Radšo „srjedźa“

Montag, 25. April 2016 geschrieben von:
Bratislava (SŽ/K). Słowakska ludnosć zasadnje njeje ani prozapadnje ani prorusce orientowana. Tole wuchadźa z wobhonjowanja za zjawnym měnjenjom, Słowakskeje atlantiskeje komisije, Instituta za srjedźoeuropsku politiku (ISP) a agentury Focus. 21,1 procent woprašanych je za to, być z wobstatkom zapada, mjeztym zo su 12,3 procenty za zwjazanje z wuchodom. Wjetšina 51,8 procentow wšak sej přeje, zo by Słowakska „mjez nimaj“ stała. Respondenća młodeje generacije (18 do 24 lět) wuprajichu so po 40 procentach za zapad. Za tym prašeni, z kim by Słowakska měła najwuše poćahi hajić, přibližnje 67 procentow wotmołwi: z Čěskej. Za Awstrisku rozsudźi so 37 procentow, za Pólsku 35 proc., za Madźarsku 31,9 proc. a za Němsku 31,6 procentow. Sobustawstwo kraja w EU pod­pěruja nětkole jenož hišće 53,3, procenty wobydlerjow. Porno lětu 2010 je to spad wo nic mjenje hač 15 procentow. Analy­tikar z ISP Milan Niča tónle wuslědk nima­ za wobmyslomny, wobmyslomny pak je trend. Tón wobsteji po jeho mě­njenju w tym, zo po cyłej Europje nahladnosć EU spochi spaduje.

Knježerstwo a cyrkej ruku w ruce

Freitag, 22. April 2016 geschrieben von:

Pólska 1 050. róčnicu załoženja stata swjećiła

Waršawa. Pólska je minjeny kónc tydźenja tři dny z najwšelakorišimi zarjadowanjemi 1 050. róčnicu załoženja pólskeho stata swjećiła. 14. apryla 966 bě so wójwoda Mieszko I. w Poznanju wukřćić dał a tak katolsku wěru tež jako statnu konfesiju přiwzał. Jeho mandźelska Dobrava z Čěskeje bě jeho na to přihotowała.

Nowiny kraja so jara wobšěrnje tutej temje wěnuja. Stawiznarjo ananlyzuja, zo bě Mieszko I. přeswědčeny Słowjan a zo chcyše so ze załoženjom stata tež při­běracej agresiwnej němskej ekspansiji wobróć. Archeologowka Hanna Kóčka-Krenz, dźowka lěta 1966 w Poznanju zemrěteho profesora archeologije serbskeho pochada Woiciecha Kóčki, pokaza na to, zo Mieszko w tym zwisku dokładnje wobkedźbowaše, kak surowje němski markhrabja Gero w bjezposrědnim susodstwje na zapadźe ze słowjanskimi kmjenami wobchadźeše.

Česko ma přećiwnikow

Freitag, 22. April 2016 geschrieben von:

Praha. Hamtske mjeztym je, zo budźe susodny kraj Česká republika w skrótšenej, móhłrjec praktiskej formje přichodnje rěkać Česko. Po měnjenju wonkowneho ministra Lubomíra Zaoráleka, „njeje přijomne, nima-li kraj jasnje postajene symbole inkluziwnje mjeno“. Tomu su tež po wustawje najwyši ludźo kaž prezident Miloš Zeman a premier Bohuslav Sobotka přihłosowali, po tym zo běchu rěčewědnicy wobkrućili korektnosć mjena Česko a jendźelsce tuž Czechia, kaž ma so to nětko­ pola UNO dokumentować.

Prěnje zeznaće

Donnerstag, 21. April 2016 geschrieben von:
Podstupim (dpa/K/SN). Dwaj dnjej po rozsudźe Vattenfalla, łužisku brunicowu spartu předać čěskej skupinje EPH, staj hospodarskaj ministraj Sakskeje a Braniborskeje ze zastupnikami koncerna prěnju rozmołwu měłoj. „Dźěše při tym wo prěnje zeznaće“, rjekny braniborski ressortowy šef Albrecht Gerber. Ze sakskim kolegu Martinom Duligom (wobaj SPD) ma wón za pozitiwne, zo je nawodnistwo EPH spěšnje kontakt z krajnej politiku pytało. Na prašenje zapósłanca Zelenych Michaela Jungdausa, hač móže krajne knježerstwo tomu zadźěwać, zo zmilinja łužisku brunicu w Čěskej, rjekny Gerber: „Ze zwjazkowym knježerstwom postaramy so wo to, zo łužiske milinarnje přechwatnje njehasnu.“

Chwalba a kritika z Čěskeje

Donnerstag, 21. April 2016 geschrieben von:

Dźiwajo na diskusiju k temje Serbski sejm wozjewi Praski časopis Česko-lu­žický věstník w měrcowskim wudaću dokument, w kotrymž rěka: „Sakske knježerstwo wobzamkny na posedźenju 24. měrca 1949, připóznać ‚Domowinje – zwjazkej Łužiskich Serbow‘ raz zjawnoprawniskeje organizacije.“

Podarmo pytałoj

Montag, 18. April 2016 geschrieben von:
Liberec (ČŽ/K). Byrnjež město błócka lazerowe pruhi za swoje sprócniwe pytanje historiskeje „jantaroweje stwy“ z ruskeho Pětrohroda za pinčnymi murjemi Frýdlantskeho hrodu wužiwałoj, njejstaj němskaj slědźerjej Erich Stenzel a Georg Mederer ani próška woneho pokłada nadešłoj. Čěscy eksperća běchu ze wšeho spočatka na to pokazowali, legenda wo tym, zo su Němcy za čas Druheje swětoweje wójny w Leningradźe rubjenu jantarowu stwu swój čas do sudetoněmskeho Friedlanda dowjezli a w tamnišim hrodźe pod zemju zabetonowali, je „hotowa bajka“. Stenzel a Mederer běštaj so na wuprajenja staršeje žony powołałoj, kotraž je tehdy na hrodźe jako kucharka słužiła a z kuchinskich woknow pječa widźała, kak wojacy wehrmachty z nakładnych awtow kisty wotkładuja a do pincy noša. „Z kuchnje móžeš runje do dwora hladać“, wuswětluje zarjadnik hrodu skupinje turistow. Skerje ma so za to, zo běchu tehdy knihi z Berlinskich bibliotekow před bombami chowajo sem přewjezli. Rjadej akcijow pytanja za zhubjenej jantarowej stwu přidruža so Frýdlantska znajmjeńša jako dalša njewunošna.

Bamž starosći so wo Pólsku

Freitag, 15. April 2016 geschrieben von:

Dwustronski list Franciskusa pólskej ministerskej prezidentce

Waršawa. Pólska je minjenu njedźelu róčnicu lětadłoweje katastrofy pola Smolenska wopominała, při kotrejž běše 10. apryla 2010 tehdyši statny prezident Lech Kaczyński z 95 wosobinami pólskeho towaršnostneho žiwjenja zahinył. Bě to šesta róčnica tutoho razu, tola prěnja za čas noweho narodnokonserwatiwneho knježerstwa strony Prawo a sprawnosć. Hinak hač minjene lěta, mějachu swjatočnosće tuž charakter oficialneho statneho zarjadowanja.

Debata wo přičinach katastrofy je w tym zwisku w Pólskej znowa wudyriła. Před tydźenjemi bě knježerstwo nowu přepytowansku komisiju wutworiło. Wone při tym tohorunja hinak hač něhdyše narodnoliberalne knježerstwo cyle jasnje z toho wuchadźa, zo bě njezbožo atentat.

„Česko“ nětko oficialnje

Freitag, 15. April 2016 geschrieben von:
Praha (ČŽ/K). Po zesamostatnjenju wobeju krajow 1991 je so wony pod Tatrami hnydom mjenował Slovensko (Słowakska), mjeztym zo čěski teritorij dotal oficialneho wopřijeća paruje. Wonkowny minister Lubomír Zaorálek nětko namjetuje, Čěskej republice w databazy UNO dać jednosłowne pomjenowanje Česko. K tomu wón praji: „Njeje přijomne, nima-li kraj jasnje postajene symbole, štož tež mjeno kraja nastupa.“ Njejsmy swětej „zamóhli zdźělić, zo wužiwamy w Čěskej repulice skrótšeny wuraz Česko“. W jendźelskej rěči je po jeho měnjenju prawe mjeno Czechia. Tele wopřijeće je do jendźelšćiny přišło z łaćonšćiny, po­dobnje kaž Slovakia za Słowaksku. Přełožki wužiwaja w šěsć oficialnych rěčach UNO – w jendźelšćinje, francošćinje, chinšćinje, rušćinje, španišćinje a arab­šćinje. W słowakšćinje rěka Česko tohorunja Česko, w italšćinje Cechia. Němski ekwiwalent nima po čěskich ekspertach być Tschechei, dokelž maja to wosebje starši ludźo za hanjenje, ale Tschechien. A serbsce? Wot starodawna prajimy dźě Čěska­.

„Wobydlerske wobory“ w ćahach

Mittwoch, 13. April 2016 geschrieben von:

Bratislava (dpa/SN). Słowakski prawi­carski ekstremist Marian Kotleba chce swójskim „wobydlerskim woboram“ we wosobowych ćahach sobu jěć dać. „Stat přistojnych ludźi hižo nješkita“, rjekny prezident regiona Banská Bystrica nowinarjam. Statna železniska towaršnosć ZSSK je pozdatnu pomoc mjeztym wotpokazała. Njeje potrjeby na samopostajenych wěstotnych mocach, rěčnica předewzaća zdźěli.

Po měnjenju wobkedźbowarjow chcył Kotleba ze swojej prawicarskoekstremistiskej Ludowej stronu Naša Słowakska (LSNS) podawk za sebje politisce wužić, kotryž bě w słowakskich medijach wjele kedźbnosće zbudźił. Při tym běše jedyn 17lětny w hewak prózdnym wotdźělu ćaha žonu dajił, zo by jej pjenjezy wudrěł.

Na čole nowych třiwosobowych „wobydlerskich woborow“ ma zapósłanc LSNS Peter Krupa stać, kiž bě njedawno z pistolu do parlamenta přišoł. Při wólbach parlamenta běchu prawicarscy ekstremisća w měrcu njenadźicy wosom procentow hłosow zdobyli.

Mobilne konsulaty k swětowemu zetkanju

Dienstag, 12. April 2016 geschrieben von:
Waršawa (dpa/SN). Jězba katolskich wěriwych na swětowe zetkanje młodźiny z bamžom Franciskusom do Krakowa njeměła pobrachowacych wizumow dla zwrěšćić. Pólske wonkowne ministerstwo chcyło tohodla w philippinskej stolicy Manili kaž tež w equadorskim Quito a w Santo Domingu (Dominikanska republika) mobilne konsularne stacije zarjadować, zo móhli putnicy tam wo wizum za Pólsku prosyć. Lětsa budźe Krakow wot 26. hač do 31. julija zetkawanišćo młodych katolikow ze wšeho swěta. Kaž pólska powěsćernja PAP rozprawja, su wjacore kraje Pólskej mjeztym přilu­bili, zo sej za wizum k swětowemu zetkanju žadyn popłatk žadać njebudu.

Neuheiten LND