Kino sam postajeć

štwórtk, 09. januara 2020 spisane wot:
Loni bě mi něchtó na Choćebuskim filmowym festiwalu lětak do ruki stłóčił. Hesło „Wjesne kino prosće činić“ klinčeše w prěnim wokomiku zajimawe, nic pak kaž něšto­ swět spowalace. Kelko potenciala pak za tym tči, sej hakle wuwědomich, jako je mi wčera koordinator Jens-Hagen Schwadt mały dohlad do kinoweho systema a do interneje datoweje banki projekta zmóžnił. Tak funguja wšitke wobdźělene hrajnišća takrjec hromadźe jako jedne programowe kino, a jako tajke móža wone postajeć, što chcedźa měć. Na přikład stara so Schwadt tež wo to, zapřijeć produkcije z mjezynarodneho filmoweho festiwala za dźěći a młodostnych „Šibałc“, kotrež poprawom žanoho wupožčowarja nimaja a tohodla tež zjawnosć njedocpěwaja. Wězo, dotal je poskitk filmow ni-male stoprocentnje němskorěčny. To pak chce Schwadt nětko změnić a tohorunja serbske při­wzać – dyrbimy je jenož hišće pro­du­ko­wać! Cordula Ratajczakowa

Tež druhe předstajenje hudźbno-literarneho wječora z dźiwadźelnicu Gabrielu Mariju Šmajdźinej (na foće) wčera w Budyskej Röhrscheidtowej bašće bě wupředate. We wobłuku rjadu „Zynki a linki“ recitowaše Šmajdźina lyriku Marje Krawce. Wo hudźbne wobrubjenje postarachu so wospjet Helfried Knopsmeier, Marzena Wysocka a Mira Walerych-Szary. Foto: SN/Hanka Šěnec

Serbska drasta cyle moderna

štwórtk, 09. januara 2020 spisane wot:
W Budyskim Serbskim muzeju hotuja so na přichodny wulki podawk: swójbne popołdnjo pod hesłom „Pućowanje přez modowe doby“. Tak změja tam njedźelu wodźenje po wosebitej wustajeńcy předewšěm za swójby runje tak předwidźane kaž wosebitu přehladku z wudźěłkami z modernej interpretaciju serbskeje narodneje drasty. Mjez druhim je to wosebity šat, kiž sobudźěłaćerce muzeja Andrea Pawlikowa a Mónika Ošikowa pokazujetej a kotryž bě sej Serbowka za maturitny bal zešić dała. Njedźelne swójbne popołdnjo započnje so w 13 hodź. Foto: SN/Hanka Šěnec

Prěni modowy časopis

srjeda, 08. januara 2020 spisane wot:

Budyski Serbski muzej magacin „Sorbian Street Style“ wudał

Do prašenja, što sorbian street style, potajkim tajke něšto kaž serbske nadróžne wuměłstwo, poprawom je, měli sej wopřijeće dokładnišo wobhladać. Street style wopisuje wašnje wustupowanja, zjimace rozdźělne hibanja subkultury. To woznamjenja w prěnim rjedźe modu kaž tež jej přisłušace akseswary, móže pak tež prosće zasadne žiwjenske nastajenje wotbłyšćować. W tym padźe dźě přećiwo tomu, štož často mainstream mjenujemy. Zo tajkele nastajenje runja modźe tohodla nihdy srjedźišćo towaršnosće njedocpěje, njeje prajene. Najznaćiši přikład w tym zwisku je drje britiska designerka Vivienne Westwood, kotraž je dźensa – poprawom z punka pochadźaca – swětosławna wuhotowarka drastow.

Kniha choralow za wosebite pady

srjeda, 08. januara 2020 spisane wot:

Ewangelsko-lutherska wosada Chróstawa je njedawno choralowu knihu wudała. Pozadk je wosebitosć sakskich historiskich pišćelow, ke kotrymž słušeja tež tamniše z dźěłarnje Gottfrieda Silbermanna­ (1683–1753).

Chrósćicy (BW/SN). Runje w hodownym času je kóžde lěto telko składnosćow kaž lědma hdy, zanurić so do duchowneje hudźby a dožiwić w Serbach koncerty, hdźež klinča woblubowane kěrluše kaž tež njeznate přitulne pěsnje w maćernej rěči. Tak bě runja zašłym lětam wosadna cyrkej w Chrósćicach na njedźelnym tra­dicionalnym hudźbnym nyšporje znowa derje pjelnjena. Bě rjenje widźeć, zo je nimo znatych zbliska a zdaloka wosebje wjele swójbow z dźěćimi přichwatało.

Dwurěčne dyrdomdeje wušli

póndźela, 06. januara 2020 spisane wot:
Bórkowy (SN/CoR). Wosebje za Witaj-dźě­ći w Delnjej Łužicy je nowa kniha Kathariny Gutšmidtojc „Ronny a swóje mytiske pśijaśele w kraju chódoty Mórawy –Źěl I“ myslena. Powědančko wo dyrdomdejach psyka Ronnyja w Błótach je Braniborska spěchowała, tak zo móžeše kniha dwurěčnje delnjoserbsce-němsce wuńć. Uwe Gutšmidt a mandźelska staj nowostku dźowki zeserbšćiłoj. Katharina Gutšmidtojc wuda knihu w swójskim nakładni­stwje Błota. Skazać móža sej ju zajimcy e-mailnje pod .

Budyšin (SN/CoR). Minjene lěto bě za Serbski muzej Budyšin přewšo spoko­jace. „We wšěch wobłukach ličby přibě­raja, wšojedne hač nastupajo wopyto­warjow, zarjadowanja, pedagogiske programy, dochody abo sobudźěłaćerjow. Wěsta kontinuita pozitiwneje tendency mjeztym je, štož nas wězo jara wjeseli“, rozłožuje direktorka Christina Boguszowa. Młodeho historikarja Alexandera Pólka su sej za technisko-wědomostny wolontariat do teama zdobyli a loni ně­hdźe 15 500 wopytowarjow do muzeja wabili. „Dyrbiš dobru měšeńcu poskićeć, zo by mnóstwo ludźi docpěł. A to je so nam z třomi wosebitymi wustajeńcami, kotrež tematisce wot zańdźenosće do přichoda sahachu, radźiło.“ Nimo tradicionalneje, bóle na turistow wusměrjeneje jutrowneje přehladki běchu to hromadźe ze spěchowanskim towarstwom Domizniskeho muzeja Dešno wutwo­rje­ny „Stary lud“, mjezynarodny projekt načasneho wuměłstwa z Awstriskej a Słowjenskej „Wobrazy krajiny“, kiž budźe wot 22. januara w korutanskim Celovecu widźeć, a hišće hač do kónca februara přistupna wustajeńca-wubědźowanje „Sorbian Street Style“.

Kónc z „Gustu“

póndźela, 06. januara 2020 spisane wot:
Bě to 3. januara 1970. Štwórć hodźiny do połnocy dósta lokomotiwnik na dwórnišću Błótowskeje železnicy w Choćebuzu signal k wotjězdej poslednjeho ćaha na kolijach ze šěrokosću 1 000 mi­limetrow. A jenož někotre mjeńšiny na wonym 4. januaru bě w Tšupcu posledni stop. Z tym skónči so wobchad „Bło­śańskeje zeleznice“, w Serbach jenož „Gusta“­ mjenowaneje. Za wažny transportny srědk běchu 1897 zakładny kamjeń za Tšupčanske dwórnišćo połožili. Lěto pozdźišo poswjećichu prěni, 80 ki­lometrow dołhi wotrězk wot Lubina hač do Bělina, wot Tšupca do Gójaca a wot Bělina do Luboraza a dale do Jamlic. Dospołnu­ čaru wot Lubina hač do Choćebuza přepodachu 7. decembra 1899. Z Bórkowskeje wokoliny jězdźachu do města na dźěło, na wiki atd. ludźo přez stacije Wjerbno-Rubyn-Góry-Brjazyna-Žylow. Najwjace Serbow nadobo drje transportowachu 27. julija 1951, jako jědźechu rejwarjo a rejwarki masoweje sceny na Bórkowski Serbski kulturny swjedźeń. Dźensa mnozy wobžaruja, zo „Gusty“ hižo njeje, by dźě to zajimawa atrakcija wosebje tež turistam była. Mikławš Krawc

Normalita je wšo!

pjatk, 03. januara 2020 spisane wot:
Nowa doba započnje so póndźelu za Serbski rozhłós a jeho připosłucharjow: Štyri hodźiny kóžde rano wusyłaja potom program w hornjoserbskej rěči – třećinu wjace a telko kaž ženje dotal. To je na kóždy pad postup do praweho směra, a směr rěka: medijowa normalita. Štož je wužadanje rozhłosownikam a zdobom polěpšenje publikumej, móžeš přiwšěm jenož jako symbolisku prezencu hornjoserbšćiny na medialnym swěće hódnoćić (połhodźinski telewizny magacin je najjasniši wuraz toho). Medialna normalita je něšto druhe, a měritko je tule wězo dominantna rěč: Wšojedne hdy, přeco hdyž chceš, móžeš sej rozhłós abo telewiziju w swojej rěči naposkać abo wobhladać. Štóž praji, zo to za tajki mały ludźik kaž Serbow móžno njeje, njech hlada do Šwicarskeje. Tam wusyłaja 24 hodźin w retoromanšćinje – za něhdźe 60 000 rěčacych. A hišće něšto k normaliće słuša: Serbska hudźba w němskim programje! Cordula Ratajczakowa

Serbska debata

nowostki LND