Hosćencarjo chětro wolóženi

Mittwoch, 19. Mai 2021 geschrieben von:

Marek Krawc rozprawja za Serbske Nowiny z čěskeje stolicy

Praha. Kóžda króna, kotruž změje po tak dołho trajacej přestawce, změje za njeho wulki wuznam, powěda Michal Pomahač, wobsedźer małeje piwarnje w Kytínje. Tak bě minjena póndźela wězo za kóždeho čěskeho hosćencarja wuznamny dźeń. Po pjeć měsacach zadwělo­waneho čakanja a kompromisow kaž předawanje jědźow z woknom, smědźa zastupjerjo gastronomije nětko skónčnje zaso swojich swěrnych hosći posłužować. Wot 6 hač do 22 hodź. je jim we wobłuku najnowšich wolóženjow dowo­lene, znajmjeńša piwowu zahrodu abo terasu swojich lokalow hłódnym a lačnym wopytowarjam spřistupnjeć. Woni drje dyrbja w hosćencach aktualny koronatest sobu měć, štož njeje za wjetšinu problem. Češa dyrbja so tak a tak dwójce wob tydźeń na dźěle testować dać, tež ­sebjetesty su płaćiwe. Hač do poslednjeho wokomika pak njebě jasne, hač maja hosćencarjo sami wopytowarjow swojich lokalow testować. Po ćahatych jednanjach je čěske knježerstwo rozsudźiło, zo dyrbja policija a strowotniske zarjady tónle nadawk přewzać.

Lech Wałęsa dźěło pyta

Mittwoch, 19. Mai 2021 geschrieben von:
Waršawa (JBR/SN). Něhdyši pólski prezident Lech Wałęsa je w financnej nuzy. Kaž wón tele dny w rozhłosowym interviewje rjekny, bliži so plajće. Ma drje měsačnu prezidentsku rentu 6 000 złotych (1 500 eurow), štož pak je po jeho měnjenju přemało. Přerězna renta w Pólskej wučinja 2025 złotych (506 eurow). Mandźelska Danuta, hospoza, wjace wudawa, hač wón dóstawa. Wšitke jeho planowane přednoški w USA, Němskej a Italskej su koronawirusa dla wotprajene, 77lětny skorži. Kaž lawreat Měroweho Nobeloweho myta praji, je wón cyłkowny mytowanski pjenjez za twar jedneje chorownje přewostajił. Wšelake dary a suweněry Wałęsy wot wysokich politikarjow a organizacijow wšeho swěta chowaja dźensa w muzeju Częstochowskeho klóštra pawlinow. Tak je nětko chcyjo nochcyjo dźěłowy nawěšk do interneta stajił, wu­znawajo so jako „nazhonity přewodźer a wuběrny rěčnik“. Nadźija so tuž, zo přeproša jeho na firmowe abo tež swójbne zetkanja, hdźež móže zhromadne fota činić a awtogramy wudźěleć. ­„Pjenjezy su něhdy ke mni přišli, nětko dyrbju ja za nimi chodźić“, Wałęsa komentuje.

Nuzowy staw zběhnjeny

Dienstag, 18. Mai 2021 geschrieben von:
Bratislava (SŽ/K/SN). Nuzowy staw zběhnyć, to je knježerstwo noweho słowakskeho premiera Eduarda Hegera minjeny kónc tydźenja na wurjadnym zeńdźenju kabineta wobzamknyło. Naprawu k wolóženju žiwjenskich wobstejnosćow ludźi kaž tež k pohonjenju hospodarstwa ma wone za přisprawne, dokelž je wosom měsacow trajacy razny bój přećiwo pandemiji z čućiwymi wobmjezowanjemi hladajcy pozitiwne wuskutki wunjesł. Wot wčerawšeho su zasadnje zaso zetkawanja a zhromadźowanja ludźi móžne. Dźěłać započnu z wěstymi prawidłami hosćency, kupnicy, frizerojo a dalše. Zabawne a sportowe aktiwity z dodźerženjom hygienowych předpisow su tohorunja móžne. Z Čěskej zahaji so znowa dohladowany mały pomjezny wobchad. Ministerski prezident Heger wšak ludnosć naležnje namołwja, dale zamołwiće jednać a postajene předpisy hygieny dodźeržeć. „Koronawirus hišće njeje dospołnje přewinjeny“, wón praji. Najskutkowniši puć k tutomu trěbnemu zaměrej je šćěpjenje. Tohodla premier hłownje wšěch wahacych pomina, w tym nastupanju zboka njestać.

30 000 swěčkow na hrodźe

Mittwoch, 12. Mai 2021 geschrieben von:

Marek Krawc rozprawja za Serbske Nowiny z čěskeje stolicy

Praha. Minjenu sobotu a njedźelu dožiwichu Češa prěni lětuši kónc tydźenja bjez krutych koronowych wobmjezowanjow. Tak wabješe najrjeńše nalětnje wjedro wjele ludźi do měšćanskich parkow, zwěrjencow a muzejow pod hołym njebjom. Přistajeni archeologiskeho muzeja w Modrej we wobwodźe Uherské Hradiště wjeselachu so nad wulkej ličbu zajimcow runje tak kaž hladarjo w coologiskej zahrodźe Dvůr Králové, hdźež móžachu wopytowarjam skónčnje zaso swoju zwěrinu pokazać.

ANO dale spadło

Mittwoch, 12. Mai 2021 geschrieben von:
Praha (ČŽ/K/SN). Po tym zo su so někotre strony opozicije do koalicijow zwjazali, so na politiskej scenje Čěskeje chětro hiba. Nazornje wotbłyšćuje to wuslědk aprylskeho woprašowanja wolerjow přez agenturu Kantar. Bychu-li so nětko wólby parlamenta wotměli, by koalicija Piraća/STAN ze 27 procentami prěnje městno wobsadźiła a na druhe z 21,5 proc. koalicija ODS, KDU-ČSL a TOP 09 postupiła, čehoždla by so ANO z třećej poziciju spokojić dyrbjało, dóstawši jeno hišće 21 dypkow. Hibanje premiera Andreja Babiša, štyri lěta z 30 a wjac dypkami po zdaću njepowalne, je w poměrnje krótkim času hladajcy spadło. Na čož žana z opoziciskich stronow separatnje nihdy wuhlady njeměła, mjenujcy ANO přesćahnyć, po zhromadźenju mocow hnydom dwaj politiskej subjektaj zdokonjatej. Do sejma bychu po Kantaru hišće zaćahnyli SPD, kotraž by z 12 procentami štwórte městno wobsadźiła, a tohorunja KSČM, kiž by na runych pjeć procentow přišła. Z Babišom sobu knježaca ČSSD by z jeno štyrjomi procentami prěni raz za čas wobstaća Čěskeje republiki wonka wostała runje tak kaž Trikolora Václava Klausa jun.

Nět knježi Heger

Montag, 10. Mai 2021 geschrieben von:

Bratislava (SŽ/K/SN). Po dwaj dnjej trajacej kontrowersnej diskusiji z přinoškami 40 rěčnikow wo programje knježerstwa je Narodna rada Słowakskeje na wurjadnym schadźowanju kabinetej noweho premiera Eduarda Hegera dowěru wuprajiła. Z přitomnych 144 zapósłancow je 88 nowej administraciji rjap skrućiło. Wona wobsteji zasadnje z dotalneje koalicije štyrjoch stronow a hibanjow, tuž z OL’aNO, SAS, Sme rodina a Za l’udi. Tež lisćina ministrow so wot dotalneje wulce njeroze­znawa. Najwuznamniše změna je, zo je něhdyši ministerski prezident Igor Matovič nětkole šef resorta za financy a prjedawši financy minister Heger premier.

Róčnica hłuboko zakótwjena

Freitag, 07. Mai 2021 geschrieben von:

Polacy deklaraciju prěnjeje konstitucije w Europje z lěta 1791 wopominali

Waršawa. Pólska swjećeše minjeny kónc tydźenja róčnicu, kiž je ludźom wosebje wuznamna a kotruž sej přewšo waža: 230lětne wobstaće konstitucije, Zakładneho zakonja. Tak bě so Pólska 3. meje 1791 z konstitucionelnej monarchiju stała. Bě to prěni moderny Zakładny zakoń w Europje, zepěracy so na tři stołpy demokratije, tehdy hišće z kralom na čole: parlament, statny aparat a justicu. Do toho bě Pólska wot lěta 1772 mjez Pruskej, Awstriskej a Ruskej dźělena. Polacy zwjazowachu ze swojej nowej konstituciju nadźiju, zo budźe kraj nětko zaso samostatny a swobodny.

SPOLU ma nuzne

Donnerstag, 06. Mai 2021 geschrieben von:

Praha (ČŽ/K/SN). Lědma zo su so tři hłowne čěske konserwatiwne strony ODS, KDU-ČSL a TOP 09 do koalicije SPOLU (zhromadnje) zwjazali, to prezentuje nowy trojozwjazk zjawnosći tež hižo program hłownych zaměrow, kotrež wot­mysli zeskutkownić, dyrbjał-li přichodne wólby parlament dobyć. Tak SPOLU wolerjam mjez druhim přilubja, dawki znižeć, podpěrować swójby, rentnarjow a pomocy potrěbnych, zesylnić šulstwo, spěchować ratarstwo, přewjesć antiběrokratisku rewoluciju, pospěšić digitalizaciju a dodźeržeć prozapadne wusměrjenje kraja.

Čěska poněčim zaso wožiwja

Mittwoch, 05. Mai 2021 geschrieben von:

Marek Krawc rozprawja za Serbske Nowiny z čěskeje stolicy

Praha. Tradicionelne prěnjomejske zarjadowanja wotměwachu so, wězo pod krutymi škitnymi napra­wami, minjeny kónc tydźenja w Čěskej. Tak zeńdźe so na Praskej kupje Střelecký ostrov skupina „zažranych“ komunistow, zo by tam po zwučenym wašnju 1. meju woswjećiła. Tež kritikarjo postajenjow korony dla demonstrowachu na wšelakich městnach Prahi a Brna. Na jich protestnych akcijach njebě na zbožo k žanym njeluboznym po­dawkam mjez nimi a policiju dóšło, hačrunjež sydachu wjacore pjenježne po­kuty. Někotři wobdźělnicy akcije běchu mjenujcy swoje nahubniki „zabyli“. Hižo štwórtk wuži 20 000 Čechow składnosć, zo bychu přećiwo tuchwilnej politice nastupajo politiske rozestajenja z Ruskej protestowali. Konflikt mjez statomaj so mjeztym dale přiwótřa. Tak je ruske knježerstwo komisarce Europskeje unije Věrje Jourovej zakazało do wuchodneho kraja přińć. Jourová bě so wospjet za razne sankcije přećiwo Ruskej zasadźała. Na demonstraciji štwórtk tydźenja šwikachu Češa zmyslenosć swojeho prezidenta Miloša Zemana.

„Rewolucija“ so nimokuliła

Freitag, 30. April 2021 geschrieben von:

Pólska knježaca strona PiS krizu z pomocu opoziciskeje Lěwicy přewinyła

Waršawa. Bjezmała by w Pólskej minjene dny k politiskemu zemjerženju dóšło. Tam hrožeše chutny strach, zo knježerstwo zwrěšći a opozicija móc přewozmje. To pak so na kóncu stało njeje.

Přičina knježerstwoweje krizy bě zwa­da­ wo rozdźělenju srědkow Europskeje unije za nowonatwar čłonskich krajow po přewinjenju koronakrizy. Pólska móže­ z cyłkownje 56 miliardami eurow z Brüssela ličić, 24 miliardow eurow z toho je přiražka, 32 miliardow je kredit. Wuměnjenje za wupłaćenje pjenjez stej nadrobny plan kóždeho kraja, za čo chce srědki zasadźeć, kaž tež wotpowědne wobzamknjenje parlamentow.

Serbska debata

Neuheiten LND