Zwotkel pochadźeja praliny?
Zajimawosće Dubrjenskeho bahna sej wotkryli
Foće: Diana Fryčec-GrimmigowaSrjedź nowembra podachmy so my, 6. lětnik Ralbičanskeje wyšeje šule, z kolesom k Dubrjenskemu bahnu. Naša prěnja stacija běše kroma bahna pola Dubrjenka. Po puću widźachmy dźiwje swinjo. Zastachmy při městnosći, hdźež steješe w prjedawšich časach tak mjenowany Pasternakowy młyn. Wučer na wuměnku, knjez Mič, běše nas wěcywustojny přewodnik. Smalachmy k dalšemu młynej, kotryž Šołćikec młyn rěka a hišće na swojim starym městnje steji. Tam wobhladachmy sej wulke młynske koło a zhonichmy, zo woda, kotraž něhdy młynske koło ćěrješe, dźensa do Kulowskeje lěsneje kupjele běži. Bahno je wosebity žiwjenski rum, hdźež je póda mjechka kaž błóto. Tuž jenož horstka žiwochow tu přežiwi. Knjez Mič pokaza nam městno, hdźež móžeš kij bjez problema dwaj metraj hłuboko do zemje tyknyć. Swojoraznosće pódy dla chowa so tež w Dubrjenskim bahnje ta abo tamna zajimawa stawizna. Něhdyši Ralbičanski wučer powědaše nam na přikład wo rubježniku a jeho zhubjenym hrodźe, čehož městnosć je hišće dźensa poklata.
Z akwarelemi so zaběrali
Dźěći Chróšćanskeho horta mějachu w druhim tydźenju nazymskich prózdnin składnosć, pod nawodom wuměłca knjeza Sterna so na polu molowanja akwarelow kreatiwnje wuspytać. Wšelake wašnja tajkeho molowanja je knjez Stern dźěćom posrědkował, a tak nasta wjele rjanych dopomnjenkow na prózdninski čas w horće. Projekt spěchował bě kulturny rum Hornja Łužica-Delnja Šleska – wotrjad kulturne kubłanje. Katrin Wokowa
Wuspěšna 147. schadźowanka
Serbscy šulerjo a studenća šćipaty program přihladowarjam před ličakom zestajeli
Dołho smy łakali a na rozsud Załožby za serbski lud čakali, hač so schadźowanka lětsa znowa w syći wotměje. Něšto dnjow do swjatočnosće zamołwići informowachu: haj, schadźowanka budźe online. Dokelž njebě lońši program přez platformu edudip techniskich wušparanjow dla tak derje fungował, su sej organizatorojo lětsa něšto nowe wumyslili. Studentow a šulerjow, kotřiž chcychu na programje sobu skutkować a wotpowědowachu prawidłu 2G, su sej do Budyskeje měšćanskeje hale „Króna“ přeprosyli, zo móhli tam swoje programowe dypki live na jewišću přednjesć.
W husacym rjedźe do Rakec
W předewzaću Eskildsen maja cyłe lěto z husycami činić. Nětko móža so zajimcy wobdźělić na Rakečanskich husacych wikach, kotrež hač do 22. hodownika přewjeduja.
„Naše libjata (Gössel) su sej runje wusnyli“, so Andrea Lau smějkota a praji, „ně, do husacych chlěwow nětko wjace njemóžemy. Tam popołdnju w dwěmaj swěcu hasnjemy.“ Přiwšěm móžeš na Rakečanskich husacych wikach předewzaća Eskildsen tzwr žiwe husy widźeć. Na zahrodźe, njedaloko zachoda do předawanišća, so pjeć sněhběłych husycow pase. „Hdyž wopytowarjo chcedźa, smědźa je tež picować“, měni nawodnica stejnišća na Hermančanskej dróze. Na tymle nowemberskim dnju njeje nawal ludźi runje wulki, byrnjež tam stan derje wutepjeny był. Čim bóle so hody bliža, tajke je nazhonjenje wuhotowarjow wikow, ćim wjace ludźi na plahowanišćo husow dochadźa.
700 kilogramow kału
Swjata ćišina při molowanju je jemu wosebite wurunanje k ...
Rentnar a što potom – wuměnkarsku swobodu wužiwać abo wužadanje přiwzać (34)
Štóž chce so přeswědčić, zo móžeš so we wuměnkarskej starobje cyle rozdźělnym, zmysłapołnym a wužitnym činitosćam wěnować, njech so do Jawory poda. Tam bydli w rjenje hladanym domje napřećo wjesnej kapałce 72lětny, stajnje přećelny a pomocliwy Wolfgang Brühl.
Wolfgang Brühl narodźi so tři štwórć lěta do załoženja NDR. Ženje njeje so z ideologiju nowozałoženeho němskeho stata identifikował. Přiwšěm su jeho tehdyše politiske wuměnjenja formowali a k sprawnemu hospodarskemu nastajenju pohnuwali, pilnje dźěłać a ideje rodźić. Derje dopomina so wón hišće na prěnje šulske lěto we Worklecach, hdyž mějachu wučerku w narodnej drasće Marju Rječcynu. Wona bě sotra zbóžnoprajeneho Alojsa Andrickeho. Wuchodźiwši 10. lětnik nawukny powołanje awtomechanikarja w Halštrowskej firmje Mierisch. A wot toho časa znaje kóždy, tež najmjeńši dźělčk legendarneho jězdźidła NDRskeho časa – Trabanta.
Hodowna pycha ludźi hižo přez lětstotki wozboža
Štyri tydźenje do hód započina so najpokojniši čas cyłeho lěta – adwent. Słowo adwent pochadźa z łaćonskeho słowa „Adventus“, štož woznamjenja wočakowanje abo přichad, přihot na narod Jězusa. Kónc 5. lětstotka postajichu štyri tydźenje trajacy adwentny čas, nic pak swojowólnje. Wón symbolizuje wěru z časa srjedźowěka, hdźež dyrbjachu ludźo štyri tydźenje na přichad Zbóžnika čakać. Poprawom bě tónle čas jako posćenje mysleny. Přikład za to bě čas do jutrow, w kotrymž sej wěriwi chwile za rozpominanje bjeru. W běhu lět pak wuwi so adwent k časej wočakowanja, při čimž ludźo wjele swjeća. Tak wopytuja hodowne wiki, pjeku poprjančki a wobstaruja dary za swojich lubych. W tymle času sej tohorunja bydlenja rjenje wupyšimy. Někotre nałožki a tradicije kaž tež jednore ideje adwentneje a hodowneje pychi tu rady trochu rozłožuju.
Dohodowne wobswětlenje
Potajnstwo sydom serbskich kralow
Njedawno zetka so něhdźe dwaceći zajimcow w Bělšecach, zo bychu sej po tamnišim kralowskim puću „Potajnstwo sydom serbskich kralow“ wotkryli. Na přezpólnu hru bě motiwator za serbsku rěč a kulturu tych přeprosył, kotřiž chcedźa so ze serbskej rěču a kulturu zaběrać. Tak podachu so ludźo z Malešec, Budyšina a Wotrowa na něhdźe štyri kilometry dołhi puć. Pytajo skulptury kralow namakachu při nich schowane pokiwy k pokładej. Myto za dorosćenych bě wopyt klětušeje inscenacije Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła „Małe wampiry“. Myto za dźěći a jich wjeselo nad nim widźiće tu na wobrazu.
Tekst a foto: Lucian Kaulfürst
Na swjateho Měrćina hódnje spominali
Na wopyće we wikowarni zorna
Foto: Tereza WajdlichecPućujo přez Jaworu podachu so dźěći Pančanskeho horta do zapadołužiskeje wikowarnje zorna při Miłočanskej skale. Kročo po hoberskich składźišćach pokaza nam nawoda wotrjada za ratarske wudźěłki Michael Hille jědnaće družin žita. Wšudźe wupřestrěwaše so krasna wóń, nimale kaž słódny popcorn. Přičina toho je sušenje majsa po oktoberskich žnjach. K pomocy chwatachu dźěći, jako so wulke mnóstwo majsowych zornjatkow po wusypnjenju do sušawy z připowěšaka do hale wukuli. Tak pomhachu wone sobudźěłaćerjej knjezej Wajdlichej zornjatka zmjesć. Připódla wón jim rozkładźe, kak technika w zawodźe funguje a za kotre zežiwidła kotre zorno wužiwaja. A samo sywo (Saatgut) dźěći woptachu. Wone so wšitkim sobudźěłaćerjam za wulku prócu a dožiwjenjowpołne hodźinki wutrobnje dźakuja. Tereza Wajdlichec, nawodnica horta
