Budyšin (SN/MiR/mb). Wot 1. meje přichodneho lěta maš w Němskej wjace prawa, swójbne mjeno po swojej woli hamtsce zapisać dać. Wosebitosće po tradicijach na přikład w serbskim ludźe abo w friziskej ludowej skupinje móža so z tym wobkedźbować. Tak maja serbske žony prawo, kóncowku -ec abo -owa w hamtskich dokumentach wužiwać.

Marja Michałkowa je sej hižo w 1990tych lětach jako zapósłanča Zwjazkoweho sejma žadała, serbske mjena w oficialnych dokumentach wužiwać móc. Za nju je prawo na pisanje swójskeho mjena prašenje swobodneho rozsuda. „Nichtó nima prawo, někomu w tym zwisku předpisy činić.“ Kelko Serbow a Serbowkow budźe w přichodźe nowe prawo wužiwać? Wona měni: „Myslu sej, zo skerje młodźi ludźo zajim pokazuja.“

Liča z dalšimi ruskimi spionami

Freitag, 19. April 2024 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Bywši prezident zwjazkoweje tajneje słužby BND Gerhard Schindler liči po zajeću dweju pozdatneju ruskeju spionow w Bayerskej z dalšimi hišće njewotkrytymi padami. Aktiwity ruskeje tajneje słužby njeje žane překwapjenje, ale jenož „kónčk lodowca“, rjekny wón nowinarjam. Spionaža a sabotaža słuša do gratu ruskeje geopolitiki, runje w časach wójny. W Bayerskej běchu dweju muži zajeli, kotrajž běštaj tam wojerske objekty USA wuskušowałoj.

Mustwo spřisahanych zestajene

New York (dpa/SN). W procesu płaćenja pjenjez mjelčenja dla přećiwo bywšemu prezidentej USA Donaldej Trumpej su mustwo spřisahanych zestajeli. Po tři dny trajacym woprašowanju dojednachu so statne rěčnistwo, prawiznicy Trumpa a sudnik Juan Merchan na dwanaće spřisahanych. Hižo póndźelu chcedźa proces z prěnimi pledoyerami zahajić. Trumpej wumjetuja, zo je dokumenty falšował, tón twjerdźi, zo je njewinowaty

Swobodnej dnjej miliny dla

Přetwar Drježdźanskeho stadiona Heinza Steyera je tak derje kaž zakónčeny. Supermoderne sportnišćo chcedźa kónc awgusta oficialnje přepodać. Planowane su potom mjez druhim wubědźowanje lochkoatletiki Golden Oval, dźeń wotewrjenych duri a hra american footballa. Stadion ma 10 440 městnow k sedźenju. Přetwar je 54 milionow eurow płaćił. Foto: Jürgen Männel

Nowa zwada w sakskej koaliciji

Freitag, 19. April 2024 geschrieben von:
Drježdźany (dpa/SN). W Sakskim krajnym sejmje su wčera naćisk noweho ratarskeho strukturneho zakonja na ini­ciatiwu CDU z dnjoweho porjada wzali. Z tym je projekt za běžnu wólbnu dobu z blida. Minister za wobswět a ratarstwo Wolfram Günther (Zeleni) reagowaše z ćežkimi wumjetowanjemi přećiwo koaliciskemu partnerej CDU, warnujo před raznymi sćěhami za přichodne zhromadne politiske dźěło. Dźěłowe zjednoćenstwo burskeho ratarstwa reagowaše z přepodaćom negatiwneho myta CDU. Nowy zakoń měješe tomu zadźěwać, zo stanje so ratarska póda z objektom spekulacijow. CDU argumentuje, zo by zakoń tež zasydlenych ratarjow při wuwiću haćił a zo njeběchu zwjazki ratarjow na zdźěłanju zakonja w dosahacej měrje wobdźělene. Zeleni wumjetuja CDU wólbnobojowy manewer.

Pomoc za ludźi do Gazy dojěła

Freitag, 19. April 2024 geschrieben von:
Gaza (dpa/SN). Nakładne awta z pomocnymi srědkami za nuzu ćerpjacu palestinsku ciwilnu ludnosć na sewjeru Gazaskeho pasma su po informacijach swětoweho programa za zežiwjenje (WFP) prěni króć po zahajenju wójny wot Israela znowa wotewrjeny pomjezny přechod Erez wužiwajo do zawrjeneho pasma dojěli. Tři kolony nakładnych awtow ze žiwidłami za něhdźe 80 000 ludźi su přechod wužiwali. Cyłkownje jedna so wo 25 awtow z wjace hač 400 tonami žiwi­dłow. Nowy přechod ma lěpše zastaranje ludźi zmóžnić, kotřiž přiběrajcy hłód tradaja. USA běchu hladajo na katastrofalne połoženje w dospołnje zawrjenym pasmje swojeho zwjazkarja Israel namołwjeli, pomoc na dobro ciwilneje ludnosće rozšěrić. Na to bě wójnski kabinet spočatk apryla mjez druhim wobzamknył, pomjezny přechod Erez za ciwilnu pomoc wotewrěć. UNO rěči wo „prěnich kročelach, kotrež dawaja nadźiju“.

Iran: Žadyn nadpad na kraj

Freitag, 19. April 2024 geschrieben von:
Teheran (dpa/SN). Po aktiwizowanju powětroweho zakitowanja we wjacorych dźělach Irana nimaja po informacijach statnych medijow žane dopokazy za raketowy nadpad na kraj. Wočiwidnje njejednaše so wo wulce zapołoženu ataku, statna powěsćernja Irna dźensa rano zdźěli. Powětrowe zakitowanje běchu aktiwizowali, po tym zo běchu wjacore mjeńše objekty w powětře wuhladali. ­Powěsće, zo je so iranska wěstotna rada k nuzowemu posedźenju zešła, su dementowali. Nad iranskej prowincu Isfahan běchu někotre mjeńše objekty wobtřě­leli. Wjacore detonacije běchu słyšeć.

Zelenskyj so Němskej dźakował

Freitag, 19. April 2024 geschrieben von:

Kijew (dpa/SN). Ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj je so po wopyće němskeho wicekanclera Roberta Habecka (Zeleni) za dale trajacu podpěru Němskeje dźakował. „Wažimy sej wodźacu rólu Němskeje, kotraž nješkita jenož žiwjenje w Ukrainje, ale cyłu Europu“, rjekny ­Zelenskyj w swojim wšědnym widejowym poselstwje. Na w juniju w Berlinje planowanej konferency za nowona­twar Ukrainy póńdźe wosebje wo bilateralne projekty brónjenskeje a energijoweje industrije, wón připowědźi. Z Habeckom je wón połoženje na fronće a zakitowanje powětroweho ruma wobrěčał. W tym zwisku Zelenskyj chwaleše, zo chce Němska Ukrainje dalši system za škit powětra ­Patriot přewostajić. Ukraina ćerpi ruskich nadpadow z trutami, raketami a lětacymi bombami dla.

Najebać přiběrace problemy na fronće pobrachowacych brónjow a municije dla ­šěrješe Zelenskyj optimizm. Ukraina ­brónje přiběrajcy sama produkuje.

Schodźišćo hrodu so zaso błyšći

Freitag, 19. April 2024 geschrieben von:
W starej pyše prezentuje so wotnětka schodźišćo ponowjeneho Rogeńskeho hrodu. Minjeny štwórtk su dom zjawnosći přepodali. Po połdra lěta trajacych dźěłach so sćěny, drjewjane wjerchi a schody zaso tak błyšća, kaž bě je wjerch Pückler něhdy zhotowić dał. Wjeršk su drohotne škleńčane mólby z časa mjez 16. a 18. lětstotkom, kotrež běštaj Pücklerec mandźelskaj znosyłoj. Nimo toho widźiš na sćěnach brónjoweje chódby nimo mólbow a woponow zemjanstwa nimale 80 brónjow: Hońtwjerske třělby, tesaki, mječe, helebardy a pistole. Ponowjenje płaćeše něhdźe 660 000 ­eurow. Pjenjezy přinošowali su lutowarnje a Kraj Braniborska. Foto: Michael Helbig

Synoda rěči znowa wo znjewužiwanju

Freitag, 19. April 2024 geschrieben von:
Drježdźany (dpa/SN). Synoda sakskeje krajneje cyrkwje zaběra so na swojim nalětnim posedźenju kónc apryla znowa ze znjewužiwanjom. Čłonojo cyrkwinskeho parlamenta diskutuja wo přepytowanju k splažnej namocy w ewangelskej cyrkwi Němskeje a wo prašenjach předźěłanja, konsekwencow a prewencije, rěčnica dźensa zdźěli. Tež wo wuwiću cyrkwje na puću k mjeńšinje w Němskej chcedźa na zeńdźenju rěčeć. Při tym póńdźe wo teologiske prašenja runje tak kaž wo personalne a financielne naležnosće.

To a tamne (19.04.24)

Freitag, 19. April 2024 geschrieben von:

Spodźiwne zwuki w hawbje nad kuchinskimi kachlemi su swójbu w poruhrskim Hünxe pohnuli, z nuzowym čisłom 110 wohnjowu woboru wołać. Wobydlerjo na to tukachu, zo je so zwěrjo do hawby zabłudźiło. Dobrowólni wohnjowi wobornicy na to dwě wjewjerčce wuswobodźichu. Zwěrjeći běštej so přez klapu wonkowneje murje do kuchnje předrěłoj. Jednu wjewjerčku přepodachu skótnemu lěkarjej, tamna so hnydom zminy.

Z nowej družinu lodu su Italčenjo składnostnje tuchwilneho předsydstwa sku­piny G7 swojemu dobremu mjenu jako najkreatiwniši narod słódkeho lodu wotpowědowali: Składnostnje zetkanja wonkownych ministrow skupiny najwjetšich industrijnych krajow swěta na kupje ­Capri w Neapelskim zaliwje su nowu družinu „Gelato G7“ předstajili: Wšelake słody w barbach wšěch krajow.

Neuheiten LND