Z wudaća: wutora, 07 awgusta 2018

Požadanski čas hišće wužić

Choćebuz. Załožerjo a młodźi firmownicy móža so hišće hač do 30. awgusta wo Łužiske myto załožerjow eksistency 2018 (LEX) požadać. Nimo třoch załožerskich mytow chce Łužiska hospodarska iniciatiwa hromadźe z IHK Choćebuz a Drježdźany, Choćebuskej rjemjeslniskej komoru, towaršnosću Inowaciski region Łužica a Łužiskim přichodom najlěpši koncept šulerskeje firmy mytować.

Silo w Njechornju so paliło

Njechorń. Ratarske płone silo je so wčera w Njechornju pola Wósporka pa­liło. Z dotal njeznateje přičiny je wokoło 20 hodź. kur k njebju stupał. Přiwołana wohnjowa wobora móžeše z pomocu tele­skopoweho nakładowaka hač do nocy worštu po woršće wotnosyć a płomjenja podusyć. Zranił so na zbožo nichtó njeje. Policija nětko přepytuje.

Znački po přeću njewabja

Na łuce mjez Holešowskej Dubrawku a Holešowom móžachu ludźo njedźelu njewšědne zeńdźenje wobkedźbować. Něhdźe 45, zwjetša lětsa narodźenych baćonow, pytaše tam za picu. W bywšim Budyskim wokrjesu je so lětsa cyłkownje 59 młodźatow naro­dźiło, a wone tele dny wotleća. Kóžde lěto so młodźata dwaj tydźenjej prjedy hač starše baćony do w zymje ćoplišich kónčin na­stajeja. Foto: Andreas Baumgärtel

W Małowjelkowskich sotrownjach wotmě­wa so tuchwilu mjeztym třeće kulturne lěćo. Milenka Rječcyna je so z organizatorom Mikeom Salomonom rozmołwjała.

Z kotreje přičiny zapřijeće kulturne kubłanje do swojeho kulturneho lěća?

M. Salomon: Wěm, zo bu tema kulturne kubłanje w Sakskej wot wšeho spočatka zanjechana. Tuž je mi wažne po­kazać, zo je trjeba z kwalitatiwnje naročnym wuměłstwom w małych formach ludźom swět wotewrěć.

Lětsa maće prěni króć tež přednoški we wobłuku kulturneho lěća pod hesłom „Tajke zbožo“. Čehodla?

M. Salomon: Mam zaćišć, zo tudyši wobydlerjo husto njewědźa, što jich kulturne namrěwstwo je. Njeje jim znate, kotru hódnotu měješe Ochranowska wosada za wuwiće regiona. Tak koncentruju so lětsa na rjad přednoškow, zaběracy so ze skutkowanjom tohole wěrywuznaća, kotrež bě wosebje we 18. lětstotku po cyłej Łužicy wusahowacu rólu hrało.

Maće tež kubłanske poskitki za dźěći?

Łužiscy ratarjo domchowanje žita z rozdźělnymi wuslědkami zakónčili

Zdźěr/Hodźij/Róžant (JK/SN). Hdyž dowolnicy a šulske dźěći lětuše, hižo dlěši čas trajace horce wjedro jara witaja, maja ratarjo z nim přiwšěm swoju lubu nuzu. Suche wjedro je drje tomu dopomhało, zo móžachu žnjensku techniku tak efektiwnje kaž hižo dołho wjace nic zasadźić a žně wo wjele spěšnišo zakónčić. Wuslědki žnjow pak su po Hornjej Łužicy přerězne a zdźěla njespokojace. To na­stupa mnóstwo runje tak kaž kwalitu.

Na lochkich pódach Holanskeje farmy Zdźěr su lětsa suchoty dla wjele mjenje žita domchowali, hač běchu wočakowali. Tež kwalita zorna po słowach jednaćela Uda Noacka njespokoja. Tak liči wón z mjenje dochodami a z přidatnymi hospodarskimi ćežemi. Tež běrny a coko­rowa rěpa ćerpja pod trajacej suchotu. Hačrunjež su zažne běrny trójce krjepili, njejsu z wunoškom spokojom. Najebać to pak su kupcy na Zdźěrjanskich běrnach dale zajimowani. Kaž wšitcy druzy ratarjo nadźijeja so tež w holanskej farmje bórzomneho dešća.

Hanka Šěrcec, literarnje tež jako „Židowka Hana“ znata, by lětsa 100. narodniny swjećiła. Składnostnje toho zarja­duja wjacori hosćićeljo spomnjeni na wopor nacionalsocializma w Budyšinje a Hórkach.

Budyšin/Hórki (SN). Dźens za tydźeń wuhotuje krajne dźěłowe zjednoćenstwo Serbska Lěwica zjawny spominanski wječor­ w Budyskim Tespis-centrumje. Wosebitaj hosćej budźetaj tam prěni direktor załožby Nowa synagoga Berlin – Centrum Judaicum dr. Hermann Simon a wuznamny serbski spisowaćel Jurij Koch. Wědomostnik wobswětli žiwjenje Hanki Šěrcec a towaršnostne wobstejnosće jeje časa ze stawizniskeho wida, Jurij Koch čita ze swojeho powědančka „Židowka Hana“, kotrež bě 1963 spisał.

Dźeń pozdźišo zarjaduja župa „Michał Hórnik“, Hórčanske wjesne towarstwo Při skale, Chróšćanska wosada a Jěwa-Marija Elic wopomnjenje w Hórkach. Popołdnišu spominansku swjatočnosć při ródnym domje Hanki Šěrcec wobrubi chór 1. serbskeje kulturneje brigady. Wje­čor­nu Božu mšu w Chrósćicach budu spěwarki a spěwarjo Serbskeho gymnazija Budyšin tohorunja přewodźeć.

8. dołha nóc wuměłskich a rjemjeslniskich statokow wabješe ludźi minjenu sobotu do błótowskich Bórkowow. Ludowi wuměłcy, wědylačni a nócne hawrony móžachu sej wot wječora w šesćich hač do połnocy na statokach, w stwičkach a dźěłarnjach naj­wšelakoriše zajimawostki wotkryć. Wopytowarjo su dožiwili, kak mnohostronski je po­skitk wuměłsko-rjemjeslniskich a typiskich regionalnych wudźěłkow. Hesło wječorka rěkaše tež lětsa znowa „přihladować a sobu činić“. W Błótowskim młynje je prokurist Frank Kümmel (naprawo) hosćom při běžnej produkciji rozkładował, kak ze žita na tradicionalne wašnje muka nastawa. Foto: Michael Helbig

Budyšin/Biskopicy (SN/at). Na spočatku a w běhu koparskeje hry regionalneje ligi Biskopičanske KT 08 – Budissa Budyšin minjenu sobotu w Biskopicach je k antiserbskim parolam dóšło. Policija podawk z kameru dokumentowaše a zwěsći personalije škaraka. Mjeztym so tež statny škit z podawkom rozestaja.

„Jako FSV Budissa Budyšin nimamy diskriminowace a ponižace wołanja ani za rjane ani je njetolerujemy“, rěka na internetnej stronje Budyskeho koparskeho kluba. Budissa chce nětko ze swojim zamołwitym za fanow rěčeć a so z nim zhromadnje wo to starać, zo so tajke hanjace wołanja njewospjetuja. Budissa je drje so pola Biskopičanskeho KT 08 a jeho fanow zamoł­wiła, pola Serbow pak eksplicitnje nic.

W Biskopičanskim KT 08 su dźensa podawki analyzowali. „Distancujemy so wot tajkich ranjacych wołanjow“, rjekny nawoda jednaćelnje Fred Wonneberger našemu wječornikej. Jedna postajena naprawa je, zo jědźe prezident Jürgen Neumann dźensa z fanami w busu na hru přećiwo Lokomotiwje Lipsk, hdźež chce wohańbjace zadźerženje narěčeć.

Freiburg (dpa/SN). W padźe přez lěta znjewužiwaneho hólca z breisgauskeho Staufena pola Freiburga je sudnistwo dźensa jeho mać a jeje partnera k wjele lětam jastwa zasudźiło. 48lětnu mać chłostachu z dwanaće lětami a šěsć měsa­cami, 39lětneho partnera z dwanaće lětami a z wěstotnej jatbu. Nimo toho mataj wonaj hólcej a dalšemu wopo­rej, małej holčce, 42 500 eurow bólneho pjenjeza płaćić. Dźensa dźesaćlětny bu wot swojeje maćerje a partnera dlěje hač dwě lěće ćežko znjewužiwany. Zdobom poskićeštaj jeho w interneće.

Sankcije wotnětka płaća

Washington (dpa/SN). Najebać spjećowanja EU je prezident USA Donald Trump dwělomne sankcije přećiwo Iranej zaso zawjedł. Naprawy płaća wot dźensnišeho w 6 hodź. Po słowach Trumpa měli na Iran maksimalny hospodarski ćišć wukonjeć. Prezident Hassan Ruhani pak wumjetuje jemu psychologisku wójnu. Trump porno tomu knježerstwo w Teheranje wobwinuje, zo podpěruje terorizm kaž tež namóc a chaos.

Najwjetši woheń w stawiznach

Pödelwitz (dpa/SN). Wulke bagry maja tam bórze brunicu wudobywać, hdźež je dźen­sa hišće mała wjes Pödelwitz. Z klimowym campom su tam wobswě­toškitarjo a wobydlerjo na połoženje skedźbnili. Zawčerawšim je so zarjadowanje skónčiło. „Z wotběhom campa a akciskim dnjom kónc tydźenja smy jara­ spokojom“, zdźěli Florian Teller z organizaciskeje skupiny. Wjac hač 1 000 ludźi z cyłeje Němskeje bě so na campje wobdźěliło a měrliwje za spěšny kónc wudobywanja wuhla demonstrowało.

Berlin (dpa/SN). Bywši šef SPD Kurt Beck žada sej fuziju zwjazkowych krajow, zo móhli statne zarjady lěpje a eficientnišo dźěłać. Wo wjetšej reformje federalizma, kotraž tež mjezy krajow zapřijima, njebu hižo dlěši čas diskutowane. „Bych sej tajku přał“, zdźěli Kurt Beck dźensa Němskej redakciskej syći. Tak móhłoj so po jeho słowach na přikład Posaarska a Porynsko-Pfalcska zjednoćić. Kurt Beck ma federalizm za wažny a stabilizowacy element, přiwšěm su reformy trěbne. W Němskej hižo dlěje wo zwjazanju jednotliwych krajow rěča. Konkretny pospyt fuzije mjez Berlinom a Braniborskej pak je w lěće 1996 zwrěšćił. Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) je přećiwo namjetej Kurta Becka. „Njewidźu ničo, što Zwjazk bóle zamóže hač kraje, nimo zwólniwosće, pjenjezy wudać“, wón praji. Samozrozumliwje budźe so federalny porjad­ dale wuwiwać. „Prošu pak nic do směra centralizacije. Při wólbach zwjazkoweho a krajneho sejma ma wobydler jasnje wědźeć, kotre politiske rozsudy kotry parlament zamołwja.“