Z wudaća: štwórtk, 16 awgusta 2018

štwórtk, 16 awgusta 2018 14:00

Krótkopowěsće (16.08.18)

Woprašowanje so kónči

Brüssel. Europjenjo, tak tež Łužičenjo, maja dźensa hišće hač do 23 hodź. składnosć, so na internetnym woprašowanju po cyłej Europskej uniji wo změnje mjez lětnim a zymskim časom wobdźělić. W naprašniku maja wobdźělnicy mjez druhim swoje nazhonjenja ze změnu podać a so k tomu wuprajić, hač su za to, přestajenje časa wotstronić.

Třeći zapis w registru porodow

Berlin. Zwjazkowy kabinet je wčera ­naćisk zakonja schwalił, kotryž předwidźi w registru porodow nimo „muski“ a „žónska“ tež zapis „diwersne“. Wulka koalicija zwoprawdźa tak rozsud Zwjazkoweho wustawoweho sudnistwa z lěta 2017. Sudnicy mějachu dotal płaćiwe rjadowanje za ranjenje wosoboweho prawa a zakaza diskriminacije w Zakładnym zakonju. Hač do kónca lěta ma nowe postajenje płaćiwosće nabyć.

Wobkedźbuja zwěrjata z ISS

wozjewjene w: Krótkopowěsće
štwórtk, 16 awgusta 2018 14:00

Wjednistwo so předstajiło

Kwasy a jubilarojo ćežišća aktualneje hrajneje doby SLA

Budyšin (SN/bn). Serbski ludowy ansambl je spočatk awgusta hrajnu dobu 2018/2019 zahajił. Na wčerawšej nowinarskej konferency w Röhrscheidtowej bašće předstaji so dwójne wjednistwo institucije – to stej nowa intendantka Judith Kubicec a dale jako překupska jednaćelka skutkowaca Diana Wagnerec – a rozjima zdobom hrajny plan aktualneje sezony kaž tež nowosće SLA.

wozjewjene w: Kultura
štwórtk, 16 awgusta 2018 14:00

Ludźomz handikapom pomhać

Budyšin (SN/MiR). Turistiske towarstwo Budyšin přihotuje lětsa prěni staroměšćanski swjedźeń. Přeprošene na swjedźeń, natwarjacy na tón w Starej wodarni, su wšitcy zajimcy, tež ludźo z handikapom.

W měsće Budyšinje ma turistiske towarstwo wosebje stare wěže a dalše pomniki za wobhladanjahódne. „Jich přetwar, zo móhli sej je tež ludźo z handikapom wobhladać, je skerje problematiski, móhłrjec njemóžny“, zdźěli předsyda turistiskeho towarstwa Dietmar Stange na naprašowanje SN. We wěžach maja jeno schody, nic pak lift.

wozjewjene w: Socialne
štwórtk, 16 awgusta 2018 14:00

Přihoty na „hłownu“ běža

Budyšin (SN/JaW). Prezidij Zwjazkoweho předsydstwa Domowiny zaběraše so wčera z přihotami na přichodne posedźenje zwjazkoweho předsydstwa a na 19. hłownu zhromadźiznu třěšneho zwjazka, kotraž budźe 30. měrca 2019 w Chrósćicach. Wuwzaćnje je so gremij w Budyšinje schadźował. Kaž zdźěli předsyda Domowiny Dawid Statnik na naprašowanje, su hižo prěnje trěbne rozprawy wo dźěławosći třěšneho zwjazka za „hłownu“ rozjimali. „Předpołožimy je čłonam zwjazkoweho předsydstwa na přichodnym wuradźowanju 31. awgusta w Narću“, Statnik rozłoži.

Rěč bě tohorunja wo naćisku naprašnika čłonam serbskich towarstwow we a zwonka Domowiny, z kotrymž maja naprašowani skutkowanje třěšneho zwjazka posudźować. Zdźěłał je naprašnik wuběrk za zjawnostne a lobbyjowe dźěło pod nawodom Marki Cyžoweje. „Naćisk naprašnika zwjazkowemu předsydstwu na přichodnym wuradźowanju předstajimy. Čłonojo změja skónčnje rozsudźić, hač so z nim čłonow towarstwow woprašujemy abo nic“, wuswětli Dawid Statnik dalše postupowanje w naležnosći.

wozjewjene w: Towarstwa
štwórtk, 16 awgusta 2018 14:00

Rysuje swój puć

Budyšin (SN). Pod titulom „Doma we wućekach“ je w Ludowym nakładni­stwje Domowina wušoł prěni dźěl awtobiografije basnika a spisowaćela Benedikta Dyrlicha. Tu wěnuje so wón lětam 1964 do 1989. W dwěmaj knihomaj – druha wuńdźe klětu – rysuje Dyrlich z wurězkami z dźenikow, listow a pojednanjow mězniki a etapy swojeho žiwjenja kaž tež wobstejnosće w tehdyšej NDR. Jeho literarne tworje­nje a z nim zwjazane mysle a dopóznaća hraja při tym wažnu rólu. Wo­sebitosć je, zo poskića čitarjej tež njewšědny dohlad do „małeje komorki“, w kotrejž nastawa a rosće poezija.

wozjewjene w: Kultura

Hórki (SN/bn). „Wopominanje je w židowstwje wěc wěčnosće. Tohodla su naše rowy tež na wšě časy zapołožene. Stawizny wšak nam pokazuja, zo běchu je přiwšěm wonječesćeli a ničili. Njewěm, hač bě sej Hanka Šěrcec swojich korjenjow wědoma. Wona pak je z přikładom za to, zo bě jeje pochad, byrnjež serbsce a katolsce wotrostła, nacionalsocialistam přičiny dosć ju zamordować.“ To rjekny Drježdźanski rabiner Alexander Nachama wčera w Hórkach na wopominanskim a narodninskim zarjadowanju za tež jako „židowku Hanu“ znatu holcu, kotruž běštaj Šěrcec Jurij a Marja – bratr a sotra – jako dźowku přiwzałoj. Z hebrejskorěčnym za židow kaž za křesćanow wažnym psalmom 23 Nachama swoje krótke spomnjeće wotzamkny.

Na Elic statoku je něhdźe 140 wobdźělnikow Hanku Šěrcec składnostnje jeje 100. posmjertnych narodnin wopominało. Hosćićelka Jěwa-Marija Elic přitomnych witaše a wuzběhny: „Wobdźiwam Hanku tež, dokelž wopokazowaše stajnje kruty rjap. Štó měješe w lěće 1934 chrobłosć, wuzwolić sej Esther jako firmowanske mjeno. Myslu sej, zo bě sej swo­jeho pochada wědoma a zdobom bohudowěrna křesćanka.“

wozjewjene w: Towarstwa
štwórtk, 16 awgusta 2018 14:00

Koncept za wuchod trěbny

Berlin (dpa/SN). Składnostnje wopyta zwjazkoweje kanclerki Angele Merkel (CDU) dźensa we Wjazońčanskim předewzaću Trumpf žada sej sakska SPD wobšěrny koncept za wuchod Němskeje. „Wot 50 wyšich zarjadow Zwjazka su jeničce tři we wuchodnej Němskej“, po­twjerdźi społnomócnjeny za wuchod a sakski hospodarski minister Martin Dulig (SPD). Trěbnych je wjace slědźenskich institucijow a wukubłanskich stejnišćow, kaž na přikład zwjazkoweje policije, w strukturnosłabych regionach.

Wulku nadźiju hižo nimaja

Genuwa (dpa/SN). Druhi dźeń po sypnjenju mosta w Genuwje z něhdźe štyrceći mortwymi nimaja hižo žanu wulku nadźiju, přežiwjencow nańć, zdźěli italski minister za nutřkowne naležnosće a wicešef knježerstwa Matteo Salvini. Za oficialnje 39 woporow je w Italskej za sobotu statne žarowanje postajene. Wčera je knježerstwo nuzowy staw za přistawne město wuwołało a pjeć milionow eurow nuzoweje pomocy přewostajiło.

Trump Brennanej status sćazał

wozjewjene w: Kraj a swět
štwórtk, 16 awgusta 2018 14:00

Liča z kritiku

Drježdźany (dpa/SN). Sakski financny minister Matthias Haß (CDU) ma při předstajenju naćiska dwójneho etata dźensa z raznej kritiku opozicije ličić. Zastupjerjo Lěwicy, AfD, Zelenych a bjezfrakciscy zapósłancy wokoło bywšeje politikarki AfD Frauke Petry su hižo wčera masiwnje reagowali. Tak je w systemje wjele pjenjez předwidźanych, njejsu pak žane inowatiwne wuchadźišća, praji šef frakcije Lěwicy w krajnym sejmje Rico Gebhardt. Zeleni rěča samo wo „wólbnobojowym etaće“. Naćisk za lěće 2019 a 2020 předwidźi wudawki 20,1 a 20,6 miliardow eurow. Telko pjenjez njeje sakske knježerstwo hišće nihdy wudało.

wozjewjene w: Kraj a swět
štwórtk, 16 awgusta 2018 14:00

Zajimawostki zbližił

Zo mějachu w Hózku něhdy dwórnišćo, bě mi nowe. Zajimawe, kak tele twarjenja, kotrež mějachu něhdy za infrastrukturu Hornjeje Łužicy wažnu funkciju, dźensa wužiwaja, kaž na přikład w Blunju abo we Wulkej Dubrawje. Někotre zastanišća su so dospołnje zminyli, kaž w Chasowje, hdźež je samo Marja Kubašec z ćahom sobu jěła. To a wjele dalšeho zhonichmy w našej lětnjej seriji na lokalnej stronje. W 16 přinoškach je naš awtor Alfons Handrik za tym slědźił, kak su dwórnišća, wuhibkarnje a zastanišća nastali, kotre změny běchu z nimi zwjazane a što je so z twarjenjemi pozdźišo stało. Na te wašnje je nam dźěl regionalnych stawiznow zbližił, wo kotrychž hewak na tak komprimowane wašnje lědma něšto zhoniš. Tež hdyž so za železnicu snano přejara njezajimuješ, je derje wědźeć, kak wuznamna bě něhdy ta abo tamna čara, kotrejež kolije mjeztym dawno wjace njewobsteja. Marian Wjeńka

wozjewjene w: Łužica
štwórtk, 16 awgusta 2018 14:00

Ratarjam pomhać

Berlin (dpa/SN). Hladajo na tydźenje trajacu suchotu w mnohich kónčinach Němskeje ma so plahowarjam skotu pomhać, zo bychu dosć picy za zymu měli. Wotpowědne postajenje je zwjazkowy kabinet wčera w Berlinje wobzamknył. Tak móža ratarjo přichodnje přestrjenje bóle wužiwać, hdźež su poprawom wobmjezowanja wobswětoškita dla. Na mnohich blakach njeje móžno trawu dwójce abo trójce syc, čehoždla je dale a mjenje picy. Zwjazkowa ratarska mi­nisterka ­Julia Klöckner (CDU) wšak skedźbni na to, zo hakle wo financnych pomocnych srědkach rozsudźi, hdyž doskónčna žnjowa bilanca předleži. Tomu najskerje přichodny tydźeń tak budźe.

wozjewjene w: Kraj a swět

Serbska debata

nowostki LND