Z wudaća: pjatk, 07 septembera 2018

Ludwig Kola njeboh

Choćebuz. Wjelelětny serbski rozhłosownik Ludwig Kola je wčera w starobje 86 lět w Choćebuzu zemrěł. Wot lěta 1963 hač do přewróta bě wón Serbski rozhłós w Budyšinje nawjedował. Pozdźišo wutwori delnjoserbsku redakciju rozhłosa, kotraž dźensa we wobłuku sćelaka RBB wusyła. Nimale 40 lět je rodźeny Radworčan za serbski rozhłós dźěłał.

Na wuprawje w Słowjenskej

Wudwor. Wudworski folklorny ansambl zastupuje Serbow na tuchwilu wotměwacym so 13. mjezynarodnym folklornym festiwalu „Od Celja do Žalca“ w Słowjenskej. 29 čłonow poda so wčera na wukrajnu turneju. Prěnja stacija je město Celje. Dalšej programaj stej w bliskim měsće Žalec a we wsy Petrovče planowanej. Sobotu předstaja so Wudworčenjo w słowjenskej stolicy Ljubljanje.

Wutwar dróhi pruwować

Statny lěsniski zawod liči z najhubjeńšim lětom wot časa zapisowanja

Budyšin (SN/BŠe). Přestrjeń lěsa w Hornjej Łužicy wučinja cyłkownje 123 154 hektarow. Z toho je najwjetši dźěl, ně­hdźe 80 000 hektarow, w priwatnym wob­sydstwje. Najwjac mějićelow ma mjez jednym a pjeć hektarami lěsa na starosći. Lěto 2018 bě za nich wurjadnje ćežke lěto­. Orkan Friederike, kiž w januarje howrješe, je wulke škody zawostajił. Hač do dźensnišeho na mnohich městnach, kaž mjez Šunowom a Tradowom, spo­walane štomy leža. Tež suchota je w lěsach widźomna. Lětsa maja skórniki tuž idealne wuměnjenja so rozmnožić.

„Pućnik za integraciju w Budyskim wokrje­su“ jako brošurka předleži. Přiručka je pomoc tym sobudźěłaćerjam a sobudźěłaćerkam na zarjadach, kotřiž maja ze zapućowanjom wukrajnikow činić. Rozkładowane tam je, štó ma kotre­ z płaćiwych zakonjow wurosćace nadawki spjelnić. Wo tym informowachu srjedu w Budyskim krajnoradnym zarjedźe.

Budyšin (SN). „Kuzło dejmantneje soniny“ rěka nowostka za dźěći wot štyrjoch lět, kotraž je wčera w Ludowym nakładnistwje Domowina wušła. Fantazijepołnu podawiznu wo soninje Jasničce spisa Doris Kasper, mějićelka dožiwjenskeho statoka w Ćisku. Angažowana młoda žona ze serbskimi korjenjemi bě so z manuskriptom na LND wobroćiła, po tym zo bě jeje němskorěčna prěnička wo husańcy a nosatym mjedwjedźu wuspěšna. Z nowej, wot Jadwigi Kaulfürstoweje zeserbšćenej a wot Barbary Schumann wulkotnje ilustrowanej knižku maja nětko tež soniny swoje městno w načasnej serbskej dźěćacej literaturje.

Berlin (SN/at). Załožba za serbski lud změje po wšěm zdaću klětu dalše pjenjezy, zo móže naprawy k spěchowanju serbskeje rěče w digitalnych medijach podpěrać. W naćisku zwjazkoweho etata 2019 je za to znowa 273 000 eurow předwidźanych. Wo tym informuje Caren Lay, Budyska zapósłanča a zastupowaca předsydka frakcije Lěwicy w zwjazkowym sejmje. „Wjeselu so, zo su naše naprašowanja a namjety w etatnych jednanjach k tomu dowjedli“, wuzběhny Lay we wčera wušłej nowinskej zdźělence w zwisku z wozjewjenjom etatoweho naćiska zwjazkoweho knježerstwa.

Tajke financowanje hižo raz bě. „Z aktualnym zrěčenjom wo spěchowanju serbskeho ludu pak je so wone zhubiło. Zmylk je zwjazkowe knježerstwo na naš ćišć skorigowało“, rjekny Caren Lay, kotraž zdobom namjetuje, za čo hodźeli so nowe srědki wužiwać. „Měli na přikład spěchować, zo su internetne prezency institucijow, komunow a towarstwow ze serbskeho sydlenskeho ruma přeco dwurěčnje němsce a serbsce wuhotowane. Wažne je, zo móža Serbja online-poskitki tež w swojej maćeršćinje wužiwać.“

Budyšin (SN/bn). Towarstwo Sakska literarna rada je wčera w Budyskej Smolerjec kniharni tak mjenowany Sakski knižny kófer předstajiła. Z nim chce po kwartalach na stajnje dźesać wubranych knihow skedźbnjeć, kotrež su awtorki a awtorojo sakskeho pochada resp. ze žiwjenskim srjedźišćom w swobodnym staće spisali. „Chcemy z akciju nowostki prezentować a je čitarjam zbližić. Nimo toho mamy tak přiležnosć, čitanja organizować a publikum do rozmołwy z awtorami wjesć“, rozłoži jednaćelka literarneje rady dr. Sibille Tröml. Po spomnjeću na njeboh dr. Franka Stübnera dźakowaše so wona wječor sobu wuhotowacemu towarstwu Přećeljo Smolerjec kniharnje za zhromadne dźěło.

Washington (dpa/SN). Po anonymnym nowinskim komentarje sobudźěłaćerja knježerstwa USA w New York Times wo dźěle prezidenta USA Donalda Trumpa je demokratiska senatorka Elizabeth Warren namjetowała, 25. přidawk wustawy nałožować a prezidenta wotsadźić. „Hdyž wysokorjadni sobudźěłaćerjo knježerstwa měnja, zo njeje prezident kmany swoje dźěło wukonjeć, dyrbjeli woni 25. přidawk nałožować“, rjekny Warren. Přidawk rjaduje, zo w padźe njekmanosće wice­prezident prezidentstwo přewozmje.

Pytaja za kompromisom

Teheran (dpa/SN). Społnomócnjeny iranskeho knježerstwa za Syrisku Hussein Dshaberi-Ansari je přeswědčeny, zo na wurjadnej konferency k Syriskej w Teheranje nastupajo wojerski nadpad na syriske wulkoměsto Idlib kompromis wujednaja. Syriske knježerstwo chce poslednje zepěranišćo zběžkarjow w kraju nadběhować. To pak by wěstotu něhdźe třoch milionow ciwilistow wohrozyło, kotřiž w regionje bydla.

Žada sej zetkanje AfD dla

W Kinsporskej holi mjez Sepicami a Ćisowom je so wčera lěs palił. Potrjechena bě płonina połdra kwadratneho kilometra. Wohnjowych wobornikow, kotřiž přijě­dźechu z wjacorych wokolnych gmejnow, podpěrowaše helikopter zwjazkoweje ­policije. Wobydlerjo njeběchu wohroženi. Foto: Jonny Linke

Berlin (dpa/SN). Prezident zwjazkoweho zarjada za wustawoškit Hans-Georg Maaßen dwěluje, zo je na demonstracijach prawicarjow w Kamjenicy woprawdźe k honjeńcam na wukrajnikow dóšło. Wustawoškit nima „žane spušćomne informacije, zo su so tajke honjeńcy woprawdźe wotměli“, rjekny wón nowinje Bild. Internetny widejo, kotryž tajke podawki pječa dokumentuje, móhł sfalšowany być, Maaßen tuka. Zapřijeće „honjeńca“ bě zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) wužiwała runje tak kaž jeje nowinski rěčnik. Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) bě so tomu w swojej knježerstwowej deklaraciji stajał: „Njebě žaneje honjeńcy.“

Zo by sej słódkosće kupił, je jědnaćelětny z awtom maćerje w delnjosakskim Schöningenje ke kupnicy žiwidłow jěł. Po dźesać kilometrach bjezporočneje jězby zadźeržachu jeho policisća, kotrychž bě druhi šofer awta alarmował. Hólčec bjez problemow a cyle wěsće na kromje dróhi zasta. Zastojnicy su małeho wulětnikarja dospołnje překwapjenej maćeri přepodali. Swoje jězbne kmanosće bě sej pachoł na traktoru přiswojił.

Pod konopejom staršeju namakali su pomocnicy pjećlětneho hólca, za kotrymž běchu cyłu hodźinu pytali. Samo policiju su hižo alarmowali, dokelž njemó­žachu hólčka namakać. Na to wohnjowi wobornicy, stafla wuchowanskich psow a policija z wótřerěčakami w bydlenskej štwórći za nim pytachu. Skónčnje hólca pod konopejom wuhladachu, hdźež drje bě so wšón čas chował.