Z wudaća: pjatk, 15 junija 2018

pjatk, 15 junija 2018 14:00

Krótkopowěsće (15.06.18)

Nawodaj rehabilitowanaj

Drježdźany. Sakski statny minister za ra­tarstwo a wobswět Thomas Schmidt (CDU) je spočatk tydźenja bywšeju na­wodow biosferoweho rezerwata Hornjołužiska hola a haty dr. Astrid Mrosko a Petera Heynu na rozmołwu witał. Woběmaj wón wobkrući, zo staj ze sudniskim wusudom dospołnje rehabilitowanaj. Wumjetujo Heynje a Mrosko ćežke přeńdźenja běchu jeju 2015 pušćili.

Maja nowu produkcisku halu

Budyšin. Kanadiski koncern Bom­bar­dier je dźensa na Budyskim stejnišću nowu­ produkcisku halu wotewrěł. Po informacijach předewzaća su za kompetencny centrum nutřkowneho wutwara ćahow a tramwajkow něhdźe wosom milio­now eurow nałožili. Produkciske procesy budu tam přichodnje z digitalnej techniku podpěrane.

Za wuwiće wjesneho ruma

wozjewjene w: Krótkopowěsće
pjatk, 15 junija 2018 14:00

Finale za Olsenowu cwólbu

Lětuše lětnje dźiwadło Budyskeho NSLDź wěnuje so třeći a posledni raz danskej Olsenowej cwólbje. Wčerawša premjera spektakla pod hołym njebjom je něhdźe 1 200 ludźi přiwabiła.

Budyšin (SN/bn). Z wótrym praskom su wčera intendant Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła Lutz Hillmann, krajny rada Michael Harig (CDU) a měšćanosta Alexander Ahrens (SPD) 23. lětnje dźiwadło NSLDź na dworje Budyskeho hrodu zahajili. Kanona je tónraz trochu mjeńša, dokelž nadźija so Hillmann „financneje šprycy z Drježdźan“. Cyle po hesle­ inscenacije „Olsenowa cwólba wot­zběhnje“ běchu wšitcy třo jako kapitanojo lětadła předrasćeni. Harig witaše přihladowarjow, při čimž narězny tučasnje w měsće diskutowane problemy: „Móst měra stanje so z přizemišćom a ‚Króna‘ z towerom.“ Ahrens znapřećiwi, zo „bych ‚Krónu‘ najradšo spotorhał a ležownosć jako bazu za swój padoruny starter“ wužiwał – dwójny zmysł w němčinje bě drje tu wotpohladny.

wozjewjene w: Kultura
pjatk, 15 junija 2018 14:00

Politika bjez zapala

Marko Wjeńka

Dopominaće so hišće na mócne demonstracije Serbow we wobłuku Chróšćan zběžka 2001, jako wojowachmy přećiwo hrožacemu zawrěću tamnišeje srjedź­ne­je šule, abo na jónkrótnu demonstraciju něhdźe 500 Serbow lěta 2008 před Berlinskimi Braniborskimi wrotami? Tehdy wojowachmy přećiwo planowanym dalšim skrótšenjam přiražkow Załožbje za serbski lud. Na tej podawkaj dyrbjach myslić, jako sedźach minjenu póndźelu w Sakskim krajnym sejmje na zjawnym wuradźowanju wuběrka za wědomosć, wysoke šule, kulturu a medije wo połoženju serbskeho ludu. Runje dźesać zastupnikow Serbow bě puć do Drježdźan namakało, zo bychu posedźenje wuběrka sćěhowali.

Pozitiwnje ma so wuzběhnyć, zo je so posedźenje – prěni króć scyła – zjawnje wotměło. Zastupnicy Serbow smědźachu tam sedźeć, hdźež maja na debatach krajneho sejma ministrojo knježerstwa swoje městno. Serbja su jako politiski partner připóznaći a rěča ze zastupnikami knježerstwa takrjec na jednej runinje.

wozjewjene w: Rozmyslowane
pjatk, 15 junija 2018 14:00

Čorny młynk, Krabat a napjatosć

Organizatorojo a wuměłscy nawodźa Krabatowych swjedźenskich hrow su wčera we Wojerecach wo přihotach na lě­tuši wjeršk w Čornochołmčanskim Krabatowym młynje informowali.

Wojerecy (JK/SN). Proby za lětsa zahajacy so nowy cyklus, kotrehož premjera budźe 28. junija, wot srjedź apryla běža. Nimo dźewjeć powołanskich hotuje so 72 lajskich hrajerjow z Čorneho Chołmca a wokoliny na prěnje předstajenje inscenacije noweho režisera Michaela Kuhna z Choćebuza. Wón jako rodźeny Wojerowčan je so zwažił na wužadanje, po tym zo běchu loni dotalny cyklus wo Krabaće skónčili.

Kuhn wuzna, zo bě to jemu wosebity nadawk, jako jeho Siebeckec mandźelskaj prošeštaj přewzać režiju naročneho a z wulkimi wočakowanjemi zwjazaneho spektakla. Dobry start do noweho cyklusa pak je so poradźił, wo tym je přeswědčeny. Tež cyłkowny wuměłski nawod přeń­dźe lětsa do młódšeju rukow. Syn dotalneho nawody Petera Siebecki Alexander přewozmje ceptar. Senior Siebe­cke pak wostanje hromadźe z mandźelskej Doris dale w pozadku aktiwny.

wozjewjene w: Kultura
pjatk, 15 junija 2018 14:00

Swjedźeń RCW zdobom dalekubłanje był

Budyšin (SN/MiR). 20 lět hižo skutkuje w Serbach model Witaj. Za Rěčny centrum WITAJ bě to přičina, přeprosyć kubłar­ki a kubłarjow wšitkich serbšćinu nałožowacych kubłanišćow Hornjeje Łužicy na swjedźeń a dalekubłanje w Budyskim Serbskim domje. Hesło zarjado- wanja wčera popołdnju bě: „20 lět Witaj – dale tak!?“ Na wšě 35 zajimcow – kubłarki a kubłar, sobudźěłaćerki RCW, wučerjo Serbskeje fachoweje šule za socialnistwo Budyšin kaž tež iniciatoraj Witaj-hibanja Jan Bart a Jadwiga Wejšina – je přišło. Wědomostna sobudźěłaćerka RCW Jadwiga Kaulfürstowa předstaji jim dźěłowy zešiwk ke katalogej kwalitatiwnych kriterijow k spěchowanju a posrědkowanju serbšćiny w dźěćacych dnjowych přebywanišćach Sakskeje. Katalog předleži mjeztym w hornjo- a delnjoserbšćinje kaž tež w němčinje, aktualny dźěłowy zešiwk hornjo- a delnjoserbsce. Na cyle nazorne wašnje Kaulfürstowa rozłoži, kak móža kubłarki z pomocu zešiwka kwalitu swojeho skutkowanja na polu serbšćiny stopnjować.

wozjewjene w: Kubłanje
pjatk, 15 junija 2018 14:00

Trump přećiwo Chinje

Washington (dpa/SN). Swětowemu wikowanju hrozy dalše ćežke poćežowanje: Po rozprawach medijow je prezident USA Donald Trump wukazał, tworam z Chiny chłostanske cła 50 miliardow dolarow napołožić. Oficialnje wobkrućene to hišće njeje. Pječa bě so wón wčera wječor po wuradźowanju ze swojimi najwušimi poradźowarjemi k tomu rozsudźił. China bě hižo do wukaza připowědźiła, zo chcyła „hnydom“ reagować a cła na ameriske twory wukazać.

EU za cła na produkty z USA

Brüssel (dpa/SN). Kraje Europskeje unije wuprajeja so jednohłósnje za europske chłostanske cła na wudźěłki z USA kaž whisky, jeansy a motorske. Wotpowědnemu namjetej komisije EU su wčera wšitke kraje zhromadźenstwa přihłosowali, kaž powěsćernja dpa zdźěla. Kraje EU reaguja tak na wot prezidenta Donalda Trumpa wukazane chłostanske cła na europski wocl a aluminij. USA žadaja sej wot 1. junija na wocl 25 procentow cła a na aluminij dźesać procentow.

Zakazam zadźěwać

wozjewjene w: Kraj a swět
Na wčerawšim dnju wotewrjenych duri mějachu ludźo we Wojerecach składnosć, sej tamniši Domowinski dom župy „Handrij Zejler“ wobhladać. Werner Sroka je zwjetša młodych wopytowarjow wo dźěle třěšneho zwjazka informował. Iris Fritzsche z Wojerec čitaše ze swojeje dwurěčneje knihi „Čiła zwěrina“. Foto: Gernot Menzel

wozjewjene w: Kraj a swět
pjatk, 15 junija 2018 14:00

Zwada w uniji so přiwótřa

Berlin (dpa/SN). W rozestajenju mjez CDU a CSU w prašenju politiki ćěkancam napřećo hrozy dalša eskalacija. CSU žada sej hač do póndźele jasny rozsud. Hewak chcył zwjazkowy nutřkowny minister Horst Seehofer (CSU) sam jednać a wukazać, ćěkancow, kotřiž su hižo w druhich krajach EU registrowani, na mjezy Němskeje wotpokazać. Kanclerka Angela Merkel (CDU) porno tomu žada sej rozrisanje na europskej runinje. Po najnowšich informacijach měł prezident zwjazkoweho sejma Wolfgang Schäuble (CDU) mjez zwadźenymaj stronomaj posrědkować, dokelž je mjez wšitkimi stronami připó­znaty. Přiwšěm Angela Merkel z tym njeliči, zo koalicija zwady dla rozpadnje, kaž medijam rjekny.

wozjewjene w: Kraj a swět
pjatk, 15 junija 2018 14:00

To a tamne (15.06.18)

Hłodowy stawk koparskich swětowych mišterstwow dla zahajili su jeći w jastwje argentinskeho města Puerto Madryn. Tam je hižo dny dołho kablowy telewizor skóncowany. Jeći pak sej žadaja, jón najspěšnišo sporjedźeć. Kaž w zjawnym lisće pisaja, je telewizor jich „njeparujomne prawo“. Dokelž je sudnica žadanje wotpokazała, njemóža sej woni tuž tež dźensnišu hru argentinskeho narodneho mustwa přećiwo Uruguayjej wobhladać.

Na wysokim powjazu zwěrować dać chcetaj so jutře Nicole Backhaus a Jens Knorr w saksko-anhaltskim Staßfurće. Ideju za njewšědnu akciju mějachu organizatorojo tamnišeho měšćanskeho swjedźenja. Pory, kotrež chcyli sej na te wašnje wěčnu lubosć slubić, móžachu so přizjewić. Na wysokim powjazu přewodźeć budźe njewjestu a nawoženju sławny artist na powjazu Falko Traber.

wozjewjene w: To a tamne
pjatk, 15 junija 2018 14:00

Kiska: Kriza dowěry

Bratislava (SŽ/K). Słowakski prezident Andrej Kiska je w Narodnej radźe zapósłancam rozprawu wo „stawje kraja“ podał. „Najwažniša powěsć bě poslednja reportaža morjeneho nowinarja Jána Kuciaka“, hłowa stata rjekny. „Reakcije na podawk su nam dali z dospołnej jasnosću spóznać, kak hłuboka je njedowěra do stata, kotraž w našej towaršnosći knježi. Zdobom pak je to namołwa, poměry změnić“, prezident zwurazni. Po jeho měnjenju tči Słowakska w krizy dowěry do sprawnosće a do prawniskeho stata. Wot Kiski spomnjena poslednja reportaža přepytowaceho žurnalista Jána Kuciaka měješe wotkrywne nadpismo: „W Słowakskej operuje italska mafija. Jeje pazory sahaja do knježerstwa.“

wozjewjene w: Słowjanski wukraj

Serbska debata

nowostki LND