Něhdźe 25 hosći dožiwi wčera w Liberecskej regionalnej galeriji zakónčenje wu­stajeńcy Maje Nageloweje „Na kromje“, kotrež staj hudźbnikaj Serbskeho ludoweho ansambla wobrubiłoj. Tak su zdobom wot přećelow Serbow, towarstwa Societas Amicuum Liberec organizowane Serbske lěto w Liberecu zakónčili. Hižo minjeny štwórtk wotmě so finisaža wustajeńcy wo Serbach w tamnišej wědomostnej knihow­ni. Wobě wustajeńcy běštej w kooperaciji z Budyskim Serbskim muzeju nasta­łoj. W lěće 2019 zahajene Serbske lěto pod hesłom „Serbja su zaso w Liberecu“ bě pandemije dla hač do 2021 podlěšene. Foto: Jana Vančatová

Pod wuměnjenjemi korony wotměje so na dworje Budyskeho hrodu lětuše lětnje dźiwadło. Tuchwilu twarja tam nimo jewišća tež přihladowarske trawersy. Na nich změje 500 ludźi z trěbnym wotstawkom městno. Wot 24. junija hač do 8. awgusta pokazaja inscenaciju „Sherlock Holmes“. Foto: SN/Hanka Šěnec

Budyšin (CRM/SN). Lětuše pišćelowe lěćo je z 15 koncertami kóždu srjedu wječor napoł wosmich w ewangelskim dźělu cyrkwje swj. Pětra hač do kónca awgusta planowane. Wobdźěleni su nimo wu­znamnych pišćelerjow z cyłeje Němskeje tež hudźbnicy z Italskeje, Jendźelskeje, Danskeje a Japanskeje.

Minjenu srjedu zahaji so pišćelowy swjatk z kantorom ewangelskeje wosady Michaelom Vetterom a katolskeje wosady Friedemannom Böhme, kotrajž hraještaj na wobojich hłownych pišćelach.

Hižo při durjach witaše iniciator Michael­ Vetter swój stajny publikum. Tachant­ski farar Wito Sćapan je připo­słucharstwo, kotrež wobsadźi wězo z poru­čenym wěstotnym wotstawkom městna wotprědka hač dozady, němsce kaž tež serbsce postrowił. Wón skedźbni na to, zo ma Budyšin z mjenowanymaj inter­pretomaj wirtuozneju organistow. Nimo toho staj runje wonaj z dalewjedźenjom koncertowanja na wotpowědnje disponowanymaj instrumentomaj žadnostku simultaneho Božeho domu jara wuspěšnje přez wjele lět dale hajiłoj.

Budyšin (SN/CoR). Hornjoserbska rěčna komisija (HRK) je hornjoserbske Braillowe pismo na swojej internetnej stronje k downloadej wozjewiła. Pismo bazuje na prěnjotnym naćisku studenta linguistiki Harrisa Mowbrayja z Kaliforniskeje (SN rozprawjachu) a je po wuměnje myslow ze sobudźěłaćerjemi Serbskeho instituta a po diskusiji ze serbskorěčnymi wužiwarjemi Brailloweho pisma, wosebje z Robertom Lombinom, złaha modifikowane. W běhu tohole procesa su tež nětko wuformulowane prawidła nastali.

„Hornjoserbska rěčna komisija wita wuwiće serbskeho Brailloweho pisma a doporuča, jeho wužiwanje w praksy wupruwować“, rěka we wozjewjenju. Zdobom HRK na to skedźbnja, zo njewidźi so „za postajenje a wobzamknjenje woprawnjena. To čini so za druhe rěče wot wotpowědnych zwjazkow slepych/njewidźacych resp. specielnych komisijow za Braillowe pismo.“

Hač jeho namjet tež za delnjoserbske Braillowe pismo akceptuja, njeje hišće jasne, kaž Harris Mowbray zdźěli. Mjeztym je wón hornjo-a delnjoserbski alfabet za gestikulacisku rěč namjetował.

Digitalizacija njepomha

pjatk, 28. meje 2021 spisane wot:
Wiziju Měrka Šenka za serbski digitalny swět w lěće 2025 móžu rozumić. Tak samozrozumliwe, kaž to dźensa je, na ličaku a šmóratku serbsce pisać, tak normalnje ma so naša rěč we wšitkich medijowych a žiwjenskich wobłukach jewić. Tež předstawu, zo samo njeserbske zarjady a zarjadnišća rěč mjeńšiny nałožuja, mam za wažnu. Jeli to digitalna technika zmóžni, žada sej to samo rěčna politika. A čim wjace ludźi so na serbšćinu zwuči, ćim bóle ju jako runohódnu akceptuja. Cyła digitalizacija pak serbskorěčnej normaliće njepomha, hdyž zamołwići Serbja zjawnje serbsce njerěča – kaž wčera na wirtuelnej medijowej prezentaciji digitalizaciskeho koncepta. Wěmy, zo je dwurěčne zarjadowanje technisce móžne. Hdyž pak němscy žurnalisća na nowinarskich konferencach wot Załožby za serbski lud a Serbskeho instituta našu rěč njesłyša, kak móža ju za normalnu měć? Serbja sami ju wočiwidnje za samozrozumliwu nimaja. Cordula Ratajczakowa

W Drježdźanskim wobchadnym muzeju su dźensa nowu wustajeńcu „K hwězdam – Dyrdomdej swětnišćowe łódźnistwo“ wotewrěli. Hižo wčera móžeše sej naš fotograf wjac hač 70 zdźěla originalnych eksponatow kaž tež napodobnjenja jězdźidłow w swětnišću wobhladać. Mjez nimi napadny jemu podobizna łódźe Sojuz. Přehladka je hač do 7. nowembra we wotewrjenskich časach muzeja přistupna. Dalše informacije pod Foto: Jürgen Männel/ddbd

Aktualne čisło Rozhlada steji w znamjenju róčnicow. Tak wěnuje so Christina Boguszowa žiwjenju a skutkowanju Boženy Nawka-Kunysz, kotraž by w juniju 75. narodniny woswjećiła. Wuměłča horješe so čas žiwjenja za wuměłstwo, studowaše w Pólskej a skutkowaše najwjetši dźěl žiwjenja w Katowicach. Dósta přistup k tamnišej awantgardistiskej scenje a zaběraše so z naraciju přez metafry, kotraž zaběra w pólskim wuměłstwje wusahowace městno. Tak přinjese Nawka-Kunysz tež nowy raz a hinaši rukopis do serbskeho wuměłstwa.

Christian Katschnanowski, sobudźěłaćer wustajeńcy „Pückler industrijnje“ steji w Rogeńskim parku před historiskim lokomobilom spěchowanskeho towarstwa „Mobilny swět“ z Hannovera. Přehladka dokumentuje, kak bě so wjerch Pückler za wudobyća industrializacije horił. Wustajeńca je hač do 31. oktobra přistupna. Muzej je wot swjatkow wotewrjeny. Foto: dpa/Patrick Pleul

Na parkowanišću koncertowali

štwórtk, 27. meje 2021 spisane wot:
Na hudźbnu jězbu z Moskwy do New Yorka je Choćebuske Statne dźiwadło swjatkownu póndźelu swojich připosłucharjow přeprosyło. Pod nawodom generalneho hudźbneho direktora Alexandera Merzyna hudźeše filharmoniski orchester na parkowanišću Łužiskeho parka w měšćanskim dźělu Gogolow (Groß Gaglow) pod hesłom „We 80 mjeńšinach wokoło swěta“. Wopytowarjo sćěhowachu koncert w swojich ­awtach. Jim prezentowachu kompozicije Richarda Straussa runje tak kaž smyčkowe twórby Pjotra Čajkowskeho a znate dujerske hity Jima Parkera. Foto: Michael Helbig

Dokumentacija wjerška hudźby

pjatk, 21. meje 2021 spisane wot:

Budyšin (SN/bn). „Koncerty na spočatku lěta“, organizowane wot pianistki Heidemarje Wiesnerec, słušeja hižo dlěje hač lětdźesatkaj k prawidłownym kulturnym wjerškam Łužicy. Dokelž zarjadowanje lětsa po zwučenym wašnju móžne njebě, je Wiesnerec bjezpublikumowy 26. koncert w Lubinje nahrawać dała, na kotrymž hudźachu a spěwachu nimo njeje sopranistka Brieann Pasko, tenor Stephan Gähler, bračistka Waltraut Elise Elvers a John D. McNabb na klawěrje. Nimo toho je zhromadnje z kameramužom Romanom Pernakom dokumentaciju „Na proze noweho lěta – Wo nastaću koncertneho rjadu“ zwoprawdźiła, kotraž wobswětla pozadki a přihoty koncertneho rjadu. Tak pokazuje pask na přikład proby wobdźělenych wuměłcow kaž tež jich mysle k serbskej hudźbje a kak organizatorka žórła přeslědźejo za kmanymi kompozicijemi pyta. „Hižo dołho mějach ideju, publikumej raz wid za kulisy zmóžnić. Nanuzowana přestawka bě za to prawy čas“, Wiesnerec podšmórnje.

Wobaj filmaj móža sej zajimcy wotnětka na Załožby za serbski lud darmotnje wobhladać.

nowostki LND