Z wudaća: septembera 2018

Drježdźany (dpa/SN). Sakske knježerstwo chce wjace ćišća hladajo na elektrifikacija železniskich čarow wukonjeć. Hač do kónca lěta ma so přepruwować, na kotrych čarach je tole trěbne, zdźěli wčera sakski hospodarski minister Martin Dulig (SPD) na posedźenju krajneho sejma. Zwjazk přihotuje tuchwilu wosebity program. Za nakładny wobchad na zwjazkowych awtodróhach w Sakskej ma 660 nowych wotstajenišćow za jězdźidła nastać. Fachowcy wuchadźeja z toho, zo wobchad nakładnych awtow přichodnje dale přiběra. Hospodarski minister tohorunja wobkrući, zo přihotuja awtodróhu A 4 mjez Nossenom a Drježdźanami na wosom čarow a dale do Połčnicy na šěsć wutwarić. Próstwu chcedźa tež stajić, awtodróhu hač do Budyšina na šěsć jězdnjow rozšěrić.

Brüssel/Zhorjelc (SN/BŠe). We wobłuku słyšenja Europskeho parlamenta žadaše sej krajny rada Zhorjelskeho wokrjesa Bernd Lange (CDU) zawčerawšim, zo měli wjace spěchowanskich srědkow za mjezypřesahowace projekty k dispoziciji stajić. Krajny rada so w funkciji sobustawa europskeho wuběrka za regiony na zarjadowanju w Brüsselu wobdźěli. „Tam, hdźež su rozdźělne prawniske zakłady, rozdźělne struktury, ale předewšěm rozdźěle w kulturje, měła Europska unija z prawniskej ekspertizu a financielnym spěchowanjom k tomu přinošować, zadźěwki wot­twarjeć.“ Lětsa w meji je Europska komi­sija namjetowała, tak mjenowanu iniciatiwu Interreg z jasnje mjenje srědkami dale wjesć. Tak njesteji ­za mjezypřesahowace dźěło hižo 7,6 miliardow eurow spěchowanskich srědkow na periodu k dispoziciji, ale jenož hišće 4,4 miliardy ­eurow, štož wězo dźěło po­trjechenych regionow masiwnje pohubjeńša.

We wobłuku zarjadniskeho zwjazka Při Klóšterskej wodźe ma so plan wužiwanja ležownosćow zaso raz změnić. Wo tutej temje su zastupjerjo pjeć gmejnow na swojim zašłym posedźenju rěčeli. Čłowjek móhł sej myslić, zo su z tym wulke plany do přichoda zwjazane. Tomu pak dawno tak njeje. Plan dyrbja zwjetša jenož tohodla změnić, zo bychu jón aktualnym wobstejnosćam přiměrili. Dokelž je so w minjenym času na mnohich městnach twariło, dyrbja tele płoniny nětko jako wobtwarjene ležownosće do plana zapisać. To pak poprawom scyła jeho zmysł njeje. Plan wužiwanja ležownosćow ma mjenujcy wotbłyšćować, kak ma so komuna, abo w tymle padźe wšitke pjeć, do přichoda wuwić. Tutomu zaměrej pak jeničce Chrósćicy a Pančicy-Kukow wotpowěduja. Wobě gmejnje zapisatej do plana areal, hdźež móhli młode swójby přichodnje twarić. Tajke něšto druhdźe po­darmo pytaš. Marian Wjeńka

Peter Čačko rozprawja z Bratislavy za Serbske Nowiny

Po lětušim zawěrno njewšědnym „horcym lěću“ přez wšě lěćne měsacy wožiwjeja ludźo poněčim tež zaso towaršnostne aktiwity. Tak poćahnu wobydlerjo hižo tele dny w demonstraciskim ćahu před parlament, zo bychu zapósłancow na zrudnu wobstejnosć skedźbnili – ani sydom měsacow po zamordowanju přepytowaceho nowinarja Jana Kociaka a jeho slubjeneje w jeju domskim nima policija hišće ani slěda na skućićela. Po dlěje hač poł lěće je wona identifikaciske foto muža wozjewiła, kiž bě so za čas njeskutka tam pohibował a by po měnjenju přepytowarjow tuž móhł zasadne informacije wo mordarstwje měć. W ródnej wsy nowinarja ludźo po­wědaja, zo akuratnje wony muž po mordarstwje njeje hižo na dźěło chodźił a město toho wulkomyslnje započał na awtomatach hrać, bynjež poprawom žanych dochodow njeměł. A bórze na to je so wón do wukraja z procha měł … (Mjeztym su skućićela zajeli, kaž SN wčera informowachu.)

Budyšin. Wo hišće młodym, před 70 lětami załoženym staće Israelu je předsyda Němsko-Israelskeho towarstwa w Drježdźanach Ralf Wilhelm na zarjadowanju Serbskeje Lěwicy minjenu póndźelu w Röhrscheidtowej bašće přednošował. Referent zhladowaše zdobom na kónc 19. lětstotka, hdźež zaručichu Židam w Němskej z rajchskej wustawu z lěta 1871 runostajenje. Židowstwo bě jeničce nabožina a tak priwatna naležnosć. ­Mnozy Židźa so asimilowachu. Doba zrodźi wuběrnych židowskich wědomost­nikow, wobchodnikow a patriotow.

Serbska murja a towarstwo Kamjentny dom stej minjenu sobotu zhromadny koncert „End of summer“ w Budyšinje wu­­ho­towałoj. Drježdźanska skupina Sugar:Koma (srjedźa) wječor zahaji, duwo Smohle z Kinsporka a wosebje čěska kapała Jet 8 (napra­wo) zamó­chu publikum zahorić. Njedźelu swjeći we wobłuku interkulturnych tydźenjow kulturne towarstwo Vietnamjanow na žurli­ Kamjentneho domu zjawnje swój „Měsačkowy swjedźeń“.SN/Maćij Bulank

Kónc awgusta wotmě so při Miłočanskej skale 12. mjezynarodna rězbarska dźě­łarnička. Třinaće wuměłcow dźěłaše dwaj tydźenjej ze zornowcom abo z dubowym drjewom. Rozhlad je so ze štyrjomi z nich rozmołwjał. W oktoberskim wudaću čitaće wo jich wuměłskim dźěle, na kotrych projektach su w skale dźěłali a što bě za nich to wosebite we Łužicy.

Što so za „Marxowej mašinu w 21. lětstotku“ chowa, zhoniće ze zawodneho teksta Měrćina Wjenka. Telko hižo přeradźu: Dźe wo běrokratiju a wo prašenje, što jeje dla njemóžemy docpěć a što móžemy najebać ju docpěć.

Wojciech Wochna je slědźił za Dźiwicu-Dźewanu, bohowku lěsow a přirody. Pyta za zapiskami chronistow 15. do 17. lětstotka a piše, što staj Abraham Frencel a Jan Arnošt Smoler wo njej pisałoj.

We wobłuku čitanskeje turneje Ludoweho nakładnistwa Domowina je Róža Domašcyna (naprawo) wčera čłonam Malešanskeje Domowinskeje skupiny a rentnarjam z gmejny w tamnišim hosćencu Wódny muž z knihi „Das goldene Gut“ čitała. Su to bajki, kotrež je awtorka ze serbšćiny do němčiny přenjesła. Foto: SN/Maćij Bulank

Pjeć gmejnow zarjadniskeho zwjazka Při Klóšterskej wodźe ma zhromadny plan wužiwanja ležownosćow. Chcedźa-li abo dyrbja-li jón raz změnić, je to z wjele běrokratiju zwjazane. Nětko ­zaso raz tak daloko je.

Pančicy-Kukow (SN/MWj). Mjeztym hižo šesty raz zarjadniski zwjazk Při Klóšterskej wodźe swój plan wužiwanja ležownosćow změni. Wón je wažny instrument při wuwiću komunow, dokelž je w nim zapisane, hdźe móhło so přichodnje twarić a hdźe móhli so rjemjeslniske zawody zaměstnić. Zastupjerjam gmejnow Chrósćicy, Njebjelčicy, Pančic-Kukowa, Worklec a Ralbic-Róžanta je na jich zašłym posedźenju Budyski planowar Ernst Panse změny předstajił. Bě to prěnja kročel běrokratiskeho procesa, kiž budźe po tuchwilnym planowanju drje hakle w awgusće 2019 zakónčeny.

Třeći raz přewjedźechu minjeny kónc tydźenja we Worklecach swójbny sportowy swjedźeń WorkWub. Dźěći so we wšelakich starobnych skupinach w dalokoskoku, mjetanju bulikow a w běhanju wubědźowachu. W natwarjenym parkurje wojowaše šěsć mustwow přećiwo sebi. Wulka překwapjenka bě, zo doby spontanje zestajene mustwo „ekstra pytanje“. Wone smědźeše sej pokal „Viki“ sobu wzać. W rjanej zhromad­nosći wšitcy wobdźělnicy tele dobyće porjadnje woswjećichu. Podpěro­wałoj stej zarjadowanje firma Eldacon, kotraž je stan přewostajiła a Šlapic pjekarnja ze słódnymi medaljemi. Foto: Christina Hozyna