Z wudaća: srjeda, 14 měrca 2018

Podpěra šulerskim nowinam

Drježdźany. Sakske kultusowe ministerstwo spěchuje šulerske nowiny, tež online-wudaća. Zajimcy móža ministerstwu hač do kónca měrca próstwu wo financnu podpěru zapodać. Narěčane su kubłanišća, kotrež chcedźa šulersku nowinu załožić abo tute šulske lěto prěnje čisło wudać. 250 eurow móža zasadźić za papjeru, ćišć abo wuhotowanje.

Fachowcow w regionje zawěsćić

Drježdźany. Swobodny stat Sakska chce spěchowanske srědki za regionalne naprawy w zwisku ze zawěsćenjom fachowcow přewostajić. Z tym chce napřećo demografiskemu wuwiću skutkować. Wotpowědne próstwy móža jednotliwe wosoby, zjednoćenstwa abo komuny zamołwitym Budyskeho wokrjesa zapodać, kotryž je sobustaw aliancy k zawěsćenju fachowcow.

Stephen Hawking njeboh

W Chróšćanskej cyrkwi pišćeletwarska firma Eule tele dny pišćele poprawja. Sobudźěłaćer Christoph Kumpe porjedźa tam elektroniske dźěle, kotrež su trěbne za programěrowanje registraturow. To płaći něhdźe 13 000 eurow. Pjenjezy je wosada mjez druhim na lońšim beneficnym koncerće nazběrała. Najebać reparatury móža na pišćelach dale hrać. Foto: SN/Maćij Bulank

Kultusowy minister naprawy předstajił

Drježdźany (SN/MiR). „Realita je nas dosćahnyła. Měnjenje, zo dóstanjemy za swój wulce wuchwalowany kubłanski system wučerki a wučerjow, kotrychž trjebamy, je so jako wopačne wopokazało.“ Tele strózbe dopóznaće, nic prěni króć zwuraznjene, tworješe zakład fachoweje knježerstwoweje rozprawy sakskeho statneho ministra za kultus Christiana Piwarza (CDU). Sakski parlament sćěhowaše wjace hač połhodźinski přednošk ministra dźensa dopołdnja w krajnym sejmje. Njedostatk mjez druhim bě, zo njebmóžachu lětsa w februaru wšitke swobodne wučerske městna wobsadźić, ani z přidružnikami nic.

Zwickau/Berlin (RL/SN/JaW). Rada ka­tolikow Drježdźansko-Mišnjanskeho biskopstwa podpěruje woby­dlersku iniciatiwu Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin (FUEN) Minority SafePack. To je gremij jednohłósnje na swojej nalětnjej plenarnej zhromadźiznje minjenu sobotu w Zwickauwje wobzamknył. Čłonojo najwyšeho zastupnistwa lajkow w diecezy njejsu pak iniciatiwu jeno sami podpisali, ale pozbudźeja zdobom dalšich, so akciji přizamknyć a so tak sobu za prawa mjeńšin w Europje zasadźeć.

Radźe katolikow Drježdźansko-Mišnjanskeho biskopstwa přisłuša 40 ludźi. Su to woleni čłonojo z jednotliwych dekanatow a nadwosadnje skutkowacych katolskich towarstwow. Tež Towarstwo Cyrila a Metoda je w njej zastupjene. Dale su jednotliwe wosobiny do rady woleni, mjez nimi tohorunja zapósłanc Sakskeho krajneho sejma Marko Šiman (CDU).

Wojerecy (SN/BŠe). Swoje ideje we wjesnej kónčinje zwoprawdźić njeje stajnje lochko, wosebje hladajo na financowanje. Program Leader móže ideje ludźi podpěrać. Wot spočatka měrca Leaderowy region Łužiska jězorina 8. raz zajimcow namołwja, so wo spěchowanske srědki požadać. Cyłkownje 1,2 milionaj eurow stej k dispoziciji. Za spěchowanje projektow we wobłuku rybarstwa je přidatnje 325 000 eurow zaplanowanych.

Móžnosće financneje podpěry priwatnych a komunalnych předewzaćow su wšelakore. Mjez druhim hodźa so naprawy zawěsćenja twarjenjow, rozšěrjenja abo přisydlenja předewzaćow kaž tež wuwiće turistiskich poskitkow pjenježnje spěchować. W Němcach nasta loni z podpěru Leader dowolowy dom z třomi by­dlenjemi, z čimž bu poskitk wot lěta 1993 wobstejaceho hosćenca rozšěrjeny.

Wotewrjene a wutrobne wašnje Bernadetty Zelleroweje hnydom wosoby na nju wjaza. Jeje přirodnosć je kajkosć a lěpšina, kotrež dźěło socialneje pedagogowki pozitiwnje wobwliwuje. To wona wšědnje zwěsća, hdyž w šulach pře­bywa. „Biskopičanska syć za dźěći a młodźinu skići mi składnosć, so tam wo šulerjow starać, kotřiž pomoc trjebaja. Nawjazuju dobre zwiski k wučerjam, a tak nazhonjam tež jich starosće“, wona powěda. Hdys a hdys ma wona w Kamjencu abo Halštrowje tež ze serbskorěčnymi šulerjemi činić. „Ručež dźěći abo młodostni zwěsća, zo sym Serbowka, woni zwjetša tež ze mnu serbsce rěča.“ Najzajimawše je, hdyž so serbscy wodźělnicy lětnich campow při Němskopazličanskim haće wotsamo do skupiny namakaja. Tam 35lětna hižo wjacore lěta jedyn camp nawjeduje.

Budyšin (SN/bn). Cyłkownje 16 pólskich, čěskich, němskich a serbskich młodostnych – wšitcy su šulerjo w Budyšinje, Liberecu resp. Bolesławiecu – je so minjeny kónc tydźenja na třidnjowskej dźěłarničce kulturje wopominanja wěnowało. We wobłuku projekta „Memory walk“, wuwiteho wot nižozemskeho towarstwa Dom Anny Frank, organizowaneho wot čěskeho zwjazka Antikomplex a spěchowaneho wot załožby Visegrad Fund, diskutowachu woni w Budyskim Kamjentnym domje wo tym, kajku wažnosć a hódnotu wopomnišća, pomniki a historiske objekty dźensa maja a kak měli towaršnosće ze stawiznow wuknyć. ­Konkretny zaměr zetkanja bě, zo šulerjo po skupinach wěste materielne swědki 20. lětstotka w Budyšinje přepytuja a so pasantow prašeja, što k jednotliwym pomnikam wědźa a za kak relewantne je maja. Rozmołwy natočichu młodostni z kameru a zhotowichu z materiala krótke widejofilmy. Wudźěłki chcedźa na internetnej stronje Doma Anny Frank zjawnosći spřistupnić.

Berlin (dpa/SN). Frakciska předsydka SPD Andrea Nahles ma pušćenje wonkowneho ministra USA Rexa Tillersona za „skerje iritěrowacy“ signal. Nětko su nowe sty­- ki k administraciji we Washingtonje trěbne, zo by so hrožacej wikowanskej wójnje zadźěwało, rjekny Nahles telewizijnemu sćelakej n-tv. Tillerson bě prezidentej USA Donaldej Trumpej „přełahodny“ hladajo na Koreju abo Iran. Jeho wčerawše pušćenje je jej dopokaz, zo njemóžeš politiku Trumpa wobličić. Nowy wonkowny minister budźe šef CIA Mike Pompeo.

Ruska ultimatum ignoruje

London/Moskwa (dpa/SN). Ruska njeje na britiski ultimatum w padźe atentata z jědom na ruskeho agenta Sergeja Skripala reagowała. Hač ke kóncej wot britiskeje premierministerki Theresy May wukazaneho ultimatuma dźensa rano w jednej njeje žane stejišćo z Moskwy dóšło. Ruska bě zwoprědka připowědźiła, zo njewotmołwi, doniž probu jěda nima. May rozmysluje nětko wo móžnych sankcijach přećiwo Ruskej.

Kritizuja praksu spěchowanja

Berlin (dpa/SN). Předsydka CDU Angela Merkel je znowa kanclerka Zwjazkoweje republiki Němskeje. Zapósłancy zwjazkoweho sejma su ju dźensa dopołdnja do zastojnstwa wuzwolili. 63lětna Merkel dósta 364 z cyłkownje 688 wotedatych hłosow, dźewjeć wjace, hač by trěbne ­było. Přiwšěm njejsu wšitcy zapósłancy noweje wulkeje koalicije CDU, CSU a SPD za nju hłosowali, wšako ma koalicija cyłkownje 399 mandatow. Bjezposrědnje po wozjewjenju wuslědka přez prezidenta sejma Wolfganga Schäublu wona zdźěli, zo wólby přijima. Merkel poda so na to direktnje k zwjazkowemu prezidentej Frankej-Walterej Steinmeierej, kiž jej na to wopismo pomjenowanja přepoda. Připołdnju je Schäuble kanclerku Angelu Merkel za jeje mjeztym štwórtu wólbnu dobu spřisahał.

Njewjestu w ručnych putach wotwjedli su policisća w USA, a to po puću na kwas. 32lětna steješe po tukanju policije pod wliwom alkohola abo drogow a bě do toho w měsće Marana na juhu stata Arizona do wobchadneho njezboža splećena była, kaž medije rozprawjeja. K městnu njezboža přichwatani zastojnicy žonu zajachu a dowjezechu ju na policajski rewěr, zo bychu jeje krej přepytowali. Arizona ma sobu najrazniše zakonje nastupajo alkohol a drogi za wodźidłom.

W škleńčanej witrinje steji wot najnowšeho blido, za kotrymž bě bywši prezident USA Barack Obama lěta 2016 we vietnamskej stolicy Hanoiju něšto jědł. Nudlowy hosćenc „Bun Cha Huong Lien“ je so wot toho časa na hotowe kultnišćo wuwił. Mjeztym poskićeja tam „Obama-meni“: nudle z grilowanym swinjacym mjasom a zelowu poliwku z chilijom.