Z wudaća: srjeda, 19 septembera 2018

Namołwa nowemu ministrej

Podstupim/Wjelcej. Krajny sejm Braniborskeje je dźensa noweho braniborskeho hospodarskeho ministra Jörga Steinbacha (njestronjan) spřisahał. Syć wot hórnistwa škodźenych sej nětko ­žada, zo zarjaduje Steinbach skónčnje wot swojeho předchadnika připowědźenu změrcownju za potrjechenych, kotřiž su škody z brunicoweho hórnistwa po­ćerpjeli. To zdźěli Wjelčanska měšćanska zapósłanča Hanelora Wodtke.

Nowa technika za železnicu

Berlin. Němska železniznica chce we wobłuku přestajenja swojeje syće na digitalnu techniku pjeć pilotowych projektow přewjesć. Jedyn tajki ma čara mjez Magdeburgom a Hórnikecami być. Tam wotpohladuja techniku zasadźić, kotraž zamóže kapacitu wo pjećinu zwyšić. Ćahi móhli tak časćišo jězdźić, kaž ze studije poradźowarnje McKinsey wuchadźa. To by železnicu chětro wolóžiło.

Wumjetowanja wotpokazali

Horce wjedro je hobbyjowemu zahrodnikarjej Herbertej Lehmannej z Gołynka (Gallinchen) wjele figow wobradźiło, tak zo móžeše wón lětsa samo dwójce słódke płody žnjeć. Před 30 lětami bě sej swójba mały kerčk z dowola w Madźarskej sobu při­wjezła, kotryž je mjeztym tři metry wysoki. Z prěnich lětušich žnjow su Lehmannojcy marmeladu warili, nětko pak figi čerstwe jědźa. Foto: Michael Helbig

Lětni serial SN13. dźěl a kónc

Kak móže putniska hospoda při ekumeniskim Jakubowym putniskim puću městno wotpočinka być a runje tak podij za małe formy wuměłstwa skićić, Chróšćanska putniska hospoda jara nazornje wotbłyšćuje. Mjeztym hižo něšto lět w zymskich měsacach poskića putniska mać Monika Gerdesowa w swojim domje nimo přednoškow wo putnikowanju tohorunja čitanja, małe koncerty, spěwne wječorki a wjele dalšeho, štož ma mjez wobydlerjemi stajnje dobry wothłós.

Hospodu tež jako městnosć zarjadowanjow wužiwać bě ideja, kotruž je Monika Gerdesowa ze swojim mandźelskim „wupjekła“. Bohužel wón zwoprawdźenje myslički sam hižo dožiwił njeje. „Naju ideja bě, zo putnicy na swojim puću něštožkuli nazhonjeja, wo čimž móža druhim powědać“, putniska mać rozłožuje. A dokelž je hospoda samozrozumliwje dźěl wsy, chcyše wona wot wšeho spočatka tež susodow a tamnych wjesnjanow sobu zapřijeć. „Nochcych tu swójsku poliwku warić, ale wobydlerjam ze wsy a wokoliny kaž tež dalšim znazornić, što při putnikowanju dožiwiš“, Chróšćanka powěda.

Budyšin (SN/at). Kamjenska halowa kupjel a terma w Korzymju stej za wučbu płuwanja w zakładnych šulach wažnej wukubłanišći. Wobě pak stej w financnych ćežach.

Korzymska kupjel dźěła mjeztym dlěje hač 20 lět, tak zo budźe wobnowjenje hłownych agregatow trěbne. Zaměrowy zwjazk Korzymska terma, kotremuž přisłušeja štyri komuny w Hornim kraju, nima wotpowědne pjenjezy, zo móhł trěbne dźěła do nadawka dać. Budyski wokrjes chce nětko 250 000 eurow termje za lětsa přewostajić a do dwójneho wokrjesneho etata 2019/2020 stajnje po 200 000 eurach za kupjel zapisać. „Chcemy sej tak čas zdobyć, zo bychmy hromadźe z komunami nošne rozrisanje do přichoda našli“, podšmórnje prěni přirjadnik Budyskeho krajneho rady Udo Wićaz (CDU). Wuměnjenje pak je, zo sejmik wotpowědnemu wobzamknjenju přihłosuje. Minjenu póndźelu wotprajeneho posedźenja dla dyrbja wo­krjesni ­radźićeljo to hišće nachwatać.

Někotryžkuli wćipny wobydler Radworja bě wčera na posedźenje gmejnskeje rady přišoł, zo by předstajenje iniciatiwneje skupiny Serbski sejm dožiwił. Na kóncu běchu wšitcy we wólbnobojowym zarjadowanju, kotrež dyrbješe wjesnjanosta po hodźinje přetorhnyć.

Radwor (SN/MkWj). Hnydom pjeć zastupnikow iniciatiwneje skupiny bě wčera wječor na posedźenje gmejnskeje rady do Radworja přišło, zo bychu swoje dźěło a swoje předstawy na jednym z dźesać dypkow dnjoweho porjada rozłožili.

Přez wokołopuć je Beno Buk z Pěskec k ratarstwu přišoł, je dźě poprawom wuwučeny zamkar. Hakle po wukubłanju w připóznatym předewzaću pak je pytnył, zo powołanje jeho njespokoja. „Za mojich znatych bě to skerje šok, zo chcych so powołansce nowowusměrić“, 23lětny powěda. Ze swójskej iniciatiwu a prócu je sej přichodny směr wotkrył. A dokelž běše tak přeswědčeny, zo to prawe čini, běštaj tež staršej přezjednaj a podpěraštaj jeho. „Dźěd běše ratar, ­a snano mi to tohodla w kreji leži. Zo bych ratarstwo studować móhł, sym tuž najprjedy raz fachowu abituru złožił“, Pěskečan wuswětla. Po wšelakich rozmołwach z fachowcami rozsudźi so wón skónčnje tež hišće za fachowe wukubłanje na ratarja w Róžeńčanskej agrarnej akciskej towaršnosći Sorabia. „Chcych wědźeć, wo čo w ratarstwje dźe“, wón z posměwkom praji. Byrnjež so z jězdźi­dłami hladajo na prěnje powołanje derje wuznał, jeho wulka technika njemało wužadaše. „Ju wobknježić je tola něšto druhe, hač z njej wobchadźeć. Za to trjebaš wušiknosć a zwučowanje.“

Njebjelčicy (SN/at). Wo mandat w prěnim Serbskim sejmje požada so 34 žonow a muži z Delnjeje, srjedźneje a Hornjeje Łužicy. Na zakładźe zapodatych podłožkow wobkrući wólbny wuběrk na swojim posedźenju zawčerawšim, póndźelu, w Njebjelčicach jednotliwe kandidatury. Slěd kandidatow na hłosowanskim lisćiku je předsyda wólbneho wuběrka dr. Hagen Domaška wulosował. Na prěnim městnje hornjołužiskeje lisćiny steji Aneta Zahrodnikowa z Ćiska, namjetowana wot Serbskeje bjesady Ćisk a podpěrarjow, delnjołužisku nawjeduje Siegbert Budyšin z Myšyna, nastajeny wot towarstwa Pónaschemu.

Kandidatna lisćina za Hornju Łužicu wopřijima 19 mjenow, mjez nimi šěsć žonow. Na 15 wosobow wopřijacej lisćinje za Delnju Łužicu steja tež kandidaća z Mužakowskich a Slepjanskich stron. Tež tu nastupi šěsć žonow. Wobsadźić ma so z kóždeje lisćiny stajnje dwanaće mandatow, zo byštej Delnja a Hornja Łužica personelnje jenak sylnje zastupjenej byłoj.

Mnozy Serbja a wšelake serbske towarstwa pak na tele prěnje wólby přewšo dwělomnje hladaja.

Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump je Němsku w zwisku z twarom noweho płunowoda Nordstream 2 raznje kritizował. „Je jara nje- zbožowne za němski lud, zo dyrbi Ruskej miliardy dolarow za energiju płaćić. To je jara špatne za ludźi w Němskej“, rjekny Trump do zetkanja z pólskim prezidentom Andrzejom Dudu w Běłym domje. Duda płunowód tohorunja šwikaše, mjenujo jón „hoberske wohroženje“ za energetisku wěstotu Pólskeje. Wón je wjesoły, zo móže Pólska płun tež z USA dóstać.

Jadrowe brónje wotstronić

Pjöngjang (dpa/SN). Na swojim wjerškowym zekanju staj so sewjerokorejski mócnar Kim Jong Un a juhokorejski prezident Moon Jae In dojednałoj, korejsku połkupu dospołnje wot jadrowych bróni wuswobodźić. Wotpowědne dojednanje staj wobaj w sewjerokorejskej stolicy Pjöngjangu podpisałoj. Sewjerna Koreja chcyła jako hnydomnu naprawu swoje raketowe slědźenišćo na zapadnym pobrjohu a startowu rampu pod mjezynarodnym dohladom wotstronić.

Putin: Europa sama zamołwita

Poslednje přihoty lětušeho oktoberskeho swjedźenja w Mnichowje: Christian Falk, sobudźěłaćer pruwowanskeho předewzaća TÜV-juh, wšitke zabawjenske jězdźidła ­na wěstotu přepruwuje. Při tym dyrbi samo hač do sto metrow wysoko krosnować móc. Najwjetši ludowy swjedźeń swěta sobotu zahaja. Tam wočakuja šěsć milionow wopytowarjow. Liter piwa płaći lětsa hač do 11,50 eurow. Foto: dpa/Matthias Balk

Berlin (dpa/SN). Powyšenje Hansa-Ge­orga Maaßena na statneho sekretara w nutřkownym ministerstwje Horsta Seehofera (CSU) zbudźa w SPD masiwnu kritiku. Městopředsyda strony Ralf Stegner mjenowaše přesadźenje dotalneho prezidenta zwjazkoweho wustawoškita do knježerstwa „dezaster“. Powěsćerni dpa wón rjekny: „Nitka sćerpnosće z tutej wulkej koaliciju je w SPD dźeń a ćeńša.“ Předsyda młodźinskeje organizacije SPD Kevin Kühnert praji: „Moja wosobinska hranica znjesliwosće je docpěta.“

Generalna sekretarka CDU Annegret Kramp-Karrenbauer kritiku wotpokazuje. W sćelaku ZDF wona na to pokaza, zo wšak je SPD kompromisej přihłosowała, po tym zo bě předsydka Andrea Nahles hrozyła, zo móhła koalicija Maaßena dla rozpadnyć.

Andrea Nahles bě personaliju wčera na krizowym zetkanju ze zwjazkowej kanclerku Angelu Markel a šefom CSU Horstom Seehoferom akceptowała. Wuchadźišćo zwady běchu wuprajenja Maaßena w zwisku z namócnosćemi w Kamjenicy. Wón twjerdźeše, zo móhli wideja wo honjeńcach falšowane być.