Z wudaća: srjeda, 21 februara 2018

srjeda, 21 februara 2018 13:00

Krótkopowěsće (21.02.18)

Mjezynarodny dźeń maćeršćiny

Paris. Dźensa je Mjezynarodny dźeń maćeršćiny. Lěta 1999 bě UNESCO 21. februar na wopomjatny dźeń pozběhnyła. Zaměr bě rěčnu mnohotnosć a nałožowanje maćeršćiny spěchować. Wosebje chce organizacija na mjeńšinowe rěče skedźbnjeć, kotrež 10 000 abo mjenje ludźi wužiwa. Namjet zapodał bě Bangladesh, zo by tak na załoženje kraja tež rěčnych přičin dla pokazał.

Přepytowanja traja

Drježdźany/Budyšin. Dwě lěće po wohenju w bywšim hotelu „Husarenhof“ njejsu dotal njeskutka podhladnych wuslědźić móhli, zdźěli wčera krajny kriminalny zarjad (LKA) Sakskeje. Twarjenje bě jako decentralny azylowy kwartěr w Budyšinje předwidźane. Přepytowanja hišće traja. Specialisća su profil skućićela zdźěłali, z kotrehož nadźijeja so w LKA noweho wuchadźišća za dalše zwěsćenja.

Pytaja probandow

wozjewjene w: Krótkopowěsće
srjeda, 21 februara 2018 13:00

Najrjeńše jutrowne jejka wuzwolene

Tradicionalne wjetše mustry zaso přiběraja

Budyšin (SN/bn). Dobyćerjo lětušeho 66. wubědźowanja za dorosćenych wo najrjeńše serbske jutrowne jejko su jasni. Wčera je sej fachowa jury cyłkownje 63 kolekcijow dohromady 33 ludowych wuměłcow po třoch jejkach na žurli Serbskeho domu w Budyšinje dokładnje wobhladała a najkmańše wukony mytowała. Wo spěchowanskim myće hišće rozmysluje. Hódnoćenskemu wuběrkej přisłušachu kuratorka Budyskeho Serbskeho muzeja za kulturne stawizny a li­teraturu Andrea Pawlikowa, kuratorka Choćebuskeho Serbskeho muzeja za tworjace a ludowe wuměłstwo kaž tež za kulturu wšědneho dnja Christina Kliemowa a Heidemarja Hoeftowa z Małeho Wjelkowa, kotraž bě wubědźowanje hižo wjacekróć dobyła.

wozjewjene w: Kultura
srjeda, 21 februara 2018 13:00

Wažna kročel k zachowanju rěče

Podstupim/Berlin (SN/JaW). Braniborske knježerstwo je z towarstwom za delnjoněmčinu spočatk tydźenja dojednanje wo zaměrnišim spěchowanju rěče podpisało. To zdźěli wčera frakcija Lěwicy w krajnym sejmje.

Kaž ze zdźělenki wuchadźa, so Lěwica w Braniborskej kaž tež frakcija strony w Němskim zwjazkowym sejmje hižo wjacore lěta wo lěpše wobłukowe wuměnjenja k zachowanju a hajenju delnjoněmčiny zasadźa. Politikarjo maja póndźelu podpisane dojednanje za dalšu wažnu kročel w prócowanjach wo zdźerženje rěče. „Wěmy, zo dźe wo wjac hač jenož wo to, nałožki hajić. Dźe wo nawrót před lětstotkami tu nałožowaneje rěče. Braniborska je dopokazała, zo zamóže za to tójšto zdokonjeć“, rjekny zapósłanc Lěwicy w zwjazkowym sejmje Kirsten Tackmann. „Zhromadnje z narodnymi mjeńšinami je braniborske knježerstwo wot lěta 2009 wuměnjenja za regionalne a mjeńšinowe rěče zasadnje polěpšiło. Dojednanje dokumentuje politisku wolu, ludźi předewšěm při nałožowanju a daledawanju rěče podpěrać“, doda zapósłanc Lěwicy w Braniborskim krajnym sejmje Thomas Domres.

wozjewjene w: Kraj a swět
srjeda, 21 februara 2018 13:00

Njemóža přidatne projekty přewjesć

Budyšin/Choćebuz (SN/JaW). Lětuši hospodarski plan Domowiny je jedne z ćežišćow, z kotrymž chcedźa so čłonojo jeje zwjazkoweho předsydstwa přichodny pjatk w internaće Choćebuskeho Delnjoserbskeho gymnazija rozestajeć.

Byrnjež lětuši plan wurunany etat předwidźał, Domowinje nachwilne hospodarjenje ćeže načinja. Přičina je, zo njeje pobrachowaceho zwjazkoweho knje­žerstwa dla jeje etat hišće wob­zamk­njeny. „Dóstawamy tuž najprjedy jenož połojcu spěchowanja. Tohodla njemó­že­my žane přidatne a wjetše projekty přewjesć“, rjekny referent třěšneho zwjazka za hospodarstwo Pětr Brězan na naprašowanje našemu wječornikej.

wozjewjene w: Towarstwa
srjeda, 21 februara 2018 13:00

Notowy material dźeń a woblubowaniši

Budyšin (SN/jž). Zajim za notowy material k instrumentalnemu přewodej serbskich spěwow přiběra. To wobkruća hudźbutwórc Měrćin Weclich. Na wja­core naprašowanja hudźbnje zajimowanych bě Kukowčan spočatk měsaca wudał zešiwk „Zaklinči-li pišćałka, zhrěje mi so wutroba“, wobsahowacy noty 40 pěsnjow za přewod z blokowej fletu a kla­wěrom. „Dale a wjac dźěći chce so hudźbnje wuspytać. Tajki zajim njeměli zanjechać, ale mamy jón spěchować. To kaž tež naprašowanje staršich bě mi pohon, zběrku wudać“, rjekny komponist našemu wječornikej.

Wobšěrny poskitk serbskeho notoweho materiala maja mjez druhim w Budyskej Smolerjec kniharni. Kaž klasiske twórby Korle Awgusta Kocora a kompozicije Jana Pawoła Nagela předawaja tam runje tak noty k modernym twórbam. Mjez nimi su na přikład hudźbne kruchi wot Jana Cyža a Liany Bertók. Dale po­skića kniharnja material za smyčkowe a dujerske instrumenty, samo za eksotiske kaž harfu abo mandolinu – wuběr je dosć­ wulki. Na spěwarjow tohorunja njejsu zabyli. Bohaty je mjenujcy tež poskitk­ notow za solistow, duety, tercety, kwartety a za chóry.

wozjewjene w: Kultura
srjeda, 21 februara 2018 13:00

Najwažnišo je serbšćinu nałožować

Choćebuz (SN/MiR). Hižo nětko prócuje so dr. Viktor Zakar, nawoda Choćebuskeje wotnožki Rěčneho centruma WITAJ, zhromadnje ze swojimi sobudźěłaćerjemi wo zajimcow za lětuši Witaj-camp we wjes­nym šulskim domje w Jarješku. Tele dny wuńdźe aktualny flajer, kotryž za projekt wabi. Poradźene fotografije na nim swědča wo lóštnym a mnohostronskim programje w předchadźacym lěće. W Jarješku maja termin za camp hižo kruće do plana zapisany.

W lětnich prózdninach wot 15. do 20. julija móža so wobdźělnicy mjez sobu zeznać a so na mnohe wašnje zabawjeć. Hesła, kotrež RCW podawa, su wjelorake a zaběraja so z wuměłstwom, sportom a přirodu. Trochu njewšědne za tajki prózdninski přebytk budźe wubědźowanje w pječenju. Nócne pućowanje słuša tohorunja do programa.

wozjewjene w: Kubłanje
srjeda, 21 februara 2018 13:00

Syriskeje dla starosć přiběra

Damaskus (dpa/SN). Mjezynarodna starosć přiwótřenja wojowanjow w Syriskej dla přiběra. Generalny sekretar UNO Antó­nio Guterres je „hłuboko znjeměrnjeny“ nastupajo połoženje w kónčinje rebelow wuchodna Ghuta, tak tež wonkowne ministerstwo USA. Na sewjeru Sy­ris­keje turkowske wójsko dale bombar- duje, po tym zo su syriske knježerstwo­we mocy kurdiske jednotki podpěrali. W Afri­nje přiběra strach wjetšeje konfrontacije mjez Turkowskej a Syriskej.

Wočaknu rozsud sudnistwa

Waršawa (dpa/SN). W rozestajenju nastupajo pólski zakoń wo holocausće je maršal senata Stanisław Karczewski wobkrućił, zo chłostanski wukaz hakle po pruwowanju wustawoweho sudnistwa nałoža. Je njezamołwite, do toho na zakładźe zakonja přepytować, wu­zběhny narodnokonserwatiwny politikar w nowinje Gazeta Wyborcza. Diplomatisku krizu z Israelom wubudźacy předpis ma 1. měrca płaćiwosće nabyć.

Dźiwje swinje cyłe lěto třěleć

wozjewjene w: Kraj a swět
Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier (srjedźa) je wčera w Berlinje ze zastupjerjemi Choćebuza wo połoženju w měsće po namocy mjez Němcami a ćěkancami rěčał. Steinmeier připowědźi, zo planuje dalše wopyty w delnjołužiskej metropoli. To zdźěla zwjazkowy prezidialny zarjad. Choćebusku delegaciju nawjedowaše wyši měšćanosta Holger Kelch (CDU, nalěwo). Foto: Wolfgang Kumm/dpa

wozjewjene w: Kraj a swět
srjeda, 21 februara 2018 13:00

Bjez popłatka pěstowarnju wopytać

Podstupim (dpa/SN). Braniborske krajne knježerstwo SPD a Lěwicy je wčera naćisk zakonja předpołožiło, z kotrymž ma so zastup do bjezpłatneho wopyta dźěćacych dnjowych přebywanišćow zmóžnić. Wot 1. awgusta nimaja starši za poslednje pěstowarske lěto hižo ničo płaćić, informuje kubłanska ministerka Britta Ernst (SPD) po kabinetnym posedźenju w Podstupimje. Z toho wurostu krajej kóšty nimale 42 milionow eurow. Nošerjam dnjowych přebywanišćow chcedźa přichodnje na dźěćo měsačnu pawšalu 115 eurow přewostajić. Knježerstwo ma pěstowarnje za kubła­nišća, rjekny Ernst. Krajny sejm doskónčnje rozsudźi.

wozjewjene w: Kraj a swět
srjeda, 21 februara 2018 13:00

To a tamne (21.02.18)

Štyrjo młodostni w starobje 13 do 17 lět su wčera wječor w durinskim Heiligenstadće najprjedy šofera wohrozyli a na to z jeho awtom po poł Němskej ćěkali. Hakle po nimale 500 kilometrach w Hamburgu jich policija zaja. Njeskutka podhladni njesmědźachu poprawom sami hišće žane awto wodźić, 17lětny jeničce z přewodom dorosćeneho. Zwotkel młodostni skućićeljo pochadźeja, njemóžeše policija rjec.

Nimale 4 400 porikow je so w tydźenju wokoło dnja Walentina před statnymi hrodami, parkami a zahrodami w Badensko-Württembergskej hubkowało, mějo tak darmotny zastup. Zarjadnišća su lubowacym zastupny pjenjez spušćili, běchu-li so před pokładnju košili. 4 385 porikow je swój lisćik na te wašnje „zapłaćiło“. Loni bě jich 3 815 porikow, kaž zarjadowarjo zdźěleja.

Čłonski wupokaz bywšeho šefa stasi Ericha­ Mielki pola sportoweho zjednoćensta Dynamo je njeznaty pokradnył. Dokument z čisłom 00379 bě so hižo loni­ w času wot 22. do 24. oktobra z muzeja we wobwodźe Berlin-Mitte zhubił. Pječa bu za čas přehladki „Kopańca w stolicy“ w Ephraimowym palaisu spakosćeny. Wustajeńca je mjeztym zakónčena.

wozjewjene w: To a tamne

Serbska debata

nowostki LND