Z wudaća: srjeda, 06 decembera 2017

Mnichow (dpa/SN). Zwjazkowe knježerstwo je swoje bytostne zaměry nastupajo energijowy přewrót dotal w dalokej měrje misnyło. To zwěsća institut Prognos w nowym přepytowanju. Njehladajo na přiražki w třicyfrowej miliardowej wyso­kosći za wutwar wobnowjomnych ener­gijow njejsu emisije klimyškódneho wuhlikoweho dioksida kaž planowane wo­teběrali, ale stagněruja wot 2014, rěka w studiji. Zjednoćenstwo bayerskeho hospodarstwa bě ju do nadawka dało. Jeho prezident Alfred Gaffal mjenowaše energijowy přewrót z widom na wulke kóšty „w za­sadźe desaster“. Runje tak je přetrjeba miliny­ a přirodnje wužiwanych energi­jowych žórłow wot 2015 zaso přiběrała.

Berlin (dpa/SN). Dźeń a wjace dźěći w Němskej njemóže wopušćejo zakładnu šulu prawje čitać. Wot lěta 2001 je podźěl šulerjow 4. lětnika z jenož rudimentarnej čitanskej kmanosću wot 16,9 procentow na loni 18,9 procentow rozrostł. To je wuslědk­ mjezynarodneho přepytowanja wo čitanju na zakładnych šulach (IGLU), kotrež su wčera w Berlinje předstajili.

W mjezynarodnym přirunanju je so Němska nastupajo čitanski wukon zakładnych šulerjow pohubjeńšiła. Při tym pak móža šulerjo 4. lětnika w Němskej porno lětu 2001 dźensa nimale runje tak derje čitać. Hdyž su 2001 jeno štyri kraje wyše hódnoty docpěli, bě jich 2016 dwaceći. „Před tymle pozadkom je stagnacija wězo krok dozady“, rjekny prezidentka konferency kultusowych ministrow, kubłanska ministerka Badensko-Württembergskeje Susanne Eisenmann (CDU).

Kritika na Radźe Załožby sakskich wopomnišćow

Drježdźany (SN/CoR). Hač je Rada Załožby sakskich wopomnišćow na swojim posedźenju zawčerawšim wobzamknyła, zo ma jeje jednaćel Siegfried Reiprich wuwićowu koncepciju předpołožić, njeje dotal znate. „Tuchwilu dźěłamy hišće na medijowej zdźělence wo posedźenju“, rjekny sobudźěłaćer załožby wčera na naprašowanje SN. Hdy móžeš z informaciju ličić, to pak po jeho słowach jasne njeje.

Kak najlěpje za sebje wabić a z čim? Prašenje to, z kotrymž so mnozy kreatiwni rady zaběraja. Na kóncu pak je rozsudne, zo ideje zwoprawdźa. Zwjazk serbskich rjemjeslnikow a předewzaćelow (ZSRP) je to zaso jónu zdokonjał. K swojemu 20lětnemu wobstaću je předsydka Mónika Cyžowa zańdźenu sobotu w Hórkach swojim čłonam přepodała drjewjane připowě­šatko, kotrež předstaja siluetu Budyšina ze serbskorěčnym napisom. Někotři rjemjeslnicy chcedźa sej za swojich sobudźěłaćerjow dalše skazać, jako drje mały ale wosebity dar. Tež zwonka towarstwa chce ZSRP je předawać. Nadźijomnje su pře­dawanišća zwólniwe serbski produkt do swojeho sortimenta přiwzać. Potom hodźi so tež dalši zaměr docpěć. Wšako chcedźa pjenjezy, kotrež tón abo tamny kupc wjace za připowěšatko wuda hač žadane, za rěč spěchowacy projekt wužiwać. A to je dalša dobra ideja. Milenka Rječcyna

Praha (ČŽ/K/SN). Čěske hospodarstwo je w třećim kwartalu hišće raz připołožiło. Wo nic mjenje hač pjeć procentow wone w tych třoch měsacach zrosće, hdyž bě w druhim kwartalu hižo wo 4,5 procentow přibyło. To wozjewja Čěski statistiski zarjad (ČSÚ). W Europskej uniji su tajkele kwoty jónkrótne. Po hódnoćenju zastupnika Zwjazka čěskeje industrije Bohuslava Čížeka rosće čěske hospodarstwo dwójce tak spěšnje kaž hewak w EU a europasmje. Najbóle přinošowaše k tomule spomóžnemu wuwiću zwyšena domjaca potrjeba. „Domjacnosće čerpaja z na­pjatych dźěłowych wikow. Bjezdźěłnosć spochi spaduje a pospěšuje z tym zwyšenje mzdow“, komentuje wurjadnu situaciju analytikar Komerčneje banki Viktor Zeisel. Pozitiwnje je so w tym času tež eksport wuwił. Při tym su čěske awta we wukraju dale jara požadane.

Přerězna měsačna mzda zwyši so w třećim kwartalu wo 7,6 procentow – po skorigowanju z inflaciskej ratu realnje wo 5,4 procenty. Nětko wučinja wona něhdźe 30 000 krónow. Róst mzdow je wokomiknje jedyn z najspěšnišich w cyłej EU.

Ćeknjeny šef prowizoriskeho knježerstwa Aleksander Kerjenskij hromadźi srjedź nowembra 1917 wokoło sebje 20 000 kozakow, zo by Pětrohród wróćo zdobył. Kozakojo běchu wobrónjeni burja z wosebitymi priwilegijemi na kromje Ruskeje, kaž nad Donom, w sewjernym Kawkazu, Uralu a Altaju kaž tež swěrni wojacy carja. Ale tež mjez nimi přiběraše ličba přiwisnikow sowjetow. W běhu pochoda na Pětrohrod přeběža tuž něhdźe połojca kozakow Kerjenskeho bolšewikam, 7 000 dalšich spjećowaše so wojować a wostatnych 3 000 staremu režimej swěrnych jězdnych pobichu čerwjeni gardisća. W běhu nowembra 1917 je so rewolucija bolšewikow w mnohich městach a kónčinach Ruskeje přesadźiła, dokelž so nimo wobrónjenych dźěłaćerjow tež namórnicy a wjetšina wojakow mócnarstwu sowjetow přizamknychu abo so jako neutralni deklarowachu.

Kulow. Wšitcy čłonojo a dalši zajimcy su přeprošeni na hłownu zhromadźiznu Kulowskeho Bratrowstwa, kotraž wotměje so pjatk, 8. decembra, w 19 hodź. na Kulowskej Bosćanowej žurli. Po spominanju na zemrětych čłonow, zbožopřećach wšitkim jubilaram towarstwa a po krótkich rozprawach předsydki, dźiwa­dłoweje skupiny a chóra přizamknje so přednošk superintendenta Jana Malinka „Reformacija a Serbja“.

Wo pohrjebniskej kulturje

Janšojce. Serbsko-němski domizniski muzej w Janšojcach přeprošuje jutře, štwórtk, we 18 hodź. na přednošk. Sobudźěłaćerjo Choćebuskeje wotnožki Serbskeho instituta porěča wo kultiskim, drohotnym a kurioznym w serbskej Delnjej Łužicy w Picnjanskim hamće. Jedyn z ćežišćow přednoška budźe serbska po­hrjebniska kultura. Wo njej swědči mjez druhim historiska pohrjebna kuča, kotraž je w muzejowej bróžni widźeć.

Hodowna wustajeńca

Njezbožo na křižowanišću

Budyšin. Třo zranjeni su wuslědk wobchadneho njezboža dźensa rano w Budyšinje. Wodźer Škody bě něhdźe w 7.30 hodź. z Mukoweje přijěł a chcyše Walsku přeprěčić. Při tym njewobkedźbowaše předjězbu wosoboweho awta typa Volvo a do njeho zrazy. Volvo bu na napřećiwnu jězdnju sunjeny a zrazy tam do Fiata. Do toho zajědźe naposledk hišće Honda, kiž za Fiatom jědźeše.

Nowy hranicy přesahowacy projekt za dźěło a dalekubłanje

Pančicy-Kukow (aha/SN). Nowy kooperaciski program ERL „Educatio, Repetitio, Labora – čas žiwjenja wuknyć za zbrašenych“ su wčera w klóštrje Marijinej hwězdźe předstajili. Wobsahi hač do junija 2020 trajaceho projekta we wobłuku INTERREG Pólska–Sakska mjez wustawom za powołanske aktiwizowanje zbrašenych we wokrjesu Złotoryja a dźěłarnju za zbrašenych swjateho Michała w Pančicach-Kukowje staj koordinator Zygmunt Potocki a kubłanska přewodnica Manuela Čornakowa rozłožiłoj.

Dobra adresa za hladanje staršich ludźi je Chróšćanski Dom swjateje Ludmile. Foto: Feliks Haza