Budyšin (SN/mwe). Druhi króć přihotuje Budyski Kamjentny dom adwentny koncert „Swinging Santa“ jako zhromadny beneficny projekt z Budyskimi dobro­ćelskimi klubami, kaž su to Rotary-klub, Lionsowy klub a měšćanski klub Leo. Za to­ přewjedźechu w sociokulturnym srjedźišću zwučowanski tydźeń, na kotrymž wobdźěli so wot 13. do 19. oktobra něhdźe 30 instrumentalistow a spěwarjow w starobje dźesać do 18 lět z města a wokoliny. W srjedźišću třoch bene­ficnych koncertow wot 30. nowembra do 2. decembra steji kaž loni za „Swinging Santa“ zestajana bigband. Kaž nawoda projekta a jednaćel Kamjentneho domu Torsten Wiegel zdźěli, móža so Budyšenjo a hosćo na wosebite, haj jón­krótne zarjadowanje wjeselić.

Marian, nic Měrćin

Zamołwity LND za „Hornjołužisku knižnu nazymu“ bě wězo sobudźěłaćer Smolerjec kniharnje Marian Korjeńk. Za wopak podate předmjeno w rozmołwje „LND na ,knižnej nazymje‘“ we wudaću SN z 19. oktobra so redakcija zamołwja.

Klětu maja wo spěchowanju jednać

štwórtk, 18. oktobera 2018 spisane wot:

111. Kulturny konwent je so wčera na swo­jim zeńdźenju w Stróži zaběrał mjez druhim z hospodarskim planom a jón wobzamknył. Institucionelne spěcho­wanje wučinja za lěto 2019 15,9 milionow eurow.

Stróža (SN/MiR). Hudźbne šule, mobilne dźěło za młodźinu a Wojerowski kom­pjuterowy muzej Conrad Zuse maja z eta­ta kulturneho ruma Hornja Łuži­ca­Delnja Šleska dóstać klětu wjace pjenjez hač dotal. Institucionalnje spěchowane zarjadnišća dóstawaja financy w dotalnej, resp. aktualnym žadanjam, kaž wurunanju inflacije přiměrjenej wysokosći. Za dźiwadła płaći dale wobzamknjenje jednotliwych budgetow z lěta 2014. Tute pak 2019 wuběži. Tuž ma so klětu znowa jednać.

Biografije pisać při kofeju

štwórtk, 18. oktobera 2018 spisane wot:

Budyski žónski centrum chce zajimcow do powědanja wabić. Zaměr je zeznać „Kofejownju powědanja“ a so tak zaběrać z prašenjom, kak nastawaja spisane biografije wšelakich ludźi.

Budyšin (SN/MiR). Kofejownja powě­danja ma měć tři dźěłarnički. Hižo přichodnu wutoru chcedźa prěnju z nich na Karla Marxowej w sprjewinym měsće wotměć. „Chcemy zawjesć do temy kofejownje powědanja. Wšako je to připóznata metoda za powědanje a dopomnjeće“, zdźěli Fränzi Straßberger z Budyskeje žónskeje iniciatiwy. „Wažne je nawuknyć metody powědanja.“ Zdobom pak chcedźa, zo dožiwja přitomni live připowědźenu kofejownju powědanja.

Feliks Statnik

srjeda, 17. oktobera 2018 spisane wot:
17. oktobra 1928 w Dobrošicach rodźeny Feliks Statnik bě serbski wučer z ćěłom a dušu. Wot 1935 do 1939 chodźeše w Róžeńće do ludoweje šule, po tym hač do kónca wójny na gymnazij we Würzburgu. W lěće 1946 wobdźěli so na druhim kursu Serbskeho wučerskeho wustawa w Ra­dworju. Swoje prěnje wučerske městno dósta w Konjecach. Po tym zo bě so wot 1955 do 1958 wuspěšnje na dalokostudiju serbšćiny wobdźělił, rozwučowaše lětdźesatki dołho serbske dźěći w Ralbicach. Njeje pak jeno šulerjam wučbu podawał, ale je na wučbnicach za serbšćinu a přełožujo knihi za matematiku, chemiju a fy­ziku sobu dźěłajo zakład za podawanje dobreje wučby tworił. Nimo toho bě aktiwnje na dźěle wjesneje Domowinskeje skupiny jako čłon jeje předsydstwa wobdźěleny. Angažowaše so tež w gmejnskim parlamenće a w Ralbičanskim hońtwjerskim zjednoćenstwje. W młodych lětach bě jako wuběrny wrotar Ralbičanskemu koparskemu mustwu k wjele dobyćam dopomhał. W rentnarskej starobje je so z wušiknosću, wutrajnosću a akribiskej dokładnosću zhotowjenju miniaturow z wjesneho a ratarskeho žiwjenja wěnował. Ludwig Zahrodnik

Serbskej přinoškaj zaklinčitej

wutora, 16. oktobera 2018 spisane wot:

Prěni raz zaklinčitej we Wienje, starym centrumje europskeje awantgardy wosebje na polu hudźby, twórbje serbskeju komponistow. Z Moldawskeje pochadźaca huslerka bě awstriskim zarjadowarjam łužiskej přinoškaj poručiła.

Wien (SN/bn). Wuměłske towarstwo Stara­ kowarnja Wien, zarjadowar mjez druhim k najrenoměrowanišim wjerškam noweje hudźby słušaceho festiwala „Wien modern“, wuhotuje pjatk w Lite­rariskim kwartěrje awstriskeje stolicy wosebity koncert. Pod hesłom „VIOLA/NEU“ předstaja moldawska huslerka a bračistka Jacqueline Kopacinski – we Łužicy znata jako interpretka serbskeje smyčkoweje literatury, kotruž prawi­dłownje w nadawku rozhłosa RBB na­hrawa –, Celovecski cellist Arne Kircher kaž tež pianist Andrés Añazco z Ekua­dora prapremjerje kompozicijow Akosa Ban­lakeho a Nelly Li Puma. Nimo toho zaklinča twórby mjez druhim Pavela Sin­ge­ra a Konstantina Iljewskeho.

W Budyskim Dźiwadle na hrodźe su wotnětka wustajene twórby w Budyšinje a Łužicy zakótwjeneje Jutty Mirtschin (srjedźa). Wona je wjace­ hač 120 knihow ilustrowała kaž tež plaka­ty, kostimy a klanki wuhotowała. Za wjacore dźiwadłowe kruchi je naćiski­ zhotowiła­ a jich zwoprawdźenje přewodźała. Jeje ilustracije bajkow, powědkow a swětoweje literatury pokazuja na wu­rjadne rjemjesl­niske zamóžnosće a na jeje wulku dušu. Foto: SN/Hanka Šěnec

Gołbin srjedźišćo Pratyje 2019

póndźela, 15. oktobera 2018 spisane wot:

Hižo wot lěta 1997 předstaja delnjoserbski knižny kalender Serbska pratyja ze swojimi přinoškami dźensniše žiwjenje a stawizniske fakty jedneje wsy w serbskim sydlenskim rumje Braniborskeje. W 23. rjedźe tuteje serije je redakcija za lětnik 2019 wupytała wjes Gołbin (Gulben), kotraž słuša do wul­keje gmejny Gołkojce (Kolkwitz) we wokrjesu Sprjewja-Nysa.

Gołbin (HA/SN). Rozsudej redakcije je po­lěkowało, zo je so minjene lěta w Gołbinje Domowinske a serbske ži­wjenje derje wuwiło. Tak załožichu tam Domowinsku skupinu, kotraž ma mjeztym 50 čłonow. Nimo toho zarjadowachu kurs serbšćiny. Na nim wobdźělni­cy z wjacorych wsow mjez druhim serbske spěwy zhromadnje zwučuja. Kóžde lěto wuhotuja tohorunja serbsku kermušu, na kotrejž je so lětsa 350 ludźi wobdźěliło, mjez nimi 60 žonow a holcow w narodnej drasće.

Byrnjež wjedro wčera skerje lětnje było, chcyše tójšto ludźi w Chrósćicach nazymski koncert dožiwić. Wuhotował je jón chór Łužy­ca pod nawodom Lubiny Žurec-Pukačoweje. Spěwarki a instrumentalisća předstajichu sep delnjołužiskich a dalšich pěsnjow­ a mějachu samo dołhu kołbasu přihotowanu, a to na spěw „Chcył něhdy w holi Mužakec“. Foto: Feliks Haza

Mjertyn Gryz

pjatk, 12. oktobera 2018 spisane wot:
Za wučerja, kěrlušerja a poeta Mjertyna Gryza su w ródnej Hochozy wopomnjensku taflu wotkryli. Delnjoserbski wótčinc narodźi so 8. oktobra 1818 burskej swójbje na wudworu „na Gryzu“. Kubłaše so na preparandźe w Tšupcu a na wučerskim seminarje w Nowej Cali. Wučerješe w Spěcharjowje, Modłej a Dešanku a wot lěta 1849 hač do smjerće 21. oktobra 1878 w Nowej Wsy. Porno druhim tehdyšim delnjoserbskim wučerjam bě Gryz demokratisce­ zmysleny a wučeše dźěći z wulkej lubosću tež w maćeršćinje. Pilnje dopisowaše do Bramborskeho Serbskeho Casnika a do Časopisa Maćicy Serbskeje, zapodawaše do njeju tež basnje. Bě rady čitany kěrlušer, kiž tež němske spěwy zeserbšćeše. 1864 ćišćachu jeho „Dwanasćo kjarližow“ a 1867 „Spiwanja młodym a starym, tužnym a wjasołym“. Wozjewichu jeho lyriku tež w Kita Šwjelowych „Sserskich arijach za našu lubu młoźinu“ a w Tešnarjowych „80 duchownych kjarližach“. W 2007 w LND wudatych spěwarskich „Duchowne kjarliže“ je Gryz ze štyrnaće kěrlušemi zastupjeny. Jeho njećišćane politiske basnje přećiwo pruskemu duchej pak njejsu bohužel zachowane. Manfred Laduš

Serbska debata

nowostki LND