Z wudaća: wutora, 24 apryla 2018

Dalše koło ma rozsudźić

Baršć. Krajny rada wokrjesa Sprjewja-Nysa Harald Altekrüger (CDU) dósta na njedźelnych krajnoradnych wólbach jeno 40 procentow hłosow. Tohodla dyrbi 6. meje w rozsudnym kole přećiwo Steffenej Kubitzkemu z AfD nastupić, kotryž docpě 28 procentow. We wokrjesomaj Łobjo-Halštrow a Hornje Błóta-Łužica staj so mějićelej zastojnstwa z wjetšinu wjace hač 50 procentow přesadźiłoj.

Trěbnych komparsow namakali

Budyšin. Němsko-Serbske ludowe dźiwadło je za inscenaciju lětušeho lětnjeho dźiwadła „Olsenowa cwólba wotzběhnje“ trěbnych komparsow namakało. Dźewjeć mužow je so na wčerawšim castingu za róle bodyguardow „čorneho barona“ požadało. Šesćoch su přiwzali. Zbytnym su dalše, mjeńše róle poskićili. Lětnje­ dźiwadło wotměje so lětsa wot 14. junija do 22. julija.

Mała čěska knihownja

Dotal je we Łužicy hišće dosć pjenježnych awtomatow

Budyšin (SN/BŠe). Dale a mjenje ludźi wužiwa dźensniši dźeń pjenježne awtomaty. W mnohich kónčinach po Němskej ličba tajkich připrawow woteběra, wuchadźa z njedawno wozjewjeneho přepytowanja. Za Łužicu pak tole njepřitrjechi. Budyskej wokrjesnej nalutowarni je wažne, klientam cyłowokrjesne zastaranje z pjenjezami zaručić. Na 42 stej­nišćach maja tuž 55 pjenježnych awtomatow k dispoziciji. Přirunujo staw před dźesać lětami z 43 stejnišćemi a 57 awtomatami, so ličba wulce přeměniła njeje. W lěće 2013 je nalutowarnja bankowe fi­lia­le w Biskopicach na Starym naměsće a w Kor­zymu zawrěła. We woběmaj filialomaj pak móža klienća pjenježny awtomat a ćišćak za kontowe wućahi wužiwać.

Dawid Cyž studuje na Drježdźanskej uniwersiće wučerstwo w předmjetomaj geografija a hospodarstwo/technika/domjacnosć za wyše šule. Milenka Rječcy­na je so z nim wo wobdźělenju na rěčnym kursu Budyskeho Rěčneho centruma WITAJ (RCW) za dźěći roz­mołwjała.

Sće był prěni króć na tymle kursu Rěčneho centruma WITAJ?

D. Cyž: Na kursu RCW za dźěći zwonka serbskeho sy­­dlenskeho ruma běch prěni króć. Sym pak so hižo wobdźělił mjez druhim jako přewodnik a dohladowar na olympiadźe serbšćiny kaž tež na prózdninskim campje Serbskeho šulskeho towarstwa we Wodowych Hendrichecach.

Što je Was wabiło, na kursu wuwučować?

D. Cyž: Studuju wučerstwo za wyši šulski­ schodźenk. Tu mějach składnosć, něšto druhe pospytać, hladać, kak so mi kubłanje dźěći w zakładnošulskej starobje radźi. Zdobom je derje, so wupruwować tež při wuwučowanju w serbšćinje. Tule šansu mam jenož zrědka. We wobłuku studija na Drježdźanskej uniwer­siće mamy husto předpisane šule, hdźež mamy praktikum wukonjeć.

Za tajki kurs ma wučer tójšto přihotować. Kak sće to zhromadnje z kolegomaj činili?

Přirodowe wiki skićeja runje spočatk nalě­ća tójšto nowych idejow za zahrodkarjow. Přichodnu sobotu wita znowa biosferowy rezerwat Hornjołužiska hola­ a haty ze serbskim domizniskim towarstwom Radiška na mjeztym 17. nalětnju přehladku do Stróže.

Stróža (SN/BŠe). Kóžde lěto witaja zamołwići biosferoweho rezerwata Hornjołužiska hola a haty kaž tež serbske domizniske towarstwo Radiška z wosebitej temu na nalětnje přirodowe wiki do Stróže. Lětsa steji pod hesłom „Na našej łuce so něšto hiba“ a wěnuje k tomu mału wustajeńcu, kotruž móža sej wopy­towarjo přichodnu sobotu w tamnišej wowčerni wobhladać. Nimo zwěrjatow na łuce zhonja zajimcy zdobom tójšto wo přirodnych zelach.

Kóžde lěto je reja wokoło meje jedyn z kulturnych wjerškow přehladki. Poprawom wšak dyrbjachu šulerjo Hućinjanskeje zakładneje šule nadawk přewzać. Bohužel pak su wotprajili. Krótkodobnje zaskoči nětko dorostowa skupina Wu­dworskeho folklorneho ansambla.

Ralbicy (JR/SN/JaW). Z kulturnym programom su šulerki a šulerjo 5. lětnika Serbskeje wyšeje šule Ralbicy wčera nawječor w tamnišej sportowni hosći z čěskeho Mělníka we Łužicy witali. Při­tomni běchu nimo dźěći a wučerjow tež starši serbskich dźěći. Wšako přenocuja čěske dźěći w hóstnych swójbach.

Hižo wčera připołdnju móžeše w Budyšinje direktorka Ralbičanskeho kubłanišća Milenka Koberowa 25 šulerkow a šulerjow z wučerkomaj z čěskeho Mělnika na tradicionalnu wuměnu witać. „Zetkamy so stajnje pod Budyskej Bohatej wěžu“, rjekny Milenka Koberowa našemu wječornikej. Po witanju podachu so hosćo na krótke wodźenje po sprje­winym měsće a tež słódny wobjed njesmědźeše pobrachować. Na programje steješe wčera tohorunja wopyt sawrie­roweho parka w Małym Wjelkowje, štož so małym hosćom wězo chětro lubješe.

Skupina studentow z Brnjanskeje Masarykoweje uniwersity je minjeny kónc tydźenja Łužicu wopytała. Pod nawodom Petra Kaliny wobhladachu sej hižo štwórtk Budyšin. Nimo wopyta Budyskeho Serbskeho muzeja a Domowiny pobychu woni sobotu tež w klóštrje Marijinej hwězdźe, hdźež porěčachu mjez druhim z rjadniskej sotru Filipu z Brna, a w Chrósćicach, hdźež pokaza jim nawoda zakładneje šule Měrko Šmit (naprawo) kubłanišćo. Foto: Feliks Haza

London (dpa/SN). Britojo maja noweho princa. Wójwodka Kate je hólčka porodźiła. Dźěćo narodźi so wčera připołdnju w přitomnosći princa Williama a waži 3,8 kilogramow, Kensingtonski palast zdźěla. Je to třeće dźěćo pora. Wone steji na pjatym městnje naslědnistwa tróna. Kate a William pokazaštaj so z nowonarodźenym popołdnju před chorownju. Tam jimaj čakacy ludźo přiwyskowachu. Kak ma hólc rěkać, njepřeradźichu.

Trump Macrona witał

Washington (dpa/SN). Ze swojim francoskim kolegu w zastojnstwje Emmauelom Macronom je prezident USA Donald Trump prěni króć oficialneho statneho hosća witał. Macron bě wčera ze swojej mandźelskej na tři dny trajacy wopyt do Washingtona dolećał. Statnikaj chcetaj tójšto temow mjezynarodneje politiki wobrěčeć, mjez druhim połoženje w Syriskej. Dźensa bě narěč Macrona we Washingtonskim Kapitolu planowana.

Proša wo pjenježnu pomoc

Z runje šěsć km/h na awtodróze po puću był je muž w Hessenskej. Traktor bě tuž wo wjele pomałši hač dowolene, policija rozprawja. „Jězdźidła dyrbja znajmjeńša 60 km/h docpěć, zo móhli awtodróhu wužiwać“, policija wujasni. Zastojnicy traktor zadźeržachu. Prawdźepo­dobnje njebě 83lětny wodźer ani pytnył, zo bě na awtodróze jěł. Policisća zwě­sćichu pola njeho prěnje zjawy demency a sćazachu klučik traktora.

Na toaleće spěšnika zamknjeny był je politikar Berlinskich Zelenych. „Z někajkeje přičiny durje blokuja. Móžeće mi pomhać?“, zdźěli Matthias Oomen na internetnej platformje Twitter. Tole sobudźěłaćerjo železnicy woprawdźe móžachu. Na Drježdźanskim hłownym dwórnišću politikarja z njelubeje situacije wuswobodźichu. Oomen bě z Berlina přijěł. Čehodla durje blokowachu, njewědźa.

Toronto (dpa/SN). W kanadiskim Toronće je muž z transporterom w nakupowanskej štwórći po chódniku smalił ­a dźesać ludźi morił. Něhdźe 15 so zrani, někotři z nich ćežko. Motiw nje­skutka dotal njeznaja. Policija 25lětneho šofera zaja. Dalšich podhladnych njeje. Přepytowarjo z toho wuchadźeja, zo je šofer wotpohladnje jednał. Dotal pak wón policiji znaty njebě. Kanadiski premierminister Justin Trudeau rěčeše wo „surowym podawku“, dźakujo so pomocnikam na městnje njeskutka.

Hamburg (dpa/SN). Ludźo w Němskej a druhich europskich krajach maja po najnowšim přepytowanju towaršnosć swojeho kraja přiběrajcy za pačenu. 81 procentow woprašanych w Němskej to takle widźi. Nimo toho 73 procentow praji, zo pačenje dźensa bóle začuwaja hač hišće před dźesać lětami. Samsneho nastajenja su ludźo w Šwedskej, Italskej a Wulkej Britaniskej. Europjenjo su měnjenja, zo ma migracija najwjetši konfliktny potencial. W Němskej rjeknje to 46 procentow. Podobne wuslědki zwěsćichu tež w druhich europskich krajach. W Italskej měni to samo 61 procentow. Porno tomu maja wobydlerjo Ruskeje a Chiny rozdźěle mjez bohatymi a chudymi ludźimi za žórło konfliktow. Přiwšěm widźa ludźo tež zhromadnosće: 61 procentow woprašanych Němcow měni, zo ludźi po wšěm swěće wjace zwjazuje hač dźěli. W tamnych krajach bě to 65 procentow. Woprašeli běchu so 19 000 ludźi w 27 krajach.