnych demonstrantow. Dwaj ­zastojnikaj so při zasadźenju zraništaj.

Praha (dpa/SN). Čěska republika ma wot wčerawšeho noweho prezidenta. Bywšeho generala NATO Petra Pavela su wčera jako nowu hłowu stata spřisahali. 61lětny je na zhromadnym posedźenju wo­beju komorow parlamenta na Praskim hrodźe přisahu do zastojnstwa złožił. Mnozy slědowachu ceremoniju na wulkich wobrazowkach pod hołym njebjom. W po­litice dotal njenazhonity Pavel bě so w rozsudnym kole prezidentskich wólbow kónc januara přećiwo bywšemu ­ministerskemu prezidentej Andrejej Babišej z 58,3 procentami hłosow jasnje přesadźił. Pavel přewozmje zastojnstwo wot swojeho předchadnika, 78lětneho Miloša Zemana. Wón nawjedowaše wot 2015 hač do 2018 jako general wojerski wuběrk NATO. Čěska přisłuša wot lěta 1099 NATO a wot lěta 2004 tež Europskej uniji.

W swojej prěnjej narěči přilubi Peter Pavel knježerstwu w Ukrainje dalšu podpěru w boju přećiwo ruskim nadpadnikam. Jemu je wažne, zo rěči Europa w tymle prašenju z jednym hłosom.

Hrozy suche nalěćo

Mittwoch, 08. März 2023 geschrieben von:

Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej

Praha. Hižo dlěje hač dźesać lět wobkedźbuja čěscy klimowi slědźerjo we wobłuku wosebiteho projekta, kak so mnóstwo spadkow w Čěskej republice wu­wiwa. Minjeny tydźeń wuhódnoćichu ­zymu 2022/2023 a dachu ze swojimi wuslědkami wuhlad do nalěća.

K wójnje słušeja tež pospyty, přećiwnika zamylić. Předewzaće z čěskeho Děčína twari tanki z kumštneje židy, kotrež hodźa so z powětrom naduć. Nadawki ma firma Inflatech hladajo na napjate wěstotne połoženje w Europje dosć a nadosć. Wob měsac šija při­stajeni něhdźe 35 atrapow wšelakich wojerskich jězdźidłow, kotrež płaća wot 10 000 do 100 000 eurow. Foto: pa/ČTK/Ondrej Hajek

Serbska debata

Neuheiten LND