Hórčan pomnik
W Hórkach stary pomnik mamy.
Wojak steji na nim samy.
W zymje a wšěch njewjedrach
steji tam na kamjenjach.
W Hórkach stary pomnik mamy.
Wojak steji na nim němy.
Tam wudypane mjena su
za muži, kiž padnychu.
W Hórkach stary pomnik mamy.
Wojak steji na nim zrudny.
Wón w druhej wójnje dožiwi,
kak ludźi su tam morili.
Sylwija Dubawic z Hórkow
rjad. 5b w Ralbicach
3. februar 1986
Njezabyte šulerske hrónčka
Před 35 lětami je wučer Pawoł Rota baseń přećiwo wójnje dóstał
Wčera wopominachmy 80. róčnicu němskeho nadpada na Sowjetski zwjazk. Ze 27 milionami mortwych měješe Sowjetski zwjazk hač do lěta 1945 telko woporow kaž žadyn druhi kraj w Druhej swětowej wójnje. Nadpad nacijow 22. junija 1941 bě zdobom započatk dotal njesłyšaneje zaničowanskeje wójny přećiwo Słowjanam. Dohromady je sej Druha swětowa wójna, tak historikarjo trochuja, 60 do 80 milionow smjertnych woporow žadała.W serbskim nowinarstwje maja tež dźěći swoje woprawnjene městno, su dźě čitarski a dopisowarski dorost. Něhdy běštej tomu přiłoze „Jutrnička“ a „Klinkačk“ wěnowanej. Mjeztym je so wjace hač 30 lět minyło.
Złóstniski nadpad na Sowjetski zwjazk
Dźensa před 80 lětami rano w pjećich Moskowskeho časa započa fašistiska Němska ze złóstniskej agresiju přećiwo Sowjetskemu zwjazkej. Z njej dósta 1. septembra 1939 z nadpadom hitlerskeje Němskeje na Pólsku zahajena Druha swětowa wójna nowu dimensiju. W 3.15 hodź. překročichu fašistiske jednotki hranicu Sowjetskeho zwjazka (ZSSR) z wot fašistow wobsadźeneje Pólskeje, z Narańšeje Pruskeje, Słowakskeje, Madźarskeje a Rumunskeje a zdobychu so do wulkeho kraja: 190 němskich diwizijow z dohromady 5,5 milionami wojakow.
Ahrens nochce swójski podźěl płaćić
Přichodne spěchowanje Budyskeho Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła bě nimo mnohich dalšich (SN rozprawjachu) tež tema na posedźenju dźěłoweho kruha za serbske naležnosće při Budyskej měšćanskej radźe tydźenja. Pozadk bě posudk agentury actori wo hornjołužiskich dźiwadłach.
Po tym zo dyrbjachu loni nadróžnu hudźbnu akciju Fête de la ...
Čorno-běłe wotwěra njeskónčny rum
Něhdźe połsta ludźi móžeše direktorka Budyskeho Serbskeho muzeja Christina Boguszowa pod wobmjezowanymi wuměnjenjemi na prěnjej wernisaži po lockdownje wčera do wustajeńcy „machot časa. wot běłeho k čornemu – rysowanki a grafiske łopjena“ Maje Nageloweje witać, mjez nimi tež Budysku přirjadnicu Birgit Weber.
Budyšin (SN/CoR). „W rozsahacych rysowankach wujasnjuje Nagelowa teren, prakrajinu we wariantach, wothorjeka kaž wotboka, wona zarjaduje a bjerje. Spušćomnje přidruža so figury, nimale njehaćene, tola přewšo koncentrowane, žony a mužojo, dźěći, jandźeljo a grat, zadźeržene we wěstych poměrach. Spóznajomnosć słuša ke kwalitam Nageloweje kaž tež to wułožomne, štož nima kónca.“ Z tymi słowami je lawdator, wuměłc a spisowaćel Gregor Kunz z Drježdźan wčera twórby wuměłče charakterizował.
Zazběh jubileja z filmowej hudźbu
Tonija Bruka z filmowym popołdnjom wopominali
Choćebuz (SN/CoR). Něhdźe pjatnaće zajimcow je wčera dr. Tonijej Brukej, loni njejapcy zemrětemu, wěnowane filmowe popołdnjo do Choćebuskeho Serbskeho muzeja přiwabiło. W kooperaciji z telewiziju RBB pokazachu jeho film „Wenn Sprache stirbt – Die Kärntener Slowenen“, nastaty we wobłuku jeho dokumentaciskeho rjadu wo małych rěčach w Europje 2006. Pozadk zarjadowanja bě aktualna wustajeńca „WOBRAZY KRAJINY – PŘECHOD 03“. W přihotach třikrajoweho wuměłstwoweho projekta bě so tež Toni Bruk jako jedyn z dohromady 15 serbskich wuměłcow na wupisanju wobdźělił, a to z tymle filmom. Jury pak njeje so dokumentariskeho charaktera jeho přinoška dla za njeho rozsudźiła.
Wo knihach a kniharni (18.06.21)
Słónčne ćopłe wjedro nam wšěm tyje a nas k dalšim předewzaćam pohonja.
Tuchwilne wolóženja w zwisku z koronapandemiju nam jako nakładnistwu zmóžnjeja skónčnje zaso wosobinski kontakt z předawarjemi, kupcami a čitarjemi wudźeržować.
Wjeselimy so, zo je Rěčny centrum WITAJ po lońšej přestawce zaso čitanske wubědźowanje za wuknjacych 3. lětnika serbskich a serbšćinu podawacych šulow přewjedł. Štož so hewak w Smolerjec kniharni wotmě, su lětsa znatych wobstejnosćow dla na žurlu Serbskeho muzeja w Budyšinje přepołožili. Smolerjec kniharnja bě wězo z najnowšimi edicijemi přitomna. Hač nowe dyrdomdeje Findusa a Peterssona abo lóštne zabawne nowowudaće za dźěći, přitomni móžachu do knihow pokuknyć, a tójšto z nich zdoby sej dźěćace ruki.
Stawiznu ludźom wuwědomił
Wokrjesny zwjazk Lěwicy je wutoru wječor do swojeho Kamjenskeho běrowa přeprosył, zo by stawiznu wo serbskej židowce Hanje znowa wotkrył. Jurij Koch bě hižo 1963 na zakładźe wěrneje stawizny spisał, što je so po lěće 1939 w jeho ródnej wsy Hórkach stawało.
Kamjenc (BG/SN). Młodostna Hana, dźowka Drježdźanskeje židowki, w Hórkach katolsce křćena, je pola serbskeju adoptiwneju staršeju wotrostła. Jeje njewobćežene žiwjenje pak so z nacistiskej ideologiju nadobo změni. Bě to čas, hdyž spytachu nacije tež serbski region podrywać. Druhdy so jim poradźi ludźi přeswědčić, abo sej jich z dobrej poziciju kupić. Naraz so tež přećelni ludźo Hany pasechu. Skónčnje dowjezechu ju do Drježdźan, hdźež so jeje slědy zhubja.
