Nowa wjeska dróhowc wostała

Freitag, 27. August 2021 geschrieben von:

Nowy Łusč před 200 lětami prěni króć němsce naspomnjeny

Nowy Łusč je młode sydlišćo w Bóščanskej gmejnje. Lětsa su jeho wo­by­dlerjo 200. róčnicu prěnjeho naspomnjenja swojeho němskeho mjena Neu-Lauske swjećili, a to 14. žnjenca. Do Bóščanskeje gmejny z dohromady 850 wo­­bydlerjemi słuša wosom wsow a spočatk połstatych lět 20. wěka natwarjene Wětrowske sydlišćo jako najmłódše komuny. Wobsydnik Jasčanskeho knježeho dwora, Serbam napřećo njepřećelsce zmysleny dr. Georg Friedrich Wiesand, da 1828 na Ho­rjanskich ležownosćach no­­we sy­dlišćo serbskich roboćanow-­chěž­­karjow natwarić – Nowu Jaseńcu. Tale­ wjes mjezuje ze staroserbskej wsu Horu, kotraž bu 1301 prěni raz z mjenom tamnišeho knježka von Gor w zapisku ryćerjow Budyskeho kraja naspomnjena.

Za škit wikowarjow před rubježnymi ryćerjemi

Freitag, 27. August 2021 geschrieben von:

Dźeń Hornjeje Łužicy swjećachu sobotu­, 21. žnjenca, kaž hižo něšto lět we wšelakich městach a wsach z kul­turnymi poskićenjemi, historiskimi pokaz­kami, ze zabawu a přednoškami. Wjetše swjedźenišćo bě Lubij. Wšako běchu tam runje před 675 lětami Hornjołužiski zwjazk šesćiměstow załožili – a to bě historiska přičina woswjećenja Dnja Hornjeje Łužicy.

W lěće 1346 a hižo do toho bě w našej domiznje jara njewěsty, zły čas. Wochudnjeni zemjenjo we Łužicomaj a w sewjernej Čěskej wohrožachu jako rubježni ry­će­rjo wobchad a wikowanske transporty na srjedźowěkowskich dalnodróhach, wurubjachu wozy wikowarjow, nadpa­dowachu tež wsy před městami a zapa­lachu chěže. Bohatych měšćanow, kotřiž zemjanskim rubježnikam při tym do rukow padnychu, wotwjezechu do swojich hrodow a žadachu sej wjele pjenjez za jich pušćenje.

„Smalaca reporterka“ po serbskich pućach

Freitag, 27. August 2021 geschrieben von:

Interview z Gudrun Kubenz k 90. narodninam

Nimale tři lětdźesatki dźěłaše Gudrun Kubenz jako wobrazowa reporterka za nowinu Lausitzer Rundschau. Ze swojim Trabantom smaleše mjez wokrjesomaj Wojerecy a Grodk wot jednoho termina k dalšemu. Připódla wotkapny tež něšto­ za Nowu dobu. Jutře, 28. awgusta, swjeći wona w Bochumje dźewjećdźesaćiny. Serbski muzej je njedawno tójšto jeje serbskich motiwow do zběrki přijimał. Andrea Pawlikowa je so z fotografku rozmołwjała.

Słušeće do powójnskeje generacije emancipowanych žonow, sće wulke sony měła, do swěta chcyła, přiwšěm njeje Łužica Was pušćiła. Kak sće so tule z fotowej žurnalistku stała?

Ze želbiju sej zuby rjedźić

Freitag, 27. August 2021 geschrieben von:
Fota: Leńka Ješkec

Juhu, skónčnje smy sej zaso jónu wulećeli – a to z busom! To bě wulke wjeselo mjez dźěćimi před­šulskeje skupiny Budyskeje Serbskeje pěstowarnje „Jan Radyserb-Wjela“.

„Seife“! Zas a zaso!

Freitag, 27. August 2021 geschrieben von:

Měnjenja

Fota: SN/Božena Šimanec

To bě ći šćebotanje we Wodowych Hendrichecach. Njeje lochko so přesadźić, hdyž 90 a wjace dźěći a młodostnych napřemo rěči, woła abo spěwa. A potom: klak, klak, klak – po blidotenisowej plaće buliki skakaja. Na kóncu rži ze šmóratkow tón abo tamny hit po naměsće. Wšojedne, w „Seife“ je rjenje, kóžde lěćo zas. Tola čitajće sami, što su mi dźěći powědali.

Benedikt Hicka: Najlěpje so mi we Wo­dowych Hendrichecach kupjel pod hołym njebjom lubi. Tam skoro kóždy dźeń kupać chodźimy. Móžemy tež na sport­nišću kopańcu a volleyball hrać. W sku­pinje, w kotrejž sym, bohužel nikoho njeznaju. Je pak tež derje jónu nowe dźěći zeznać. Disko, na kotrejž smy byli, běše w porjadku, njeje pak dołho trała.

Max Kubaink: Naj­radšo mam tu skupinske dźěło. To dyrbiš so z tam­nymi mustwami wubě­dźować, a naj­lěpše dóstanje potom najwjac dypkow. Na kóncu dóstanje mustwo z najwjace dypkami myto. Tučasnje dźěłamy runje na wideju, štož je hłowny na­dawk w tymle tydźenju. Dźěło w mu­stwje so mi lubi, znaju tež mnohich z tych, kotřiž su w našej skupinje.

Hubu začinić a swěcu zaswěćić

Freitag, 27. August 2021 geschrieben von:

Filomena Brězanec: To běchu lóštne dny. Smy klanki za naše hry sami paslili. Najprjedy smy sej je wumyslili, po tym narysowali, na kóncu smy je wutřihali a na šašlikowe štabiki zlěpili. Nó haj, a ja sym wšitkich hosći postrowiła. Dyrbjachu jeničce hubu začinić a my swěcu zaswěćić. A hižo je so dźiwadło započało.

Felix Brandt:

Sym za druhe dźěćo zaskočić dyrbjał. To pak njebě ćežko. Hrał sym hajnika a wódneho muža.

Konstantin Untch: Mi je so wšitko jara lubiło. To bě woprawdźe rjana ideja. Sym rybičku hrał. A hrónčko za powědanč­ko z princesnu a jeje přećelemi sym sej wumyslił a rěčał. Běše rjenje, zo su tež dźě­ći pódla byli, kotrež nětko bórze do 1. lětni­ka přińdu. Tak sym nowych přećelow zeznał.

Lotta Wjelic: Poprawom dyrbješe Oskar na gitarje hrać. Tón pak to chcył njeje. Tak sym ja na njej hrała. Bě chětro ćežko te porsćiki prawje hibać. Hrała sym tež hišće palčika a rybu.

Oskar Šabel:

Sym so rady wo swě­cu starał a klanki paslić je so mi tež lubiło. Hrał sym lutka a po­li­cajske awto. Na spočatku smy za płachtu žortowali. To sym tež pódla był.

Knihu samaj wudałoj

Freitag, 20. August 2021 geschrieben von:
Foto: Lubina Hajduk-VEljkovićowa

Lube dźěći a wězo tež lubi starši,

Branko a ja smój raz něšto cyle nowe wuspytać chcyłoj – samaj knihu w interneće wudać. Smój při tym wjele nowych ludźi zeznałoj a wjele po­mocy dóstałoj. Po šěsć měsacach před­leži nětko tež serbska kniha za was: Dolina při rěce – Mali přećeljo. Pola firmy Amazon je móžno, knihi tež sam předawać – ale nic za wšitke rěče. Wokomiknje namakaće tam rjany pisany serbski ebook, pytajće prosće raz za „serbska kniha“ abo za „dobru nócku“. Nimo toho je so namaj poradźiło, słuchoknihu k tomu zapodać. To rěka, zo namakaće ju na Audible, iTunes a Amazon. Hdyž smój zhoniłoj, zo je so to poradźiło, smój so jara wjeseliłoj!

A wo čo tam dźe? Su to mali přećeljo: myšce Měrka a Kiki, šwinc Dorian, zajac Ferdi a sowa Luna. Woni dožiwjeja wšelake dyrdomdeje. Šwinc Dorian trjeba skónčnje nowe bydlenje, dokelž je pola njeho tak włóžne. A myška Měrka widźi něšto žołte, štož na rěce płuwa. Što móhło to być? Derje, zo sej mali přećeljo mjez sobu pomhaja.

Na swjatu Marku spominali

Freitag, 20. August 2021 geschrieben von:

To běše krasne pućowanje. Chceće wědźeć dokal? Nó, na Lipicu. To je prózdnjeńca njedaloko Wotrowa. Kóžde lěto tam dźěći Wo­trowskeje pěstowarnje „Dźěćacy raj“ znajmjeńša jónu pućuja. Lětsa su tam byli wosrjedź julija. Wosebitosć teje městnosće je prózdnjeńca z postawu swjateje Marije. Tam su dźěći ju počesćili a stajili kwětki do wazy. Rady su tež paćer wuspěwali a próstwy zanjesli. Po tym su so tam zabawjeli a hry hrali. A wobjed pod starymi štomami je wšitkim wosebje derje zesłodźał. Tón je dźěćom a wšitkim kubłarjam Ralbičanska kuchnja na přewšo rjany blečk přiwjezła. Tekst a foće: Hańžka Nawcyna

Čińće sobu!

Freitag, 20. August 2021 geschrieben von:

Mytujemy najporadźeniše rysowanki a jědnatki

rysowance a jědnatce: Hana Šmitec a Halina Hejduškecpryskanje z wodu pisany bul leći přez wulki šěroki pool wjeselo
krasna słónčna róža kćěje słóncu žołta wšu lubosć wona wuprudźa radosć
Nimale štwórty tydźeń lětnich prózdnin je hižo nimo. Sće sej něhdźe dojěli abo skerje doma wostali? W našej domiznje mó­žeš tež tójšto dožiwić. Nabožne prózdninske dny, zabawu w Serbskim muzeju, wopyt w Smolerjec kniharni, płuwać w Handrikec haće, jahodki šćipać w Bušence, prózdninske lěhwo w Smjerdźacej ... To dawno njeje wšitko. Što pak, hdyž so dešćuje abo hdyž je wonka chłódno. Hdyž staršej chwile nimataj a hdyž su sej přećeljo wulećeli? Sydńće so za blido a rysujće něšto štož sće widźeli. K tomu napišće Jědnatku. To so wam cyle wěsće poradźi. Abo přidajće rysowance baseń, žorćik abo powědančko? Wjeselimy so na waše dopisy! A za najpo­radźeniše smy tež myto přiho­towali. Milenka Rječcyna Pósćelće wšitko, hač do 15. septembra na Serbske Nowiny, Sukelnska 27, 02625 Budyšin. Hesło rěka: PRÓZDNINY 2021

Hwězda kiwa róžojta

Freitag, 20. August 2021 geschrieben von:
Foće: Simona Šěnowa
Mamy hižo wjace hač połčas prózdnin. A tola dopominamy so hišće rady na naš posledni wulět jako 4. lětnik Chróšćanskeje zakładneje šule „Jurij Chěžka“. Wutoru do zakónčenja šulskeho lěto smy sej z busom do Ochranowa dojěli. Tam smy zeznali manufakturu hwězdow. Přećelna sobudźěłaćerka je nas witała a do rum­nosće wjedła, kotraž ma formu hoberskeje hwězdy. Wobhladachmy sej najprjedy film wo nastaću manufaktury. Po tym podachmy so do krasneje rumnosće z hwězdami a přihladowachmy dźěłaćerkam při sfałdowanju a lěpjenju jednotliwych dźělow za swětoznatu Ochranowsku hwězdu. Skónčnje smědźachmy sami, kóždy swoju hwězdu paslić. Naposledk so na hrajkanišću w předewzaću hišće tak prawje wucychno­wachmy. To běše jara rjane dožiwjenje a samo paslena hwězda budźe nas zawěsće kóžde lěto znowa na rjane wokomiki w zakładnej šuli dopominać. Wutrobny dźak tež našej lubej sekretarce, kotraž je spěšnje wšitko organizowała. A zo njebychmy to zabyli: w Ochranowje maja kóžde lěto ediciju hwězdow we wosebitej barbje. Lětuša je róžojta. Šulerjo 4.

Serbska debata

Neuheiten LND