Energijowe poradźowanje je wažna kročel za priwatne wosoby, swójske twarjenja abo připrawy hladajo na energiju eficientnje wobhospodarjeć. Jaworčan Marko Nowak jako samostatny inženjer ludźi w tym padźe poradźuje.
Wosebje stupace energijowe kóšty a změna klimy wubudźeja w tójšto ludźoch žedźbu za swójskim přinoškom, wobstejnosće polěpšić.
Mnoho ludźi, wšojedne hač młodźi, kiž twarja sej nowy dom, abo staršich, kotřiž chcedźa swój dom energetisce wobnowić, sej tuž pomoc a radu pyta. Energie Nowak z Jawory je młoda firma, wusměrjaca so na energetiske poradźowanje připrawy nastupajo. Po wuspěšnym poradźowanju sćěhuje zatwar fotowoltaikowych připrawow a trěbneje techniki. Zatwar je runje w staršich swójbnych domach z přetwarom hladajo na překładźenje milinowodow přez cyły dom zwjazany. Aktualnje je w blišej wokolinje za energetiskim ponowjenjom swójbnych domow wulke naprašowanje.
Nowa fasada za Worklečansku šulu
Serbsku wyšu šulu we Worklecach započachu 1. awgusta 2023 nowu wobarbić. Wona dóstanje róžojtu fasadu. Zelnakec molerska firma dźěła wukonja. Róšty wokoło šule nastajeja sobudźěłaćerjo Brühlec předewzaća. Po přećach šulerjow maja wučerki a wučerjo na fasadu po zakónčenju molerskich dźěłow wioletne dypki nalěpić.
Zakaz sporta
Anonymne žórła rozprawjachu wo tym, zo ma so wot 19.05.2025 sport po cyłej Němskej zakazać. Tež němski zwjazkowy kancler Olaf Scholz wone informacije wobkrući. Z naprawu ma so cyłoněmska produktiwita zwyšić. Štóž přećiwo zakazej jedna, ma z chłostanjom hač do 10 lět jastwa ličić.
Multimilionar na Marsu
5. junija 2010 wopyta znaty multimilionar planet Mars zhromadnje z wurjadnej crew rakety. Cyłkownje dźesać wosobow bě sebi na Mars dolećało. Kontakt z nimi na zemi hač do dźensnišeho nimaja. Što je so w swětnišću stało, koho su kosmonawća zetkali a što su dožiwili, wostanje hač dodźensa hódančko.
Medijowy
marathon
Medijowy projekt na Worklečanskej Serbskej wyšej šuli „Michał Hórnik“
je absolutna nowinka we wobłuku
medijopedagogiskeho dźěła na serbskich a serbšćinu wuwučowacych šulach. Katharina Žurec a Tabeja Brumec stej so z nawodnicu šule Dianu Šołćinej rozmołwjałoj.
Kak sće ideju zrodźiła tajki projekt přewjesć?
D. Šołćina: Njebě to jenož moja ideja, ale nasta w zhromadnych rozmołwach z Michałom Cyžom. Smy hižo dlěje planowali, jězbnu dowolnosć za internet wuwiwać. Dale smy wo tym rozmyslowali, kotrych eksternych partnerow móžemy do projekta zawjazać a kak tež wučerjow zapřijeć. Tak dóńdźe k mysličce, medijowy marathon na našej šuli přewjesć.
Kak je so Wam tutón projekt lubił?
komfortowu conu
wopušćić
Maximilian Gruber je wolontar w redakciji Serbskich Nowin.
Vanessa Heppec
a Katharina Žurec stej so z nim rozmołwjałoj.
Što Wam najwjace
wjesela we Wašim
powołanju wobradźa?
Maximilian: Mi so ženje njewostudźi. Dyrbiš so kóždy dźeń na nowe wěcne wobstejnosće nastajeć,
z ludźimi kontakt nawjazać a so z nowymi informacijemi rozestajeć, kotrež do toho snadź njejsy scyła znał. Tuž nima hłowa ženje składnosć so wotpinać. A to je woprawdźe wulkotne.
Što Wy při swojim dźěle dokładnje činiće?
Maxmilian: Pisam přinošk, rešeršuju a spytam kóždy dźeń našich čitarjow z informacijemi zastarować, kotrež do toho snadź hišće słyšeli, widźeli abo čitali njejsu.
Kak je k tomu dóšło,
zo tute powołanje
wukonjeće?
Maximilian: Dyrju rjec, zo bě to mjenje abo bóle připad, woprawdźe zbožowny připad. Mój šef je so mje prašał, hač chcył wukubłanje činić. To sym rjekł, ,jasne, wuspytam so’. Nětko sym wjesoły, zo sym wukubłanje započał. Dokelž je poměrnje wólberne, ale wuběrne
powołanje.
Móžeće tute powołanje poručić a čehodla?
Medijowe prawo
Na Serbskej wyšej šuli „Michał Hórnik“ we Worklecach wotmě so wot 3. do 5. julija projekt „Wšitko digitalne?“, w kotrymž smy wšelke temy wobjednali. My mějachmy šansu, so na workshopach wobdźělić. Jedyn tajki běše „medijowe prawo“ z Michałom Cyžom. Tu su šulerjo na tabletach kwis na temu cybermobbing hrali. Při tym dyrbjachu na prašenja wotmołwić.
Što je mobbing? Abo: Mobbuja so tež dorosćeni mjez sobu? Cyle na kóncu so wopokaza, zo su wjacori šulerjo
hižo jónu někoho mobbowali. Zaměr je, zo so mobbowanje
na šuli skónči. Poslednje prašenje kahoot-kwisa je pokazało,
zo su so šulerjo rozsudźili, přestać druheho mobbować.
Tabeja Brumec
měnjenja
Smy so sobušulerjow za tym prašeli, hač a što jim projekt přinjese. Jenička sada jako wotmołwa dosaha, wšako wjele wupraja.
Lukas Glasner: Mam to za dobre, dokelž zhoniš wjace wo digitalnych wěcach.
Evely Herrmann: Ja mam projekt za jara dobru wěcku, dokelž smy z kompjuterom dźěłali a tójšto wjace hač dotal wo wobchadźenju z internetom zhonili.
Carla Waurikec: Mi je so projekt jara derje lubił, dokelž smy wjele sami wuspytać móhli.
Tón abo tamny žort pódla był
Michał Cyž je projekt „medijowe prawo“ nawjedował. Wón rěčeše ze šulerjemi wo strachach we wobchadźenju z internetom. Dale rozestaješe so z aspektami medijoweho prawa, wosebje pola njepołnolětnych dźěći a młodostnych. Tón abo tamny žort je tež pódla był.
a coding
Što je coding? A što je scratch? Druhdy słyšiš zapřijeća, kotrež njeznaješ. Što potom činiš? Pohladnješ do interneta abo woprašeš so někoho, kiž so z tym wuznawa. To jedne kaž to druhe njeje ničo, štož stres wubudźa. Coding cyle jednorje rěka: programěrować. A scratch – je hra, z kotrejž móžeš figury animěrować. To njefunguje jenož na ličaku, ale tež na šmóratku. Dr. André Měrćink je powědał, kak lochko je z pomocu scratch-app kocora zwoblěkać a jemu běžeć abo skakać dać. To je so wosebje šulerjam mjeńšich lětnikow lubiło. Starši šulerjo wšak so z tajkimi appami zwjetša hižo wuznawaja. Přiwšěm: Hrać, to tola wšitcy rady činimy. Na kóncu bě tuž jasne: Hry na ličaku hrać je wulka zabawa. Laura a Diana