Z wudaća: septembera 2018

Žony wróća so do powołanja

Budyšin. W septembrje bě we wuchodnej Sakskej 18 263 bjezdźěłnych, 442 (2,4 procenty) mjenje hač w předměsacu. Ličba bjezdźěłnych je dźě woteběrała, nic pak tak sylnje kaž w minjenych lětach. Porno lońšemu maja předewšěm žony wosebity podźěl na pozitiwnym wuwiću. Nastupajo wróćić so do powołanja, je jich podźěl jara wulki. Aktualna kwota bjezdźěłnosće je 6,5 procentow.

Azylpytaceho wupokazali

Budyšin. W dojednanju z policiju je Budyske měšćanske zarjadnistwo rozsu­dźiło, přećiwo dorosćenemu azylpytacemu třiměsačny zakaz přebywanja w cyłym měsće wuprajić. Přičina za rozsud je wulka ličba chłostajomnych jednanjow w krótkim času. Přećiwo njemu so we wobłuku škitanja domjaceho měra a zranjenja ćěła přepytuje.

Jednanja za kubłanski tiket

Debata wo Łužicy zdobom poslednje posedźenje Stanisława Tilicha była

Drježdźany (SN/BŠe). Kak hewak móhł so bywši sakski ministerski prezident Stanisław Tilich lěpje ze Sakskeho kraj­neho sejma rozžohnować kaž z debatu, hdźež dźěše wo swoju domiznu Łužicu. Wčera je so krajny parlament z přichodom kónčiny a tamnišimi wobydlerjemi zaběrał. Hladajo na tuchwilne diskusije na najwšelakorišich zarjadowanjach k strukturnej změnje tema jara pali. Zapósłanc sakskeho krajneho sejma dr. Stephan Meyer (CDU) pokaza na to, zo měli najprjedy perspektiwy za brunicowej kónčinje w Sakskej wuwić, prjedy hač wo zakónčenju wudobywanja brunicy rě­či­my. Dr. Jana Pinka (Lěwica) skedźbni stajnje zaso na to, zo njeje žanych rezerwow za rekultiwěrowanje łužiskeje kónčiny a njetransparentne jednanje čěskeho kon­cerna EPH, kotremuž předewzaće Łuži­ska energija a milinarnje (LEAG) při­słu­ša. „Proces přewzaća łužiskeje bruni­coweje sparty Vattenfalla na LEAG njeje sakske knježerstwo intensiwnje dosć přewodźało“, zapósłanča Lěwicy potwjerdźa.

Njedźelu pokaza Němsko-Serbske ludowe­ dźiwadło prěnju hornjoserbsku premjeru hrajneje doby 2018/2019. Bosćan­ Nawka je so z Olafom Haisom, kotryž hru Jurja Kocha „Sergej“ inscenuje, rozmołwjał.

Knježe Haiso, sće dyrbjał schorjenja dla krótkodobnje hłownu rólu přewobsadźić. Kak so to na inscenaciju wuskutkuje?

O. Hais: Bohudźak smy sčasom zhonili, zo njemóže Měrko Brankačk titulneho rjeka sćělesnić. Běchmy runje we fazy přetworjenja delnjo- na hornjoserbsku wersiju. Po połdra lětach přestawki wšak bych tak a tak skerje wo nowoinscenaciji rěčał. Mam Jurja Šimana za kmaneho młodeho dźiwadźelnika, kotremuž róla leži. Nimo toho dyrbjachmy dalšu rólu nowo wobsadźić. Anju Zacharijasojc naměstni elewka našeho domu Katharina Pöpelec. Wězo njeje krótkodobna změna wobsadki runjewon optimalna, sym pak dobreje nalady, zo so wšitko zešlachći.

Najprjedy delnjo-, nětko hornjoserbsce: Kak sće jako režiser z tym wobchadźał?

Berlin/Budyšin (SN/at). Budyski krajny rada Michael Harig (CDU) njebudźe jednaćelski prezident Zwjazka wuchodoněmskich lutowarnjow (OSV) w Berlinje. Tež Lipšćanski wyši měšćanosta Burkhard Jung (SPD) bě so wo zastojnstwo po­ža­dał. Dokelž njejstej so Forum sakskich wokrjesow a Forum sakskich městow na zhro­madneho kandidata dorozumić móhłoj, je wukónc ćahańcy na škodu Sakskeje. Jako wupuć je so předsydstwo OSV wčera w Berlinje na to dojednało, dotalneho jednaćelskeho prezidenta dr. Michaela Ermricha ze Saksko-Anhaltskeje znowa za zastojnstwo namjetować. Zwjazkowa zhromadźizna OSV ma 24. oktobra poslednje słowo. To je wuslědk eklatantneje słabosće nawjedowanja w Forumje sakskich městow, kotryž bě Junga za zastojnstwo poručił, bě słyšeć. Wojerowski wyši měšćanosta Stefan Skora (CDU) jemu předsydari. W OSV zastupjene sakske lutowarnje maja podźěl 47 procentow na cyłkownej bilancowej sumje zwjazka, 118,6 miliardow eurow.

„Akceptuju wólby. Widźu to sportowsce“, rjekny Michael Harig, kiž wostanje dale krajny rada Budyskeho wokrjesa.

Budyšin (SN/bn). Ludowe nakładnistwo je wčera poslednju knižnu premjeru we wobłuku swojeje lětušeje čitanskeje turneje zarjadowało. W Budyskej Smolerjec kniharni witaše Anett Šołćic něhdźe 30 hosći kaž tež redaktora a přitomnych awtorow Serbskeje protyki 2019, kotrymž jednaćelka LND Marka Maćijowa na to dokładowe eksemplary přepoda. Nimo toho dźakowaše so lektorce Katrin Čornakec, ko-lektorce Luciji Bejminej, w­u­ho­towarce Iris Brankačkowej a wšitkim předewzaćelam, kotřiž su wudaće ze swojimi nawěškami podpěrali.

Drježdźany/Kamjenc (SN). Lyrikarja, powědarja a romanciera Marcela Beyera, kiž je znaty tež jako awtor operowych libre­tow, esejist a wudawaćel, počesća z Lessingowym mytom Swobodneho stata Sakskeje 2019. Spěchowanskej myće dóstanjetej Anja Kampmann a Bettina Wilpert, kaž sakske ministerstwo za wědomosć a wuměłstwo dźensa wozjewi. Hłowne myto je z 13 000 eurami dotěrowane, spěchowanskej po 5 500 eurach.

Kuratorij fachowcow pod nawodom ministerki Evy-Marie Stange (SPD) je lawrea­tow wuzwolił. Myta přepodadźa swjatoč­nje 19. januara 2019 we wobłuku 52. Lessingowych dnjow w Kamjencu.

W Badensko-Württembergskej narodźeny a wot lěta 1996 w Drježdźanach bydlacy Marcel Beyer je produktiwny spiso­waćel. Jeho tworjenje bu 2016 z najwyšim literarnym wuznamjenjenjom, Mytom Georga Büchnera, připóznate. W swojej prozy wopokaza so awtor jako mišterski wobkedźbowar čłowjeskich žiwje­njoběhow. Žadaše-li sej Goethe jónu „Muža kaž Lessinga mamy trěbneho“, njemóhł pominanju nichtó dźensa lěpje wotpowědować kaž Beyer, měni jury.

Berlin (dpa/SN). Stawk pilotow a přewodźerjow lětadłow irskeho předewzaća Ryanair je dźensa tež lětanišćo Berlin-Schönefeld je trjechił. Tak dyrbjachu tam 52 wot cyłkownje 92 lětow šmórnyć. Najwjace pasažěrow je so do toho informowali, tak zo njeje hižo k wulkim haćenjam dóšło. Dźěłarnistwa w šěsć europskich krajach su personal předewzaća namołwjeli dźensa njedźěłać. W Němskej wobdźěleja so piloća zjednoćenstwa Cockpit a w dźěłarnistwje verdi organizowani přewodźerjo lětadłow.

Maas Turkowsku namołwjał

Berlin (dpa/SN). Před oficialnym statnym aktom w zwisku wopyta turkowskeho prezidenta Recepa Tayyipa Erdoğana je Zwjazkowy wonkowny minister Heiko Maas (SPD) Turkowsku namołwjał, wo swobodźe měnjenjow a nowinarstwa kaž tež prawniskostatnosću rozmyslować. Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier je Erdoğana dźensa w Berlinje witał. Mjeztym wužiwa mnoho ludźi w stolicy Němskeje składnosć, přećiwo turkowskemu knježerstwu protestować.

Sej wosebitu komisiju žadał

Ze 110 metrami najwyši wuheń Budyšina bu wčera z pomocu 30 kilogramow dynamita rozbuchnjeny. Do toho dyrbjachu 30 wobydlerjow a sobudźěłaćerjo 15 přede­wzaćow kónčinu wopušćić. Wuheń padny, kaž bě wot fachowcow předwidźane, na přihotowanu­ přestrjeń. Foto: Carmen Schuman

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy sejm je dźensa wo planowanej změnje Zakładneho zakonja wuradźował. Zaměr je, zo ma Zwjazk komunam hladajo na kubłansku infrastrukturu a twara zapłaćomnych bydlenjow pomhać. Tuž měli so předpisy wustawy změnić, zo móhł so Zwjazk na kóštach wobdźělić. Plenum zwjazkoweho sejma je dźensa prěni raz wo naćisku zakonja wuradźował. CDU, CSU a SPD su so hižo w koaliciskim zrěčenju na to dojednali, Zakładny zakoń změnić. Wosebje hladajo na podpěru wutwara digitalneje infrastruktury na šulach w komunach klaca. Klětu měli tuž pjeć miliardow eurow za polěpšenje wuměnjenjow němskich kubłanišćow k dispoziciji stajić. Za změnu wustawy měli dwě třećinje zapósłancow sejma přihłosować.

Swoju móšnju z falšnymi pjenjezami a wupokazom zhubił je 22lětny Awstričan. Kaž policija z Eisenstadta zawčera­wšim zdźěli, njeje sprawny namakar ničo z móšnje wzał, ale ju połnje pjelnjenu z třomi bankowkami 50 eurow wotedał. Wopačne pjenjezy běchu lochce jako tajke spóznajomne. Kaž 22lětny zastojnikam rjekny je bankowki w darkneće skazał,­ zo móhł sej drogi kupić.

Chětro zadźiwane reagowachu ludźo nětko w Hannoveru, jako wuhladachu tołsteho muža, kiž na pjeć městnach w awće sedźeše. Kaž so wukopa, jednaše so wo dźiwadźelnika w kostimje, kiž aw­to­ wodźeše. Muž steješe w srjedźišću wabjenskeho filma předewzaća, kotrež je w Hannoveru busam, taksijam a tramwajkam konkurenca. Powěsć njewšědneje wabjenskeje akcije rěka: „Ja trjebam pjeć městnow. Ty nic. Jědźće tola hromadźe.“