Z wudaća: štwórtk, 15 junija 2017

Ernsta Thälmannowy pomnik steji w bayerskim Gundelfingenje nad Dunajom. Zhromadnje z mnohimi druhimi wuchodoeuropskimi monumentami, mjez druhim z pomnikom Lenina a Stalina, běchu postawy w 1990tych lětach tam dowjezli a hromadźili. Sobotu chcedźa je nětko přesadźować. Foto: dpa/Stefan Puchner

wozjewjene w: Kraj a swět
štwórtk, 15 junija 2017 14:00

Wjele wobydlerjow hišće zhubjenych

London (dpa/K/SN). Žałostny woheń, kotryž howrješe wčera w jednym z Londonskich wysokodomow, maja wohnjowi wobornicy pod kontrolu. Nětko pytaja tam za dalšimi woporami, je dźě tójšto wobydlerjow hišće zhubjenych. 65 ludźi zamóchu wuchować. Ličba smjertnych woporow je so dźensa na 17 powjetšiła. W klinikach zastaruja 79 zranjenych, 18 z nich su w kritiskim stawje. Za kelko wobydlerjemi hišće pytaja, njeje jasne. W twarjenju je 400 do 600 ludźi bydliło. Britiska premierministerka Theresa May je „dokładne přepytowanje“ připowědźiła. „Jeli maja so z wohenja konsekwency sćahnyć, budu trěbne naprawy přewjedźene“, wona zwurazni.

wozjewjene w: Kraj a swět
štwórtk, 15 junija 2017 14:00

To a tamne (15.06.17)

Awtowu honjeńcu kaž w filmje dožiwichu wčera wječor w Magdeburgu policisća, po tym zo chcychu 25lětneho šofera awta kontrolować. Tón smaleše do směra nutřkowneho města. Přesćěhace policajske jězdźidło spyta wón z njejapkim borzdźenjom wobškodźić. Přiwšěm jeho zadźeržachu a skónčnje zajachu. Na to so wukopa, zo njeměješe pod wliwom drogow stejacy muž žanu jězbnu dowolnosć, awto bě wotzjewjene a čisłowe taflički pokradnjene. Nimo toho předležeše přećiwo njemu wukaz zajeća.

Njepowalnaj staj kontrahentaj w zwadźe wo předawanje praženych kołbaskow při awto­dróze A 9 w Durinskej. Wotpowědny zarjad hrozy mějićelce kioska z pjenježnej pokutu. Ta wšak scyła na to njemysli so podać a chce so z peticiju na kanclerku Angelu Merkel wobroćić. 3 200 ludźi je peticiju hižo podpisało.

wozjewjene w: To a tamne
štwórtk, 15 junija 2017 14:00

Nětko přepytuja tež přećiwo Trumpej

Washington (dpa/K/SN). Wurjadny přepytowar Robert Mueller nětko tež přećiwo prezidentej USA Donaldej Trumpej samomu rešeršuje, rozprawja nowina Washington Post. Tak pruwuje wumjetowanja přećiwo prezidentej, zo je spytał w aferje Ruskeje dla na justicu wliw wukonjeć. Dźenikej napřećo su to wjacore wosoby wobkrućili, kotrež wo naležnosći wědźa. Trumpowy notar Marc Kasowitz so chrěni. „Informacije FBI wo prezidenće publikować je šamale, njewodajomnje a ilegalnje“, rěka w stejišću Kasowitzoweje kenclije. Tydźenja je wot Trumpa pušćeny šef FBI James Comey wuběrkej senata wuznał, zo bě prezident jeho chcył pohnuć přepytowanja skónčić.

wozjewjene w: Kraj a swět
štwórtk, 15 junija 2017 14:00

Tež internet sylnišo kontrolować

Drježdźany (dpa/SN). Zwjazk a zwjazkowe kraje chcedźa w boju přećiwo terorizmej a kriminaliće přichodnje wušo hromadźe dźěłać. Tak ma „mustrowy policajski zakoń“ po wšej Němskej płaćiwe jednotne standardy předpisać. Zwjazkowy nutřkowny minister Thomas de Maizière (CDU) rěčeše k zakónčenju nalětnjeje konferency nutřkownych ministrow krajow a Zwjazka wo přełamje. Mustrowy zakoń ma krajam při zdźěłanju policajskich zakonjow jako předłoha słužić. „Zaměr je, najebać zamołwitosć krajow, jednotne wěstotne prawidła zdźěłać“, rjekny předsyda konferency, sakski nutřkowny minister Markus Ulbig (CDU) jako hosćićel w Drježdźanach. Zakoń ma so nětko spěšnje zdźěłać.

Dojednali su so mjez druhim na to, internetne informaciske portale kaž Whats-app, kotrež tež kriminelni wužiwaja, sylnišo kontrolować. Nimo toho chcedźa rjadować, kak z potencielnymi tak mjenowanymi wohrožowarjemi wobchadźeć. Bayerska bě sej w tym zwisku žadała, tež dźěći wot wustawoškita wobkedźbować dać, kotrež su so radikalizowali.

wozjewjene w: Kraj a swět
štwórtk, 15 junija 2017 14:00

Porsty preč!

AfD je ze swojim plakatom za lětuše wólby zwjazkoweho sejma horcu diskusiju zbudźiła. Mnozy su so zjawnje po wšelakich kanalach wuprajili, mjez druhim wědomostnicy-sorabisća, Domowina kaž tež direktor Załožby za serbski lud Jan Budar. Wšitcy so jasnje přećiwo znjewužiwanju Serbow wuprajeja. Tež ja so do rynka tych zarjaduju, kotřiž postupowanje strony raznje wotpokazuja. Hišće před měsacomaj běchu zapósłancej AfD w Sakskim krajnym sejmje Günterej Wildej serbske temy jenož wothódnoćace słowa kaž „kokolores“ hódne. A nětko ze Serbami za swoju stronu wabja. Wjetše napřećiwki woprawdźe być njemóža! To tež wusprawnjenje předsydki strony Frauke Petry, zo ničo přećiwo Serbam nimaja a jich naležnosće tola podpěruja, njezměni. Za wabjenje smy jim dobri dosć, hewak nas zańč nimaja – to znajmjeńša je mój zaćišć! Tuž porsty preč! Janek Wowčer

wozjewjene w: Kraj a swět
štwórtk, 15 junija 2017 14:00

Katastrofu hišće wotwobroćić

Bohuslav Sobotka jako předsyda socialdemokratow wotstupił

Praha (dpa/SN). Čěski ministerski prezident Bohuslav Sobotka je jako předsyda socialdemokratiskeje strony ČSSD wotstupił. Hłowna přičina su katastrofalne wuslědki woprašowanjow za dotal najwjetšu knježerstwowu stronu. Jeje nawodnistwo přewozmje dotalny městopředsyda, nutřkowny minister Milan Chovanec. Načolny kandidat při wólbach parlamenta lětsa w oktobru ma wonkowny minister Lubomír Zaorálek być, Sobotka wčera wječor po krizowym posedźenju­ stronskeho nawodnistwa w Praze zdźěli. Wón sam chcył hač wólbam knježerstwo dale nawjedować.

Socialdemokraća spytaja z naprawu štyri měsacy do wólbow móžnu katastrofu w poslednim wokomiku tola hišće wotwobroćić. Sobotce, kotrehož kritikarjo „šěra myška“ mjenuja, njebě nichtó wjace chutnje přicpěwał, spadej dotal najwjetšeje politiskeje strony hladajo na sympatije wolerjow zadźěwać.

wozjewjene w: Kraj a swět
štwórtk, 15 junija 2017 14:00

Žadyn zajim za susoda?

Je zajim na stawiznach a přichodźe Serbow tak snadny a chowa zhromadne žiwjenje němskich a serbskich susodow přewjele mjezsobnych předsudkow? Tele prašenje jimaše přitomnych hižo krótko po zahajenju wčerawšeho zarjadowanja, wšako bě wothłós na roz­mołwne koło jara skromny najebać wospjetne připowědźenje w medijach.

Čorny Chołmc (SiR/SN). Čłonojo dźěłoweho kruha SPD „Serbja“ běchu na swoje třeće zarjadowanje do Čorneho Chołmca přeprosyli. Woni bychu sej wot SPD, ale tež wot druhich frakcijow a ze zjawneje strony wjace zajimowanych wopytowarjow přeli. „Hinaše terminy, ale tež woprawdźe pobrachowacy zajim móhli přičiny za to być“, měnješe jednaćel dźěłoweho kruha dr. Dieter Tempel pytajo za wotmołwu. Paralelnje wotměchu so wonka na dworje Krabatoweho młyna proby za lětuši Krabatowy festiwal.

wozjewjene w: Kraj a swět
štwórtk, 15 junija 2017 14:00

Leisentrit – katolski Luther?

Budyšin (SN/CoR). Pod hesłom „Zachowane wobnowjenje“ je dr. Jens Buliš z Chrósćic zawčerawšim, wutoru, z dalšim přednoškom w lěće reformaciskeho jubileja wosebity cyrkwinski puć Łužicy wobswětlił. W srjedźišću jara derje wopytaneho wječora w Budyskim archiwowym zwjazku steješe japoštołski administrator Mišnjanskeho biskopstwa za Delnju a Hornju Łužicu Johann Leisentrit (1527–1586).

Leisentrit – katolski Luther abo protestantiski katolik? Tróšku prowokatorisce formulowaše Buliš fakt, zo bě w morawskim Olomoucu rodźenemu a pozdźišo w Pólskim Krakowje wustudowanemu teologej wědome, zo ma so cyrkej reformować. Tak je generaciju po Lutheru ludźi kubłał a cyrkwinske žiwjenje jich přećam přiměrił. Jako 24lětny rozsudźi so wón za skutkowanje w Budyskim tachantskim wustawje – tehdy bě nimale cyłe Budyske wobydlerstwo ewangelske a tachantska cyrkej dwunabožna – a tak za njelochke poměry w Mišnjanskim biskopstwje. 1559 bu wone ewangelske a Leisentrita powołachu za generalneho komisara za Hornju a Delnju Łužicu, 1567 pomjenowa jeho bamž za administratora.

wozjewjene w: Kultura

Serbska debata

nowostki LND