Z wudaća: štwórtk, 22 februara 2018

Szabó čestny prezident

Berlin. We wobłuku zarjadowanja East European Brunch předstaji na 68. berlinali Choćebuski filmnowy festiwal swój lětuši program. Něhdźe 200 přinoškow chcedźa w nowembru pokazać. Ćežišći budźetej Šleska a Georgiska. Jako čestneho prezidenta zdobychu sej madźarskeho režisera Istvána Szaba, kotremuž tež wosebitu retrospektiwu wěnuja.

Wo stawiznach Łužicy

Kamjenc. Łužiski almanach zaběra so ze stawiznami regiona. Wčera bu w Kamjencu 11. zešiwk rjadu wudaty. Mjez přinoškami su tež tajke ze serbskimi temami. Tak wopisuje Mathias Hüsni dźěło rěčespytnika, ludowědnika a organi­zatora serbskeho narodneho kulturneho žiwjenja Arnošta Muki. Dieter Reichelt wěnuje so prócowarjej dźěłaćerskeho hibanja Korli Janakej.

Pječat za kwalitu

W domje Jurja Brězana w Hornim Hajnku wotměwaja so hač do jutřišeho prózdninske dny Rěčneho centruma WITAJ. 13 šulerjow 3. do 6. lětnika, mjez nimi Sofija Jurkec, Wayan Wićazec, Mija Wowčerjec, Feliks Krječmar (za blidom sedźo wotlěwa) a Simon Jurk (prědku naprawo) zaběraja so wot wutory mjez druhim we wšelakich dźěłarničkach z kedźbliwosću. Prózdninske dny w Hornim Hajnku přewjeduja socialni dźěłaćerjo RCW, mjez nimi Lorenc Jankowsky (2. wotlěwa). Foto: Feliks Haza

„Lěto wot lěta je wobćežnišo, kwalifikowanych hudźbnych wučerjow za wučbny poskitk w Budyskej wokrjesnej hudźb­nej šuli nańć“, praji jeje nawodnica Charlotte Garnys.

Budyšin (SN/mwe). „Přez lěta hižo so přemało hudźbnych pedagogow wukubłuje“, Charlotte Garnys měni. Mnohim absolwentam su nimo toho dźěłowe poskit­ki we wulkoměstach, kaž w Drježdźanach abo Lipsku, lukratiwniše hač w prowincy. „Najebać to“, wjednica Bu­dyskeje hudźbneje šule rozłožuje, „je so z wulkim časowym a organizatoriskim nałoženjom dotal poradźiło, wučerjow za wšitke naše poskićene předmjety namakać. Tak, kaž bě to trjeba.“

SŠT před 20 lětami modelowy projekt Witaj w Delnjej Łužicy zahajiło

Budyšin (SN/MiR). Serbšćinu na wysokim niwowje dźěćom posrědkować ma tež přichodnje być ćežišćo w skutkowanju dnjowych přebywanišćow w nošer­stwje Serbskeho šulskeho towarstwa. To zwurazni předsydka SŠT Ludmila Budarjowa na wčerawšej nowinarskej konferency w Budyskim Serbskim domje. Přičina bě 20 lět dźěła z modelowym projektom Witaj, kotryž bu 1. měrca 1998 w Žylowskej pěstowarni „Mato Rizo“ zahajeny. Jubilej woswjećić chce Serbske šulske towarstwo 1. měrca w Choćebuzu z hosćimi a chowancami pěstowarnjow, kotrež běchu a su w jich nošerstwje.

Dorostowe studijo Serbskeho ludoweho ansambla wuhotuje lětsa wospjet wubědźowanje młodych hudźbnych talen­tow. Wot 1998, jako bě SLA wu­ri­sanje prěni raz zarjadował, wotměwa je kóždej dwě lěće. Hłowny zaměr bě a je, dorostej forum skićić a jemu hudźbny wjeršk wutworić a tak zdobom hajenje serbskeje kultury spěchować.

Budyšin (SN/bn). „Dźensa widźimy tu něšto­ cyle wosebiteho – nic, dokelž je něchtó krótko po politiskim přewróće wobrazy Serbow we Łužicy činił, ale dokelž je Andreas Varnhorn 25 lět pozdźišo ludźi, kotrychž bě tehdy ze swojej kameru zapopadnył, znowa fotografował a so jich nimo toho prašał, što jim domizna wo­znamjenja“, witaše direktor Załožby za serbski lud Jan Budar wopytowarjow na wče­rawšim wotewrjenju wustajeńcy „Heimat – Domizna. Katolscy Sebja w Hornjej Łužicy 1992 – 2017“ na žurli Budyskeho Serbskeho domu. Jako mo­de­rator wernisaže je so wón k zazběhej z přitomnym fotografom-wuměłcom Andreasom Varnhornom skrótka rozmołwjał a so jemu z darom dźakował. Přepoda jemu DVD stawiznow Serbow kaž tež kolekciju Budyskeho žonopa – za jeho „entuziazm a angažement“. Varnhorn dźakowaše so Serbskej kulturnej informaciji, kotraž wustajeńcu we wobłuku zhromadneho projekta ze załožbu w Budyšinje pokazuje. Při tym wuzběhny Mariju Šimanowu, kiž je za nju zamołwita a kotraž bě so wo přełožki starała. „Na prašenje, što domizna woznamjenja, dóstach najwšelakoriše wotmołwy.

Berlin (dpa/SN). Šef frakcije Lěwicy Dietmar­ Bartsch zwjazkowu kanclerku Angelu Merkel (CDU) wótrje kritizuje, zo nje­je w zwjazkowym sejmje wustupiła – loni w juniju posledni raz. „Je nimale třištwórć lěta, zo njejsće so ani před parlamentom, před gremijom, hdźež so to słuša, ani před ludnosću wuprajiła“, rjekny­ Bartsch dźensa po wozjewjenju Merkel­ wo jutřišim informelnym wjeršku Europ­skeje unije w Berlinje.

Wužiwanje konopje legalizować

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy sejm de­batuje dźensa wo krokach, po kotrychž hodźi so canabis legalnje wužiwać. Němski konopjowy zwjazk je wo wotpowědnu wjetšinu w parlamenće wabił. Mo­delowe projekty za wužiwanje canabisa w komunach móhli prawy puć być, rje­kny jednaćel Georg Wurth powěsćerni dpa. FDP chce z namjetom tajke modelowe projekty zmóžnić. Strona Lěwica chce konop za swójsku potrjebu wotkriminalizować. Zeleni chcedźa wšitko we wobšěrnym zakonju rjadować.

Po hidźe žane chłostanje

Małe bleše whiskyja „Glen Buchenbach“ předawaja w dworowym wobchodźe palernje Waldhorn w badensko-württembergskim Berglenje. Smědźa pak šwabscy producenća swój wudźěłk „Glen“ mjenować? Zjednoćenstwo Scotch Whisky Association widźi tak indirektnu a njedowolenu pokazku na škitane geografiske mjeno „Scotch Whisky“. Z padom zaběra so nětko Europske sudnistwo w Luxemburgu. Generalny statny rěčnik chcyše dźensa swoje kónčne namjety předpołožić. Foto: Sebastian Gollnow/dpa

Wuwzaćnje w sakšćinje abo delnjoněmčinje město němčiny su policisća wčera na Mjezynarodnym dnju maćeršćiny twitterowali. Tak je direkcija zwjazkoweje policije w Pirnje sakski dialekt wužiwała, zo by za jězbu z ćahom do Magdeburga wabiła, na kotrejž starachu so policisća wo wěstotu. W Schleswigsko-Holsteinskej rozprawješe policija w narěči platt wo swójbje, kotraž bě zastojnikow cuzeho psa w domje dla alarmowała.

Zadźěwany jabłukowy kral, kiž bě toho­dla hižo wjacekróć skoržił, njemóže so z měšćanostu Gubina stać. Kaž wottam rěka, je wólbny wuběrk jeho požadanje jednohłósnje wotpokazał. Wólbny namjet njeje ani k terminej ani w prawej formje předležał, nimo toho njebě prawje wupjelnjeny. Požadar bě 2016 při wólbach jabłukoweho krala zwrěšćił, tež sudnistwo njemóžeše jemu pomhać.

Drježdźany (SN/at). Dźeń a wjace wobchada na sakskich awtodróhach žada sej dalše naprawy za wjetšu wobchadnu wěsto­tu. Z wida ministerstwa za hospodarstwo, dźěło a wobchad zasłuža sej wotrěz­k awtodróhi A 4 mjez třiróžkomaj Drježdźany-sewjer a Drježdźany-zapad wosebitu kedźbnosć. Tam so na dwanaće kilometrach wobchad – hladajo na wšitke sakske awtodróhi – najbóle kopi. W lěće 2016 zličichu tam wšědnje přerěznje 97 207 wozydłow, lěto pozdźišo hižo 100 128, ministerstwo zdźěla. „Wuměnjenja wotrězka trasy, kaž su to krótke wotstawki mjez wotbóčkami a wulke wobchadne poćežowanje wosebje dale a wjac nakładnych awtow a busow dla, wuskutkuje přiběracy wobchad mjez jednotliwymi jězdźenskimi čarami“, wobchadny minister Martin Dulig (SPD) rozłožuje. Wot­rězk je tohodla tež njezbožowe ćežišćo.